Мюнхенда дунё етакчилари нималар ҳақида гапирди?

14-16 февраль кунлари Германиянинг Мюнхен шаҳрида хавфсизлик бўйича конференция бўлиб ўтади, унда иштирокчилар биринчи навбатда Украинадаги можарони ҳал қилиш масаласини муҳокама қилади. Ушбу учрашув Украинанинг эртаси белгилаб бериши мумкин. Дунё етакчилари йиғилган ушбу учрашувнинг илк куни қандай баёнотлар билан бошланди? QALAMPIR.UZ энг муҳим баёнотларни бир жойга тўплади.

АҚШ, Россия ва Украина ўртасида учрашув бўладими?

Қайд этилишича, Мюнхен конференциясида Россия вакиллари иштирок этмайди, чунки улар ҳеч қандай расмий таклиф олмаган.

Бироқ бир кун аввал АҚШ Президенти Дональд Трамп Мюнхен конференцияси доирасида бундай учрашув режалаштирилганини маълум қилганди. Кейинроқ у АҚШ, Россия ва Украина келаси ҳафта Саудия Арабистонида учрашишини айтди.

Шу билан бирга, Мюнхен Хавфсизлик конференцияси раҳбари Кристоф Хойсген журналистларга Россия вакиллари конференция ташкилотчиларидан аккредитация олмагани ҳақида маълум қилди, аммо у бундай учрашувни ўтказиш имкониятини инкор қила олмаслигини ҳам қўшимча қилган.

АҚШ баёнотлари

АҚШ вице-президенти Жеймс Дэвид Вэнс “The Wall Street Journal” нашрига берган интервьюсида Украинадаги можарони ҳал қилиш бўйича музокаралар натижаси кўпчиликни ҳайратда қолдиришини айтди.

“Менимча, бу кўпчиликни ҳайратда қолдирадиган келишув бўлади”, деди у.

Нашрга кўра, Вэнс агар томонлар Украина масаласида муваффақиятли келишувга эришса, Москва билан муносабатларни тиклашни таклиф қилган. Бироқ салбий сценарий юзага келган тақдирда, Вэнс можаро зонасига Америка қўшинларини юборишни истисно қилмаган.

Шунингдек, Мюнхен конференциясида Вэнс Европа учун асосий хавф Россия ёки Хитой эмас, балки Европанинг ўзи эканлигини таъкидлади.

“Россия ва Хитой Европа учун асосий таҳдид эмас, хавф ўз ичида”, дея қўшимча қилди у.

Европа сиёсатчиларининг фикри

Еврокомиссия Президенти Урсула фон дер Ляйен Мюнхен конференцияси доирасида Владимир Зеленский билан учрашган ва Украинанинг ЕИга қўшилиши бўйича ишларни тезлаштиришга ваъда берган.

“Европа сизни ишончли хавфсизлик кафолатлари билан адолатли ва мустаҳкам тинчликка эришиш йўлида қўллаб-қувватлайди. Биз Украинани доимий ва барқарор қўллаб-қувватлашда давом этамиз ва ЕИга қўшилиш бўйича ишларни тезлаштирамиз”, деган у.

Германия Президенти Франк-Вальтер Штайнмайер ҳам конференцияда сўзга чиқиб,  Вашингтондаги янги ҳокимиятлар Европада ҳамкорликнинг ўрнатилган қоидалари ва шаклларини ҳурмат қилмаслигини айтди.

“Американинг янги маъмуриятининг дунёқараши бизникидан кескин фарқ қилиши, ўрнатилган қоидаларга, узоқ вақт давомида шаклланган ҳамкорликка ҳурмат кўрсатмаслиги аниқ. Биз буни ўзгартира олмаймиз. Биз буни қабул қилишимиз керак ва биз бунга дош берамиз”, деган Штайнмайер.

НАТО Бош котиби Украинанинг альянсга аъзолиги ҳақида

НАТО Бош котиби Марк Рютте тинчлик битими тузилганда Украинага НАТОга аъзолик ҳеч қачон ваъда қилинмаганини айтди. Унинг фикрича, музокараларда “барқарор тинчликка эътибор қаратилиши” керак.

“Биз Украина иштирок этадиган музокаралар олдидан яхши ҳолатда бўлишини таъминлашимиз керак. Бу тинчлик келишувининг бир қисми бўлади. Биз бу ерда барқарор ва мустаҳкам тинчликни кафолатлашнинг энг яхши йўлини муҳокама қилмоқдамиз. Бироқ Украинага бу унинг бир қисми бўлиши ҳақида ҳеч қачон ваъда қилинмаган”, деди у Мюнхен Хавфсизлик конференциясида.

Зеленскийнинг баёнотлари

Украина раҳбари Владимир Зеленский Мюнхен конференцияси доирасида журналистлар билан суҳбат чоғида агар Украина НАТОга қўшилмаслик хавфи туғилса, уни бир ярим миллионлик армия билан таъминлаш кераклигини айтди.

“Яъни, бу мос келадиган НАТО қуроллари ва украиналик аскарларимиз сони. Бу қанча? Мен сизга барча ҳарбийлар билан тушунадиган рақамларни айтяпман. Бу 1,5 миллионлик армия бўлади”,  деди Зеленский.

АҚШсиз Европа

Мюнхен конференцияси пайтида АҚШ вице-президенти Жеймс Дэвид Вэнс Америка қўшинларининг Европадан оммавий равишда олиб чиқилишини эълон қилиши мумкин. Бу ҳақда форум раҳбари Кристоф Хойсген журналистларга маълум қилди.

“Ўйлайманки, бугун АҚШ вице-президенти ҳам АҚШ қўшинларининг аксарияти Европадан олиб чиқилиши, Европа ўз мудофаа вазифаларини ўз зиммасига олиши кераклигини эълон қилади”, деган Хойсген.

Бу фикрни қўллаб-қувватлаган ҳолда, Еврокомиссия Президенти Урсула фон дер Ляйен Европа Иттифоқи давлатларини мудофаа харажатларини “йилига юзлаб миллиардлаб” оширишга чақирди.

Мюнхенда яна нималар кун тартибида қолмоқда

Ушбу конференция 16 февралгача ишлайди. Унда 60 га яқин давлат ва ҳукумат раҳбарлари, 150 та вазир ва муҳим халқаро ташкилотлар раҳбарлари иштирок этиши режалаштирилган.

Форумнинг умумий жадвали қуйидагича: 14 февраль куни Германия Президенти Франк-Вальтер Штайнмайер очилиш маросимини ўтказади, ундан сўнг “юзлаб қарор қабул қилувчилар ва фикр етакчилари” хавфсизлик масалаларини муҳокама қилади; 15 февралда халқаро тартибнинг ҳолати ва трансатлантик ҳамкорликнинг келажаги бўйича муҳокамалар ўтказилиши режалаштирилган; 16 февралда конференция Европанинг дунёда тутган ўрни муҳокамаси билан якунланади, шунингдек, ўша кунга президентлик лавозимини Кристоф Хойсгендан НАТОнинг собиқ бош котиби Йенс Столтенбергга топшириш режалаштирилган.

Маълумот учун, хавфсизлик бўйича Мюнхен конференцияси 1963 йилдан бери ҳар йили февраль ойида ўтказилади. Давлат раҳбарлари, қуйи мартабали сиёсатчилар ва дипломатлар, ҳарбий хизматчилар, бизнес ва нодавлат ташкилотлар, экспертлар оммавий йиғилишларда ва саҳна ортида глобал хавфсизлик масалаларини муҳокама қилиш учун йиғилади. Россия 2022 йилдан бери унинг ишида иштирок этмайди.