Netanyaxu “Qatargeyt” ishi doirasida so‘roq qilindi

So‘nggi kunlarda Isroilda “Qatargeyt” deb nomlangan mojaro bilan bog‘liq bir qator voqealar yuz berdi. Xususan, kecha, 31 mart kuni kechqurun ushbu ish bo‘yicha Bosh vazir Binyamin Netanyaxu so‘roq qilindi. Bu haqda BBC xabar berdi.

Qayd etilishicha, u Quddusdagi idorasida og‘ir jinoyatlarni tergov qilish bo‘limi tergovchilari oldida ko‘rsatma bergan. Ular bilan uchrashishga ulgurish uchun Netanyaxu shu kuni ertalab Tel-Aviv tuman sudida qatnashayotgan boshqa korrupsiya ishi bo‘yicha jarayonni erta tark etishga majbur bo‘lgan.

“Biroq hozirgi paytda ushbu ish “Qatargeyt” bilan solishtirganda yengil yurish bo‘lib ko‘rinadi. Gap Bosh vazir maslahatchilarining Qatar manfaatlarini himoya qilishga urinishlari haqidagi tergov haqida ketmoqda”, deyiladi xabarda.

Bildirilishicha, hozircha Netanyaxu bu ishda gumonlanuvchi emas, balki guvoh sifatida ishtirok etmoqda. Biroq 31 mart kuni politsiya uning ikkita asosiy yordamchisini – Jonatan Urix va Eli Feldshteynni hibsga olgan. Aynan ular asosiy gumonlanuvchilar hisoblanadi.

Isroil manbalariga ko‘ra, Netanyaxu bergan ko‘rsatmalar sinchkovlik bilan tahlil qilinadi. Shundan so‘ng Bosh prokuratura Bosh vazirning ushbu ishdagi maqomini o‘zgartirishga asos bormi yoki yo‘q – shuni hal qiladi.

“Qatargeyt” tergoviga nima turtki bo‘ldi?

Tergov sobiq hukumat matbuot kotibi Eli Feldshteynning harakatlari shubha ostiga tushganidan keyin boshlangan. U Dohada ro‘yxatdan o‘tgan xalqaro firma orqali Qatar manfaatlarini ilgari surgan bo‘lishi mumkin.

Bosh prokuratura ma’lumotlariga ko‘ra, u orqali Isroil matbuotida Qatar imidjini yaxshilovchi materiallar tarqatilgan. Shuningdek, u Qatarning biznes loyihalarini Isroil investorlariga jozibali ko‘rsatishga yordam bergan.

Tergov versiyasiga ko‘ra, biroz vaqt o‘tib bu sxemaga Bosh vazirning boshqa yuqori martabali maslahatchisi Jonatan Urix ham jalb qilingan. Ular o‘z xizmatlari uchun Dohadagi firma vakili amerikalik Jay Futlikdan pul olgan.

Joriy yilning mart oyida politsiya Feldshteyn va Urixni xorijiy agentlar bilan aloqalar, firibgarlik, pul yuvish va poraxo‘rlikda gumon qilib so‘roq qilgan. Sud maxfiy ma’lumotlarni oshkor etishni taqiqlagani uchun boshqa tafsilotlar noma’lum.

Biroq Feldshteynga Isroil milliy xavfsizligiga zarar yetkazish bo‘yicha ayblov qo‘yilishi mumkinligi ma’lum. Gap Isroil armiyasining maxfiy hujjatlari sizdirilgani haqidagi gumonlar haqida ketmoqda.

Urix va Feldshteyn bilan bir qatorda, ushbu ish doirasida Netanyaxuning “Likud” partiyasi saylovoldi kampaniyasining sobiq bosh maslahatchisi Isroil Eynxorn ham tergov qilinmoqda.

Tergovga turtki bo‘lgan narsa esa isroillik tadbirkor Gil Birger tomonidan e’lon qilingan yozuvlar edi. Uning so‘zlariga ko‘ra, u Feldshteynga Qatar hukumati lobbisti orqali pul o‘tkazishda yordam bergan.

Bosh prokuratura aynan shu ma’lumot asosida tergovni boshlab yuborgan. Bu doirada bir nechta jurnalistlar ham so‘roq qilingan. Ulardan biri Qatarning lobbistlari bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri aloqada bo‘lganlikda gumon qilinmoqda.

Politsiyaning “Times of Israel” nashriga bergan ma’lumotlariga ko‘ra, tergov 2022 yil mayidan 2024 yil oktyabrigacha bo‘lgan davrda Qatar tomonidan Netanyaxuning yaqinidagi odamlarga berilgan to‘lovlar atrofida olib borilmoqda.

Tergov bilan bog‘liq shaxslar ishdan bo‘shatilmoqda

Netanyaxu atrofidagilar barcha ayblovlarni rad etmoqda. Ammo hukumat tomonidan tergovni to‘xtatish uchun amalga oshirilayotgan misli ko‘rilmagan choralar Netanyaxuning raqiblari orasida shubhalarni yanada kuchaytirmoqda.

21 mart kuni Netanyaxu Isroil kontrrazvedkasi “Shin-Bet” rahbari Ronen Barni ishdan bo‘shatdi. U buni Oliy sudning taqiqlash qaroriga qaramay amalga oshirdi. Bunday maxfiy xizmat rahbarining iste’fosi Isroil kabi mamlakat uchun juda jiddiy qadam hisoblanadi.

Rasmiy ravishda Barning ishdan bo‘shatilishi 2023 yil 7 oktyabrda HAMAS hujumining oldini ololmagani va ishonchni yo‘qotgani bilan bog‘liq deb e’lon qilindi. Biroq Bar va uning tarafdorlari bu qarorni siyosiy motivlarga ega deb hisoblamoqda. Sababi, aynan “Shin-Bet” Netanyaxu maslahatchilarining Qatar bilan aloqalarini tergov qilmoqda.

Oliy sud Barni ishdan bo‘shatish to‘xtatilishi haqida qaror chiqargan bo‘lsa-da, Netanyaxu allaqachon kontrrazvedkaning yangi rahbarini e’lon qilgan. Bosh prokuror Gali Baxarav-Miarani ishdan chetlatish jarayoni esa yanada katta janjalga sabab bo‘ldi. 23 mart kuni Isroil Vazirlar Mahkamasi unga nisbatan ishonchsizlik votumini bildirish to‘g‘risida bir ovozdan qaror qabul qilgan.

Netanyaxu ushbu ovoz berishda ishtirok etmadi. Chunki u huquqiy tizim bilan bog‘liq masalalarda qaror qabul qilishga haqli emas. Uning o‘rniga Bosh prokurorni lavozimidan chetlatish jarayonini Adliya vaziri Yariv Levin olib bormoqda. Aynan Baxarav-Miara shu yilning fevral oyi oxirida “Shin-Bet” va politsiyaga “Qatargeyt” bo‘yicha tergov boshlashni topshirgan edi.