Myunxenda dunyo yetakchilari nimalar haqida gapirdi?

14-16 fevral kunlari Germaniyaning Myunxen shahrida xavfsizlik bo‘yicha konferensiya bo‘lib o‘tadi, unda ishtirokchilar birinchi navbatda Ukrainadagi mojaroni hal qilish masalasini muhokama qiladi. Ushbu uchrashuv Ukrainaning ertasi belgilab berishi mumkin. Dunyo yetakchilari yig‘ilgan ushbu uchrashuvning ilk kuni qanday bayonotlar bilan boshlandi? QALAMPIR.UZ eng muhim bayonotlarni bir joyga to‘pladi.

AQSH, Rossiya va Ukraina o‘rtasida uchrashuv bo‘ladimi?

Qayd etilishicha, Myunxen konferensiyasida Rossiya vakillari ishtirok etmaydi, chunki ular hech qanday rasmiy taklif olmagan.

Biroq bir kun avval AQSH Prezidenti Donald Tramp Myunxen konferensiyasi doirasida bunday uchrashuv rejalashtirilganini ma’lum qilgandi. Keyinroq u AQSH, Rossiya va Ukraina kelasi hafta Saudiya Arabistonida uchrashishini aytdi.

Shu bilan birga, Myunxen Xavfsizlik konferensiyasi rahbari Kristof Xoysgen jurnalistlarga Rossiya vakillari konferensiya tashkilotchilaridan akkreditatsiya olmagani haqida ma’lum qildi, ammo u bunday uchrashuvni o‘tkazish imkoniyatini inkor qila olmasligini ham qo‘shimcha qilgan.

AQSH bayonotlari

AQSH vitse-prezidenti Jeyms Devid Vens “The Wall Street Journal” nashriga bergan intervyusida Ukrainadagi mojaroni hal qilish bo‘yicha muzokaralar natijasi ko‘pchilikni hayratda qoldirishini aytdi.

“Menimcha, bu ko‘pchilikni hayratda qoldiradigan kelishuv bo‘ladi”, dedi u.

Nashrga ko‘ra, Vens agar tomonlar Ukraina masalasida muvaffaqiyatli kelishuvga erishsa, Moskva bilan munosabatlarni tiklashni taklif qilgan. Biroq salbiy ssenariy yuzaga kelgan taqdirda, Vens mojaro zonasiga Amerika qo‘shinlarini yuborishni istisno qilmagan.

Shuningdek, Myunxen konferensiyasida Vens Yevropa uchun asosiy xavf Rossiya yoki Xitoy emas, balki Yevropaning o‘zi ekanligini ta’kidladi.

“Rossiya va Xitoy Yevropa uchun asosiy tahdid emas, xavf o‘z ichida”, deya qo‘shimcha qildi u.

Yevropa siyosatchilarining fikri

Yevrokomissiya Prezidenti Ursula fon der Lyayen Myunxen konferensiyasi doirasida Vladimir Zelenskiy bilan uchrashgan va Ukrainaning YeIga qo‘shilishi bo‘yicha ishlarni tezlashtirishga va’da bergan.

“Yevropa sizni ishonchli xavfsizlik kafolatlari bilan adolatli va mustahkam tinchlikka erishish yo‘lida qo‘llab-quvvatlaydi. Biz Ukrainani doimiy va barqaror qo‘llab-quvvatlashda davom etamiz va YeIga qo‘shilish bo‘yicha ishlarni tezlashtiramiz”, degan u.

Germaniya Prezidenti Frank-Valter Shtaynmayer ham konferensiyada so‘zga chiqib,  Vashingtondagi yangi hokimiyatlar Yevropada hamkorlikning o‘rnatilgan qoidalari va shakllarini hurmat qilmasligini aytdi.

“Amerikaning yangi ma’muriyatining dunyoqarashi biznikidan keskin farq qilishi, o‘rnatilgan qoidalarga, uzoq vaqt davomida shakllangan hamkorlikka hurmat ko‘rsatmasligi aniq. Biz buni o‘zgartira olmaymiz. Biz buni qabul qilishimiz kerak va biz bunga dosh beramiz”, degan Shtaynmayer.

NATO Bosh kotibi Ukrainaning alyansga a’zoligi haqida

NATO Bosh kotibi Mark Ryutte tinchlik bitimi tuzilganda Ukrainaga NATOga a’zolik hech qachon va’da qilinmaganini aytdi. Uning fikricha, muzokaralarda “barqaror tinchlikka e’tibor qaratilishi” kerak.

“Biz Ukraina ishtirok etadigan muzokaralar oldidan yaxshi holatda bo‘lishini ta’minlashimiz kerak. Bu tinchlik kelishuvining bir qismi bo‘ladi. Biz bu yerda barqaror va mustahkam tinchlikni kafolatlashning eng yaxshi yo‘lini muhokama qilmoqdamiz. Biroq Ukrainaga bu uning bir qismi bo‘lishi haqida hech qachon va’da qilinmagan”, dedi u Myunxen Xavfsizlik konferensiyasida.

Zelenskiyning bayonotlari

Ukraina rahbari Vladimir Zelenskiy Myunxen konferensiyasi doirasida jurnalistlar bilan suhbat chog‘ida agar Ukraina NATOga qo‘shilmaslik xavfi tug‘ilsa, uni bir yarim millionlik armiya bilan ta’minlash kerakligini aytdi.

“Ya’ni, bu mos keladigan NATO qurollari va ukrainalik askarlarimiz soni. Bu qancha? Men sizga barcha harbiylar bilan tushunadigan raqamlarni aytyapman. Bu 1,5 millionlik armiya bo‘ladi”,  dedi Zelenskiy.

AQSHsiz Yevropa

Myunxen konferensiyasi paytida AQSH vitse-prezidenti Jeyms Devid Vens Amerika qo‘shinlarining Yevropadan ommaviy ravishda olib chiqilishini e’lon qilishi mumkin. Bu haqda forum rahbari Kristof Xoysgen jurnalistlarga ma’lum qildi.

“O‘ylaymanki, bugun AQSH vitse-prezidenti ham AQSH qo‘shinlarining aksariyati Yevropadan olib chiqilishi, Yevropa o‘z mudofaa vazifalarini o‘z zimmasiga olishi kerakligini e’lon qiladi”, degan Xoysgen.

Bu fikrni qo‘llab-quvvatlagan holda, Yevrokomissiya Prezidenti Ursula fon der Lyayen Yevropa Ittifoqi davlatlarini mudofaa xarajatlarini “yiliga yuzlab milliardlab” oshirishga chaqirdi.

Myunxenda yana nimalar kun tartibida qolmoqda

Ushbu konferensiya 16 fevralgacha ishlaydi. Unda 60 ga yaqin davlat va hukumat rahbarlari, 150 ta vazir va muhim xalqaro tashkilotlar rahbarlari ishtirok etishi rejalashtirilgan.

Forumning umumiy jadvali quyidagicha: 14 fevral kuni Germaniya Prezidenti Frank-Valter Shtaynmayer ochilish marosimini o‘tkazadi, undan so‘ng “yuzlab qaror qabul qiluvchilar va fikr yetakchilari” xavfsizlik masalalarini muhokama qiladi; 15 fevralda xalqaro tartibning holati va transatlantik hamkorlikning kelajagi bo‘yicha muhokamalar o‘tkazilishi rejalashtirilgan; 16 fevralda konferensiya Yevropaning dunyoda tutgan o‘rni muhokamasi bilan yakunlanadi, shuningdek, o‘sha kunga prezidentlik lavozimini Kristof Xoysgendan NATOning sobiq bosh kotibi Yens Stoltenbergga topshirish rejalashtirilgan.

Ma’lumot uchun, xavfsizlik bo‘yicha Myunxen konferensiyasi 1963 yildan beri har yili fevral oyida o‘tkaziladi. Davlat rahbarlari, quyi martabali siyosatchilar va diplomatlar, harbiy xizmatchilar, biznes va nodavlat tashkilotlar, ekspertlar ommaviy yig‘ilishlarda va sahna ortida global xavfsizlik masalalarini muhokama qilish uchun yig‘iladi. Rossiya 2022 yildan beri uning ishida ishtirok etmaydi.