Tramp Janubiy Afrikaga moliyaviy yordamni to‘xtatmoqchi

AQSH Prezidenti Donald Tramp Janubiy Afrikaga barcha moliyaviy yordamni to‘xtatishga va’da berdi. Bu haqda u o‘zining Truth Social sahifasida ma’lum qildi.

U mamlakatda go‘yoki yerlar musodara qilinayotgani va “ayrim toifadagi odamlarga” juda yomon munosabatda bo‘layotgani haqida yozgan.

Tramp qaysi holatlar yoki odamlar haqida gapirayotganiga aniqlik kiritmadi, biroq Janubiy Afrikada inson huquqlarining poymol etilishi keng tarqalgani va bunga Qo‘shma Shtatlar toqat qilmasligini aytdi. Trampning bayonoti yuzasidan Janubiy Afrika rasmiylaridan hech qanday rasmiy izoh berilmagan.

“Reuters” AQSH hukumatining so‘nggi ma’lumotlariga tayanib yozishicha, 2023 yilda Amerikaning Janubiy Afrikaga ko‘rsatgan yordamining umumiy hajmi taxminan 440 million dollarni tashkil qilgan.

2024 yilning oxirida Janubiy Afrika Prezidenti Siril Ramafosa hukumatga davlat manfaatlarini ko‘zlab ekspropriatsiya qilishni tanlagan mulk uchun ma’lum sharoitlarda “nol kompensatsiya” taklif qilish imkonini beruvchi qonun loyihasini imzoladi. Innovatsiyalar hokimiyatga egasi bilan kelishuvga erishmasdan turib, o‘zboshimchalik bilan ekspropriatsiyani amalga oshirishga imkon bermaydi. Biroq ayrim guruhlar qo‘shni Zimbabveda mustaqillikka erishgandan keyin yuzaga kelgan vaziyat takrorlanishidan xavotirda. O‘sha paytda Zimbabve hukumati oq tanlilarga tegishli bo‘lgan shaxsiy fermer xo‘jaliklarini ko‘pincha egalariga hech qanday tovon to‘lamagan holda musodara qilgan.

Janubiy Afrikada yerga egalik qilish nozik masala bo‘lib qolmoqda. Aksariyat qishloq xo‘jaligi yerlari hali ham oq tanlilarga tegishli, hatto aparteid tugaganidan o‘ttiz yil o‘tgan bo‘lsa ham.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq AQSH Prezidenti Donald Tramp lavozimga kirishganidan so‘ng Qo‘shma Shtatlar tomonidan boshqa mamlakatlarga ko‘rsatiladigan yordam dasturlarini 90 kunga to‘xtatish haqida farmonni imzolagandi. Shu muddat davomida mazkur dasturlar yangi ma’muriyatning siyosiy maqsadlariga mos yoki mos emasligi tekshiriladi. Hujjatda aytilishicha, tashqi yordam sanoati va byurokratiya Amerika manfaatlariga mos kelmaydi va ko‘p hollarda Amerika qadriyatlariga ham zid. Shuningdek, mablag‘ ajratilishi go‘yoki mamlakatlar ichidagi va davlatlar o‘rtasidagi uyg‘un hamda barqaror munosabatlarga zid bo‘lgan g‘oyalarni targ‘ib qilish orqali dunyoni beqarorlashtirishga xizmat qiladi. AQSHning xalqaro yordami odatda davlat byudjeti hajmining 1 foizini tashkil qiladi. Ayrim istisnoli holatlar, jumladan, Ukrainaga qurol yetkazib berish bundan mustasno.