Украина бўйича Оқ уйдаги саммитда нималарга эришилди?

АҚШ Президенти Дональд Трамп Европа етакчилари, Украина Президенти Владимир Зеленский ва НАТО Бош котиби Марк Рютте билан 18 август куни Вашингтонда бўлиб ўтган учрашувини “жуда самарали” деб баҳолади ва саммит якунида Зеленский ва Россия Президенти Владимир Путин ўртасидаги музокараларга тайёргарлик бошланганини эълон қилди.

Ўз навбатида, Европа етакчилари ва Украина Президенти Қўшма Штатлар Киевга хавфсизлик кафолатларини тақдим этишда иштирок этишга тайёрлигини билдирганидан мамнун бўлди.

Оқ уйда бўлиб ўтган музокаралардан сўнг Дональд Трамп “АҚШ билан келишилган ҳолда Европа давлатлари томонидан тақдим этиладиган” Украина учун хавфсизлик кафолатлари ҳақида гаплашаётганига ишора қилди. Америка етакчиси ўзининг Truth Social ижтимоий тармоғида айтганидек, АҚШ вице-президенти Жэймс Дэвид Вэнс, Давлат котиби Марко Рубио ва махсус элчи Стивен Уиткофф энди Путин ва Зеленский ўртасидаги учрашувга ҳозирлик кўришади. Бу учрашувдан сўнг Россия ва Украина етакчилари ҳамда Трампнинг ўзи иштирокида уч томонлама музокаралар ўтказилади.

Ўз навбатида, Германия канцлери Фридрих Мерц Вашингтондаги саммитдан кутган умидлари шунчаки оқланмаганини, балки “ўзидан ошиб кетганини” айтди. Ушбу воқеадан кейин ўтказилган матбуот анжуманида у яқин икки ҳафта ичида Путин ва Зеленский ўртасидаги учрашув бўлиб ўтиши кераклигини айтди. Саммитнинг тўртта асосий хабарини санаб ўтган Мерц, Оқ Уйдаги узоқ ва қизғин муҳокамалар натижаси “АҚШ хавфсизлик кафолатларини беришга ва уларни европаликлар билан биргаликда мувофиқлаштиришга тайёр” эканини таъкидлади.

Киевнинг мумкин бўлган ҳудудий имтиёзларига келсак, Германия канцлери ушбу мавзуда гапирар экан, Украинанинг Донбассдан воз кечиши миқёси жиҳатидан АҚШнинг Флоридадан воз кечиши билан солиштириш мумкинлигини таъкидлади.

“Суверен давлат бундай қарорлар қабул қила олмайди. Бу украиналиклар музокаралар давомида ўзлари қабул қилиши керак бўлган қарор”, деди у.

Мерцнинг билдиришича, Европа етакчиларининг Трамп ва Зеленский билан учрашуви чоғида Украинанинг Россия фойдасига ҳудудлардан воз кечиши мавзуси кўтарилмаган. Шунингдек, Германия ҳукумати раҳбари 19 август куни Украинани қўллаб-қувватлашга тайёр бўлганлар коалицияси аъзоларининг 30 та давлат иштирокида видеоконференцияси бўлиб ўтишини айтди. Шу куни ЕИ кенгашининг навбатдан ташқари йиғилиши бўлиб ўтади, унда Вашингтондаги саммит иштирокчилари унинг натижалари билан ўртоқлашади.

Владимир Зеленский эса Трампнинг АҚШ Украинага урушдан кейин хавфсизлик кафолатларини беришда иштирок этишга тайёрлиги ҳақидаги баёнотини “олдинга катта қадам” деб атади. Унинг сўзларига кўра, ўн кун ичида ушбу кафолатлар тафсилотлари ишлаб чиқилиши керак.

“Киев ўз доирасида молиявий ёрдам олишни истайди, бу иқтисодиётни қўллаб-қувватлаш ва АҚШдан қурол сотиб олиш учун кетади”, дея таъкидлади Украина Президенти.

Унинг қўшимча қилишича, у Владимир Путин билан шахсий учрашувга тайёр ва тинчлик музокаралари учун шарт сифатида ўт очишни тўхтатишни талаб қилмайди. Бундан ташқари, Зеленский Трампнинг Россия Федерацияси билан “ҳамма учун” тамойили асосида маҳбуслар алмашинувини ташкил этишда ёрдам беришга тайёрлигини маълум қилди. Украина раҳбарининг сўзларига кўра, бу алмашинувда нафақат ҳарбийлар, балки тинч аҳоли, журналистлар ва сиёсий маҳбуслар ҳам иштирок этади.

“Ҳудудий масала”га келсак, Зеленский Вашингтонда шундай нозик масалаларни Путин ва Трамп билан уч томонлама учрашувда муҳокама қилишини айтди.