Путин урушдан бош тортганлик учун агрессив қонунни имзолади

Россия Президенти Владимир Путин Россия Федерацияси Жиноят кодексига ўзгартишларни маъқуллади, унга кўра, сафарбарлик ва ҳарбий ҳолат муддатларида жиноят содир этишда оғирлаштирувчи ҳолатлар сифатида тан олинади. Давлат раҳбари томонидан имзоланган тегишли қонун ҳуқуқий ахборотнинг расмий порталида эълон қилинган. 

Оғирлаштирувчи ҳолатлар бўйича Россия Федерацияси Жиноят кодексининг 63-моддасига ўзгартиришлар киритилди. Илгари амалдаги қоидалар бундай ҳолатлар қуролли можаро ёки ҳарбий ҳаракатлар шароитида жиноят содир этишни назарда тутган. Янги қонунга кўра, оғирлаштирувчи ҳолатлар қаторига сафарбарлик, ҳарбий ҳолат, шунингдек, уруш даврида жиноят содир этиш қўшилди.

Бундан ташқари, Россия Федерацияси Жиноят кодексига киритилган ўзгартиришлар ўта оғир жиноятлар учун маҳкумларга жазонинг ўталмаган қисмини муддатининг ярмини ўтаганидан кейин мажбурий меҳнатга алмаштириш имкониятини истисно қилади. Федерация Кенгашининг Қонунчилик ва давлат қурилиши қўмитаси раҳбари Андрей Клишас аввалроқ тушунтирганидек, жазони энгилроқ жазо билан алмаштириш, агар маҳкум жазо муддатининг учдан икки қисмини ўтаган бўлса, мумкин. 

Ҳарбий ҳаракатларда қатнашишдан бош тортиш

Уруш даврида қўмондон буйруғини бажармаганлик ва ҳарбий хизматчининг жанговар ҳаракатларда қатнашишдан бош тортганлиги учун 3 йилгача озодликдан маҳрум қилиш, оғир оқибатларга олиб келган тақдирда – 10 йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазоси белгиланади.

Шунингдек, Россия Федерацияси Жиноят кодексининг 332-моддасига ўзгартиришлар киритилди. Унга кўра, ҳарбий ҳолат даврида, уруш вақтида, қуролли тўқнашув ёки жанговар ҳаракатлар шароитида қўмондон буйруғини бажармаганлик, қолаверса, жанговар ҳаракатларда қатнашишдан бош тортганлик учун озодликдан маҳрум қилиш тарзидаги муддати 2 йилдан 3 йилгача жазо назарда тутилган. Шу билан бирга, ҳарбийлар оғир оқибатларга олиб келган ҳарбий ҳаракатларда қатнашишдан бош тортгани учун 3 йилдан 10 йилгача озодликдан маҳрум этилиши мумкин.

Ихтиёрий таслим бўлиш

Ҳарбийларнинг ихтиёрий равишда таслим бўлиши ватанга хиёнат белгилари бўлмаса, 10 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. 

Россия Федерацияси Жиноят кодекси "Ихтиёрий таслим бўлиш" – 352.1-модда билан тўлдирилади, унга кўра бундай жиноят 3 йилдан 10 йилгача бўлган муддатга озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. 

Шу билан бирга, бундай жиноятни биринчи марта содир этган ҳарбий хизматчи, агар уни озод қилиш чораларини кўрган, бўлинмага ёки хизмат жойига қайтган бўлса ва асирликда бўлган вақтида бошқа жиноятларни содир этмаган бўлса, жиноий жавобгарликдан озод этилиши мумкин. 

Бундан ташқари, Россия Федерацияси Жиноят кодексининг 346-моддаси ҳарбий мулкни қасддан йўқ қилиш ёки шикастлаш тўғрисидаги учинчи қисм билан тўлдирилди, унга кўра, ҳарбий ҳолат даврида, уруш даврида ёки қуролли тўқнашув ёки жанговар ҳаракатлар шароитида содир этилган жиноят учун 5 йилдан 10 йилгача озодликдан маҳрум қилиш назарда тутилган.

Россия Федерацияси Жиноят кодексининг 347 ва 348-моддаларида ҳарбий ҳолат пайтида, уруш даврида ёки қуролли тўқнашувлар ёки жанговар ҳаракатлар шароитида оғир оқибатларга олиб келган эҳтиётсизлик туфайли ҳарбий мулкни йўқ қилиш етти йилгача ёки шикастлаш беш йилгача озодликдан маҳрум қилишга сабаб бўлади. 

Ҳарбий хизматни ўташдан бўйин товлаш

Сафарбарлик даврида ёки уруш даврида қочганлик учун 15 йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазоси белгиланган. 

Россия Федерацияси Жиноят кодексининг 338-моддаси " Ҳарбий хизматни ўташдан бўйин товлаш" учинчи қисм билан тўлдирилди, унга кўра хизмат жойини рухсатсиз тарк этганлик, қурол билан қочганлик, шунингдек сафарбарлик ёки ҳарбий ҳолат даврида, уруш даврида ёки гуруҳ бўлиб қочганлик учун қуролли тўқнашув шароитида 5 йилдан 15 йилгача озодликдан маҳрум қилиш тарзидаги жазо жорий этилади.

Бундан ташқари, киритилган ўзгартиришларга кўра, сафарбарлик ёки ҳарбий ҳолат даврида хизмат жойини ўзбошимчалик билан тарк этиш, узрли сабабларсиз хизматга ўз вақтида келмаслик ёки ҳарбий ҳолат даврида икки суткадан ортиқ (10 суткадан кўп бўлмаган) муддатга келмаганлик учун беш йилгача муддатга озодликдан маҳрум қилиш тарзидаги жазо назарда тутилган. 

Агар бундай шароитда келмаганлик 10 кундан ортиқ бўлса (бир ойдан ошмаса) етти йилгача озодликдан маҳрум қилинади. Агар ҳарбий хизматчи бир ойдан ортиқ вақт давомида жойида бўлмаса, у 5 йилдан 10 йилгача озодликдан маҳрум қилиниши мумкин.

Қолаверса, аскар ўзини касаллик деб кўрсатиб,  хизмат вазифаларини бажаришдан бўйин товлаши, ўзига тан жароҳати етказиши, ҳужжатларни қалбакилаштириш ёки сафарбарлик шароитида бошқа алдаш йўли билан хизмат вазифаларини бажаришдан бўйин товлаши 5 йилдан 10 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. Шунингдек, сафарбарлик ёки ҳарбий ҳолат шартларини инобатга олган ҳолда жанговар навбатчилик, чегара хизмати қоидаларини, қоровуллик хизматининг қонун ҳужжатларида белгиланган қоидаларини, шунингдек, гарнизонда ички хизмат ва патрул хизматини ўташ қоидаларини бузганлик учун жазо кучайтирилди.

Талончилик

Ҳарбий можаро пайтида ёки уруш вақтида талон-торож қилиш 15 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. 

Қонун Россия Федерацияси Жиноят кодексини янги 356.1 "Талончилик" моддаси билан тўлдиради. Оғирлаштирувчи ҳолатларсиз бундай қилмиш олти йилгача муддатга жазоланади. Ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлмаган зўравонлик қўллаш ёки шундай зўравонлик қўллаш таҳдиди билан содир этилган талон-торож 10 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. 

Янги қонунга кўра, бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан келишиб, кўп миқдорда ёки ҳаёти, ёки соғлиғи учун хавфли зўрлик ишлатиб, ёки шундай зўравонлик қўллаш таҳдиди билан содир этилган талон-торож қилиш – бир марта 3 йилдан 12 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. Энг оғир жазо – 8 йилдан 15 йилгача озодликдан маҳрум қилиш – уюшган гуруҳ томонидан ўта йирик миқдордаги талон-торож қилиш, шунингдек, одам ўлдириш ёки жабрланувчига оғир тан жароҳати этказиш таҳдиди билан қўшиб содир этилганлик учун. 

Аниқлик киритилишича, катта ҳажм деганда қиймати 250 минг рублдан ортиқ бўлган мулк тушунилади, айниқса, катта – 1 миллион рублдан ортиқ. 

Умуман олганда, қонунда талон-торож қилиш деганда ўзгаларнинг мол-мулкини, шу жумладан ўлганлар ёки ярадорлар билан бирга бўлган мол-мулкни ўзбошимчалик билан, ҳарбий ҳолат даврида, уруш даврида ёки қуролли можаро, ёки жанговар ҳаракатлар шароитида ўзлаштириш тушунилади.