Медиа ва ахборот саводхонлиги: ушбу ҳафталик нима учун керак? 

Ҳар йили нишонланадиган Медиа ва ахборот саводхонлиги ҳафталиги манфаатдор томонлар учун “Барча учун Медиа ва ахборот саводхонлиги” борасида эришилган ютуқларни кўриб чиқиш ва нишонлаш учун муҳим воқеадир.  

Ушбу ҳафталик жорий йилда Жанубий Африкада бўлиб ўтмоқда. Бу йил 2011 йилда Марокашнинг Фез шаҳрида Медиа ва ахборот саводхонлиги ҳафталигига асос солинганига 10 йил тўлди. Бу дезинформациянинг экспоненциал ўсиши, сиёсий қутбланиш, рақамли платформалар таъсирининг кучайиши ва COVID-19 пандемиясидан анча олдин эди. 

2021 йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеяси ҳақиқатга асосланган, ўз вақтида, мақсадли, аниқ, фойдаланиш мумкин бўлган, кўп тилли ва далилларга асосланган маълумотларни тарқатиш зарурлигини таъкидлаб, ушбу ҳафталикни нишонлашга қарор қилди ва дезинформация ҳамда нотўғри маълумотлар муаммосини ҳал қилиш учун барча аъзо давлатлар кучларини бирлаштириш зарурлигини таъкидлади. 

Мураккаб ва баъзан қарама-қарши маълумотлар оқимининг бугунги экотизимида, агар жамият хавфли муаммолар олдида ожиз бўлса, жамият манфаатларининг ривожланишини тасаввур қилиш қийин. Томонлар нуқтаи назари ва позицияларини тушуниш, ўз нуқтаи назарини тақдим этиш ва ахборот-коммуникация имкониятларидан фойдаланиш учун ҳар бир киши оммавий ахборот воситалари ва ахборот саводхонлиги бўйича ваколатларга эга бўлиши керак.

Медиа ва ахборот саводхонлиги

Медиа ва ахборот саводхонлиги 2007 йилда UNESCO томонидан таклиф этилган кенг қамровли тушунчадир. У ахборот саводхонлиги ва медиасаводхонлик билан боғлиқ барча компетенцияларни, шу жумладан рақамли ёки технологик саводхонликни ҳам қамраб олади. 

Медиа ва ахборот саводхонлиги — бу ижодий фаолиятда барча зарур воситалардан фойдаланган ҳолда ахборот ва медиа маҳсулотларини самарали олиш, таҳлил қилиш, танқидий баҳолаш, талқин қилиш, фойдаланиш, яратиш ва тарқатиш имконини берадиган билим, кўникма, муносабат, малака ва амалиётлар мажмуидир. 

2016 йилдан бери UNESCO ҳар йили ўтказиладиган Медиа ва ахборот саводхонлиги ҳафталигида ёшларга бағишланган платформани, яъни Ёшлар кун тартиби форумини тақдим этиб келади. Форумни ўтказишдан кўзланган мақсад ёшларнинг медиа ва ахборот саводхонлигини ошириш дастурлари, ташаббус ва тадбирларида иштирокини таъминлаш муҳимлигини таъкидлаш, медиа ва ахборот саводхонлиги бўйича билим ва ресурсларни яратиш ва тарқатишда ёшларни жалб этишдан иборат. 

Ҳар бир инсон аниқ ва ишончли маълумотларга эга бўлсагина дунё вирус ва унинг оқибатлари билан кураша олади. Verified — бу Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ташаббуси бўлиб, ишониш мумкин бўлган материалларга киришда ёрдам беради: ҳаётий маълумотлар, фактларга асосланган маслаҳатлар ва ҳақиқий қаҳрамонларнинг ҳикоялари. 

Халқаро кунлар нима учун керак? 

Халқаро кунлар кенг жамоатчиликни ўйлантираётган масалалар бўйича маълумот бериш, глобал муаммоларни ҳал қилиш учун сиёсий ирода ва ресурсларни сафарбар этиш, инсоният эришган ютуқларни нишонлаш ва мустаҳкамлаш учун имкониятдир.