Трамп Путинга қизил гилам тўшади. Улар ниҳоят бирга

Путин Аляскада. Узоқ кутилган учрашув бошланди. Одатда миллионлаб инсонлар ярим тунгача кутиши мумкин бўлган воқеа бу – футбол ўйинларидир. Аммо Аляскадаги бу учрашув дунёнинг турли нуқталарида жуда кўп инсонлар томонидан вақтлар бўйича тўсиқларга қарамай, катта қизиқиш билан кузатилиши аниқ. Буни Путиннинг самолётини салкам ярим миллионга яқин одам “Flightradar” орқали кузатгани исботлади. 

Учрашув бошлангунга қадар эса Аляскада қатор қизиқ воқеалар содир бўлганига алоҳида тўхталиб ўтиш лозим. Юз минглаб кузатувчилар “Flightradar” орқали Путинники деб кузатган самолётда унинг ўзи йўқ бўлиб чиқди. Кейинчалик Кремлга энг яқин журналистлардан бири Павел Зарубин бу шунчаки делегациядаги учоқлардан бири эканини таъкидлаб, Путин ҳали йўлдалигини маълум қилди. Унгача эса Трампнинг самолёти Аляскага қўниб бўлганди. Ичида Путин борлиги айтилган самолётда Россия Президентининг мавжуд эмаслиги аён бўлгач, кўпчилик буни хавфсизлик чораси ва Москванинг эҳтиёткорлигига йўйди. Тахминларга кўра, Путин режаларга бироз ўзгартириш киритган ва асосий деб айтилган рейсга чиқмаган. 

Бошқа томондан олиб қараганда эса Путин яна ўзининг машҳур куттириш қуролини ишга солди. Трамп уни самолёт ичида ярим соат кутишга мажбур бўлди. Бунгача АҚШ томонидан Путин учун ёзилган қизил гилам йиғиштириб ҳам ташланди. Бироқ Россия Президентининг самолёти белгиланган жойга етиб бориши биланоқ АҚШ ҳарбийлари эгилганча унинг пойига ўша қизил гиламни тўшашди. Бу кўп эҳтимол йўналиш ёки режа ўзгаргани билан боғлиқ. Нима бўлган тақдирда ҳам Путин орадан 10 йил ўтиб, яна АҚШга қадам босди. Дуё кутган жараёнлар бундан 158 йил олдин АҚШга Россия империяси томонидан сув текинга бериб юборилган Аляскада амалга оширилди. 

Баъзиларнинг ҳаёлида 2 йилдан буён Халқаро жиноий суднинг ҳибсга олиш ордери хавф солаётган Путин қандай қилиб АҚШга борди, деган савол ўтган бўлса ажаб эмас. Аммо унинг АҚШга ташрифида ҳеч қандай халқаро ҳуқуқ нормаларининг бузилиш ҳолати мавжуд эмас. Бунинг сабаби оддий – АҚШ Халқаро жиноий суднинг ҳибсга олиш бўйича мажбуриятини юклайдиган Рим статутини ратификация қилмаган. Шу боис Путин самолётдан обрўли олий мартабали меҳмон сифатида тушиб, Трамп билан қўл бериб кўришди. Улар “Аляска 2025” ёзуви туширилган саҳнда суратга тушаётган пайт журналистлар Путиндан тинч аҳолини ўлдиришни қачон тўхтатиши ҳақида сўраб қичқиришди. Аммо Россия раҳбари ўзини эшитмагандек ёки уларнинг гапига тушунмагандек тутди.

Саммит ўтказиладиган манзилга бориш ҳам ўзгача кўриниш олди. Дунёнинг исталган чеккасида ҳам ўз Aurus'идан тушмайдиган Путин Аляскага Трампнинг машинасида йўл олди. Ҳолбуки, Трамп уни ўз самолётида кутиб турган маҳал, Aurus Путинни саммит ўтказиладиган ҳарбий базага олиб кетиш учун аэропортга етиб келганди. Аммо Россия Президенти, ТАСС хабар хабар берганидек, саммитни Трампнинг машинасидаёқ бошлаб юборди. Шу тариқа, нафқат миллионлаб, балки ўнлаб давлатларнинг нигоҳи қаратилган бу учрашув бошланди.

Аммо саммитнинг кун тартиби бироз ўзгарди. Президентлар ўртасидаги яккама-якка учрашув бекор бўлди. Оқ уй олдинроқ бунинг ўрнига “учга-уч” шаклида музокаралар бўлиб ўтишини маълум қилганди. Кутилганидек, бу форматда АҚШ томондан Трамп, Рубио ва Уиткофф, Россиядан эса Путин, Лавров ва Ушаков иштирок этди. Қолган расмийлар эса кенгайтирилган доирадаги учрашувдагина қатнаша олади. Путин ва Трамп учрашуви вақтида уларнинг устидан F-35 қирувчи самолётлари ва Эронга дахшатли зарба берган B-2 стратегик бомбардимончи самолёти учиб ўтгани айтилди.

Мазкур саммитнинг шиори ҳам ундаги илк воқеалар каби ўзгача. “Тичлик ортидан қувиш”. Ростдан ҳам бу шиор ўтган йиллар, ҳатто жорий йилдаги ҳодисалар ва Украинадаги босқинни тўхтатиш учун қилинган ҳаракатларни ўзида акс эттиради. “Тинчлик ортидан қувиш” шиори остида ўтаётган саммитдаги асосий мақсад – Украина инқорозини тўхтатиш, шу билан бирга Россия-АҚШ ҳамкорлигини жонлантиришдир. Россия томони, асосан, АҚШ билан муносабатларни тиклашга интилмоқда. Трамп эса Украинадаги вазиятни ўзгартириш орқали халқаро майдонда “очко” ишлаш илинжида. У саммитдан бирор сулҳ ёки натижа билан чиқмаса, бу учрашувдан қониқмаслигини маълум қилди. Шундай экан, жуда узоқ давом этиши кутилаётган бу учрашувда нималардир ўзгаришига ишониш мумкин. Зеленский эса Киевдан туриб, Украинанинг бор умиди АҚШдан эканини айтиб бўлди. Шундай экан Аляска ё Украина учун умид учқунларини пайдо қилади, ёки музокаралар ҳеч қандай натижасиз тугаб, Россиянинг Украинадаги босқини давом этаверади.