Трамп Путинни кўндириш учун Лукашенкодан фойдаланмоқчи – ОАВ

Трамп маъмуриятининг юқори мартабали расмийларидан бири яқин кунларда Беларусга боришни ва Александр Лукашенко билан учрашишни режалаштирмоқда. Бу ҳақда масала юзасидан хабардор тўртта манбага таяниб, “Reuters” хабар берди.

Қайд этиш жоиз, ушбу ташриф Украина ва Россия ўртасидаги ўт очишни тўхтатиш музокаралари тўхтаб қолган бир пайтда амалга оширилмоқда. Агар АҚШ Президенти Дональд Трампнинг Украина бўйича махсус вакил Кит Келлогг Лукашенко билан учрашса, у сўнгги йилларда Беларусга борган АҚШнинг энг юқори лавозимли расмийси бўлади.

Учрашув кун тартиби аниқ эмас. Аммо икки манбанинг таъкидлашича, Келлогг шахсий суҳбатларда ушбу ташрифни Россиянинг Украинадаги урушига барҳам беришга қаратилган тинчлик музокараларини қайта жонлантиришдаги эҳтимолий қадам сифатида кўрсатган. 

Манбалар оммавий ахборот воситаларига сўзлаганда шахсини ошкор этмасликни сўраган, чунки сафар ҳали расман эълон қилинмаган. АҚШ Давлат департаменти ҳамда Вашингтондаги Беларус элчихонаси ушбу масала юзасидан изоҳ беришдан бош тортган. Келлогг ва Оқ уй ҳам изоҳ бериш бўйича сўровларга жавоб қайтармаган.

Бундай ташрифларни ташкил этиш эҳтиёткорлик ва келишувларни талаб қилади, шу боисдан сафар сўнгги лаҳзаларда бекор қилиниши ёки ўзгартирилиши эҳтимолдан холи эмас.

2020 йилда, Трампнинг биринчи президентлик муддати давомида, Давлат котиби Майк Помпео Беларусга борган эди. Ушбу ташриф ўшанда сўнгги 20 йил ичидаги АҚШ томонидан Беларусга амалга оширилган энг юқори даражали ташриф бўлган. Бу ташриф Трамп маъмуриятининг Минск билан муносабатларни яхшилашга қаратилган кампанияси доирасида амалга оширилган.

Аммо Трампдан кейинги президент Жо Байден 2020 йилги Беларусь сайловларини халқаро кузатувчилар эркин ва адолатли деб топмаганидан сўнг сиёсатни тўлиқ ўзгартирди. Ушбу сайловлар ортидан оммавий норозилик намойишлари бўлиб ўтди ва улар куч билан бостирилди. Шундан сўнг Беларусь Ғарб давлатлари томонидан деярли бутунлай яккалаб қўйилди.

АҚШ ўз элчихонасининг фаолиятини 2022 йилда тўхтатди, чунки Беларусь Россиянинг Украинага бостириб киришини қўллаб-қувватлаётгани аниқ бўлиб қолди.

Шу билан бирга, Трампнинг иккинчи президентлик муддати даврида маъмурият Беларусь билан амалий муносабатларни йўлга қўйишга уринишни қайта бошлади.

АҚШ расмийларидан бири “Reuters”га маълум қилишича, Трамп маъмурияти ички муҳокамаларда Беларусни Москва таъсиридан чиқариб, ҳеч бўлмаганда маълум даражада Вашингтон таъсири доирасига тортиш имкониятларини кўриб чиққан.

2025 йил февралда Давлат департаментининг ёрдамчи котиби ўринбосари Кристофер Смит ва яна икки расмий Беларусга бориб, уч нафар сиёсий маҳбусни озод этиш учун музокара ўтказган. “The New York Times” нашрининг хабар беришича, Смит ушбу ташрифни АҚШ санкцияларини юмшатиш эвазига сиёсий маҳбусларни оммавий озод қилиш бўйича эҳтимолий келишувнинг дастлабки қадами деб тасвирлаган.

Яна бир АҚШнинг юқори мартабали расмийсига кўра, 30 апрель куни Беларусь томонидан 47 ёшли Америка фуқароси Юрас Зянковичнинг озод қилинишини Лукашенко Вашингтон билан муносабатларни яхшилашни истaётганидан далолат деб баҳолаган.

Шу билан бирга, Ғарб дипломатлари АҚШнинг Беларусни ўзига оғдириш бўйича ҳаракатларига нисбатан шубҳа билан қарамоқда. Беларусь ҳозир ҳам Россиянинг яқин иттифоқчиси ҳисобланади ва у билан чуқур иқтисодий алоқаларга эга.