Трамп Эронга яна таҳдид қилди

АҚШ ва Эрон расмийларининг ядровий келишувга қайтиш бўйича режалаштирилган учрашувидан бир неча кун олдин АҚШ Президенти Дональд Трамп Теҳрон унинг ультиматумини қабул қилмаса, ҳарбий ҳаракатлар бошлаш ниятида эканини яна бир бор таъкидлади. Бу ҳақда Трамп кеча, 9 апрель куни журналистлар билан суҳбатда маълум қилди.

Трамп Эроннинг гуллаб-яшнаши ва “буюк бўлишини” исташини, бироқ мамлакатнинг ядро қуролига эга бўлишига йўл қўймаслигини айтди. АҚШ Президентига кўра, Теҳрон гўё буни тушунади.

У, шунингдек, агар керак бўлса, ҳарбий куч ишлатишга ваъда берди ва Исроил эҳтимолий ҳужумда иштирок этишини айтди.

“Ҳарбий йўл билан қилиш керак бўлса, ҳарбий йўл билан қиламиз. Бунда Исроил жуда фаол иштирок этиши аниқ. Улар бунинг етакчилари бўлишади. Лекин ҳеч ким бизни бошқармайди. Биз хоҳлаганимизни қиламиз”, деб ишонтирди Трамп.

Эрон Трампнинг такрорий таҳдидларига жавобан АҚШга “қаттиқ жавоб” беришни ваъда қилди ва Вашингтонни кескинлашувдан воз кечишга чақирди.

“Биз Президент Трампни Яқин Шарқдаги ҳалокатли урушга ботган яна бир АҚШ Президенти бўлишни хоҳлашини тасаввур қила олмаймиз”, деб ёзди Эрон Ташқи ишлар вазири Аббос Ароқчи “The Washington Post” газетасида эълон қилинган мақоласида. 

Трамп ўзининг биринчи муддатида Қўшма Штатларни ядровий келишув деб номланувчи 2015 йилдаги Қўшма кенг қамровли ҳаракатлар режасидан бир томонлама олиб чиқди. Шундан сўнг АҚШ Президенти Теҳрон келишувнинг ўзига тегишли қисмини бажармаётганини таъкидлаб, келишувнинг ўзини “энг ёмони” деб атаганди.

12 апрель куни АҚШ ва Эрон делегацияларининг узоқ вақтдан бери биринчи расмий учрашуви Уммонда бўлиб ўтиши режалаштирилган. Трамп аввалроқ музокаралар тўғридан тўғри бўлишини айтган, бироқ Теҳрон буни рад этади.

Кейинроқ Давлат департаменти матбуот котиби Тэмми Брюс гап “музокаралар” эмас, балки мамлакатлар вакилларининг “учрашуви” ҳақида кетаётганини айтди, Оқ уй матбуот котиби Кэролайн Ливитт эса суҳбат воситачиларсиз ўтишини таъкидлади.

Бунинг олдидан Эрон Президенти Масъуд Пезешкиён жамоатчиликни яна бир бор ишонтирдики, Теҳрон “ядро бомбаси ортидан қувламаяпти” ва АҚШ билан муносабатларни яхшилаш тарафдори. Хусусан, у томонлар эскалациядан узоқлаша олса, республикага тўғридан тўғри Америка сармояси киритиш истиқболларини эслатиб ўтди.

“Жаноби Олийлари америкалик сармоядорларнинг Эронга сармоя киритишига қарши эмас. Америкалик инвесторлар, келинг ва инвестиция қилинг”, деди Пезешкиён Эрон олий раҳбари Оятуллоҳ Али Хоманаийга таяниб.

“Reuters”нинг ёзишича, Эрон Трамп билан ядровий келишув бўйича тўғридан тўғри музокаралар олиб бориш имконияти учун савдолашишга ҳаракат қилмоқда. Агентлик манбасига кўра, Эрон АҚШга “юзма-юз” музокаралар бошланишидан олдин “яхши ният имо-ишораларини” кўришни хоҳлаётганига шама қилган.

“Бундай имо-ишоралар АҚШ санкцияларини юмшатиш ёки Эроннинг хориждаги айрим активларини музлатиб қўйишни ўз ичига олиши мумкин”, дея таъкидлади “Reuters”.

Қайд этиш жоиз, Украинага қарши кенг кўламли уруш олиб бораётган Москва АҚШ билан музокараларда ҳам худди шундай тактикадан фойдаланмоқда ва Кремль Вашингтон томондан фаол қаршиликка дуч келмаяпти.

Кутилган музокараларга қарамай, 9 апрель куни АҚШ Молия вазирлиги Эроннинг бешта компанияси ва бир жисмоний шахсини санкциялар рўйхатига қўшди. Вашингтон уларни мамлакат ядровий дастурини қўллаб-қувватлашда айблади. Жумладан, юридик шахслар орасида Эрон Атом энергияси ташкилоти томонидан назорат қилинадиган компаниялар – Iran Centrifuge Technology Company, Thorium Power Company, Pars Reactors Construction and Development Company ва Azarab Industries Co бор.