Ташиев 12 йиллик таълимга ўтишга қарши чиқяпти

Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси раиси Қамчибек Ташиев мамлакатда муҳокамада бўлиб турган 12 йиллик мактаб таълимига ўтишга қарши чиқди. У ўз фикрини ижтимоий тармоқдаги саҳифасида эълон қилди. 

Унинг таъкидлашича, Қирғизистонда таълим тизими ёмонлашган, шунинг учун бу муаммо ҳал этилмагунча, таълимнинг янги шаклига ўтишга ҳожат йўқ. 

“Янги тизим тарафдорлари абитуриентларга хорижда ўқишни давом эттириш қулай бўлишини таъкидламоқда. Аммо статистик маълумотларга кўра, битирувчиларнинг атиги 3-5 фоизи Европа ва Америкада билим олади. Қолганлари эса ўз ватанларида ёки МДҲ давлатларида олий маълумот олишда давом этмоқдалар. Бундан ташқари, биз молиявий ва иқтисодий нуқтаи назардан жиддий йўқотишларга дуч келамиз. 30 мингдан ортиқ ўқитувчи ва қўшимча 200 та мактаб керак”, деб ёзади Қамчибек Ташиев. 

Махсус хизматлар раҳбари, шунингдек, илғор мактабларни қолоқ мактаблар билан тенглаштириш ҳам ўткир муаммолардан бири эканини қўшимча қилди. 

“Умуман таълим ҳақида гапирадиган бўлсак, биз жуда хавфли йўналишда кетяпмиз, чунки университетларда таълим баъзилар учун оддий тўлов, баҳо китобларини тўлдириш ва бойлик тўплаш тизимига айланиб қолган. Хорижга кўчиб ўтиш йўли билан университетларга ўқишга кирмасдан илмий даражага эга бўлаётганлар кўпаймоқда ва бу тенденция барча олий таълим муассасаларида кузатилмоқда. 200 нафар талаба диплом олмай, 20 нафари ҳалол меҳнати эвазига таълим олса, бу давлатга фойдалироқ”, дейди Қамчибек Ташиев. 

Шу билан бирга, МХХ раҳбари университет ректорларини текшириш ҳақида яна бир бор огоҳлантирди. 

Кеча, 3 март куни парламент қўмитасининг йиғилишида депутат Камила Талиева Таълим вазирлигининг 12 йиллик таълимга ўтиш ташаббуси АҚШ Халқаро тараққиёт агентлиги (USAID) ёпилиши туфайли барбод бўлишга маҳкум эканини таъкидлаган эди. 

Маълумот учун, 2024 йилнинг июлида Таълим ва фан вазирлиги Қирғизистонда 12 йиллик мактаб таълимига ўтиш бўйича Концепция лойиҳасини ишлаб чиқди ва жамоатчилик муҳокамасига тақдим этди. 2025–2028-йилларда 12 йиллик мактаб таълимига ўтиш концепциясини амалга ошириш учун 25,8 миллиард сом талаб қилиниши аввал хабар қилинган эди. 

12 йиллик таълимга ўтиш, айниқса, йирик шаҳарларда бир қатор инфратузилма муаммоларини келтириб чиқаради. Биргина тайёргарлик йилида келажакда 35-40 минггача қўшимча болалар таълим тизимига киради, ўқувчиларнинг йиллик ўсиши 10 минг кишига етиши мумкин.

6 ёш ва ундан катта ёшдаги болаларни 100 фоиз қамраб олиш учун 500 ўринли лойиҳавий қувватга эга 168 та мактабнинг бошланғич синфларини иссиқ овқат билан таъминлаш масаласи ҳам юзага келади. Айниқса, Бишкек ва Ўш шаҳарлари ҳамда вилоят марказларида мактаблар тўлиб-тошган ва аллақачон 2-3 сменада ишлаётган мактабларда сиғим ошиши хавфи мавжуд. 

12 йиллик мактаб таълим тизимига ўтиш муносабати билан 2025/26 ўқув йилида бир қатор янгиликларни жорий этиш режалаштирилган. Жумладан, айрим ўқувчилар синфдан синфга сакраши мумкин бўлади, мактабгача тайёргарликни тамомлаган болалар эса биринчи синфни четлаб ўтиб, тўғридан тўғри иккинчи синфга қабул қилинади.