“Толибон” ваъдасини бажармади, 20 йиллик натижани йўққа чиқарди – БМТ

Жаҳон ҳамжамияти афғон ҳукуматини инсон ҳуқуқларини ҳурмат қилишга ишонтириш бўйича саъй-ҳаракатларини кучайтириши керак. Бу ҳақда БМТ мустақил экспертлари чоп этган баёнотда айтилади. 

“Агар халқаро ҳамжамият “Толибон” ҳаракати ўз сиёсатини ўзгартириши ва инсон ҳуқуқлари бўйича мажбуриятларини бажариши учун қўшимча чоралар кўрмаса, афғонларнинг келажаги ниҳоятда қоронғу”, дейилади ҳужжатда.  

БМТ мустақил экспертлари Афғонистонда аёллар ва қизлар, ногиронлар, ҳуқуқ ҳимоячилари, журналистлар, санъаткорлар, диний ва этник озчилик вакиллари, ўқитувчилар ва фуқаролик жамияти аъзоларининг ҳуқуқлари энг кўп бузилаётганини таъкидладилар.  

“Дунёнинг ҳеч бир жойида аёллар ва қизлар ҳуқуқларининг бундай кенг кўламли, тизимли ва кенг қамровли бузилиши кузатилмаган, улар ҳаётининг ҳар бир соҳаси ахлоқ ниқоби остида ва дин орқали чекланган. Дискриминация ва зўравонликни ҳар қандай асосда оқлаб бўлмайди",  деб ишонтирмоқда муаллифлар. 

Уларнинг таъкидлашича, “Толибон” нафақат ўз мажбуриятларини бажара олмади, балки бир йил ичида сўнгги йигирма йил давомида эришилган ютуқларнинг кўпини бекор қилди. Миллионлаб одамларга беҳисоб зарар етказган гуманитар ва иқтисодий инқироз эса, жумладан, “халқаро ёрдамнинг тўхтатилиши ва афғонларнинг хориждаги активларининг музлатилиши” туфайли янада кучаяди. 

“Халқаро ҳамжамият бизнинг ҳаракатларимиз, қатъиятлилигимиз ва инсон ҳуқуқлари ҳақидаги сўзларимизга маъно беришга тайёр эканлигимизга қараб баҳоланади. Гуманитар вазиятнинг кутилаётган ёмонлашувини инобатга олган ҳолда, халқаро ҳамжамият афғонларни яшаши учун зарур бўлган барча нарсаларни, жумладан, озиқ-овқат, сув, таълим, яшаш ва хавфсизлик билан зудлик билан таъминлашга масъулдир”, дейилади баёнотда. 

Ҳозирда Толибон томонидан кўрилаётган чора-тадбирларга қарамай, Афғонистондаги иқтисодий вазият ўта оғирлигича қолмоқда. БМТ маълумотларига кўра, 22,8 миллион афғон доимий равишда тўйиб овқатланмайди, 8,7 миллион киши эса очликдан азият чекмоқда. Бу, асосан, “Толибон” давлат захираларининг (9,4 миллиард доллардан) атиги 0,1 фоизидан фойдаланиш имкониятига эгалиги билан боғлиқ, чунки уларнинг катта қисми Қўшма Штатлар томонидан музлатилган. Бундан ташқари, 22 июнга ўтар кечаси 6,1 магнитудали зилзила содир бўлиб,  мамлакатнинг олти вилоятида таъсир кўрсатди. Афғонистон матбуотига кўра, табиий офат 1000 дан ортиқ одамнинг ҳаётига зомин бўлган, камида 2000 киши жароҳатланган.