Ғарбда Эрон-Исроил прокси уруши давом этмоқда 

Ғарбда Эрон ва Исроил прокси уруши билан боғлиқ бўлган қотиллик ва одам ўғирлаш фитналарининг кўпайиши кўпинча ёлланган қотиллар ёрдамида давом этмоқда. Бу ҳақда “Reuters” хабар берди.

Вашингтон ва унинг иттифоқчилари сўнгги йилларда Эрон билан боғлиқ бундай фитналар кескин ошгани ҳақида хабар берган. 2020 йилдан бери Ғарбда камида 33 та суиқасд ёки одам ўғирлашга уринишлар содир бўлган. Уларда маҳаллий ёки Исроил ҳукуматининг Эрон билан алоқаси борлигини даъво қилинмоқда. 

Яқинда тахмин қилинган нишонлар орасида Греция пойтахти Афинадаги яҳудий маркази ва ресторан жойлашган бино ҳам бор. Терговчилар иш бўйича суд органларига тақдим этилган ва “Reuters” томонидан кўриб чиқилган ҳужжатларда Сайид Фахар Аббос исмли покистонлик Грецияда яшовчи эски танишини ёллаб, унга ҳудудга ҳужум қилишни буюрган, деб даъво қилмоқда. 

Ҳужжатларда батафсил баён қилинган WhatsApp ёзишмаларида 2023 йилнинг январь ойида икки киши ҳужумда портловчи моддалар қўллашни ҳамда ўт қўйишни муҳокама қилган. Аббос зарбадан сўнг қурбонлар бўйича далилларни тақдим этиш зарурлигини таъкидлаган. 

“Махфий идоралар бор. Ишни шикоятга умуман ўрин қолдирмайдиган тарзда бажар”, деб ёзган у сирли идораларнинг номларини очиқламасдан. 

Илгари эълон қилинмаган ҳужжатлар орасида Грециянинг судгача бўлган тергови давомида тўпланган юзлаб саҳифали далиллар, жумладан, гувоҳларнинг кўрсатмалари, полиция баёнотлари ва WhatsApp хабарларининг тафсилотлари мавжуд. Улар Аббос ўзининг покистонлик Сайид Иртазо Ҳайдар исмли ўртоғи билан алоқасини қандай яхшиламоқчилигини кўрсатмоқчи бўлган.

Греция полицияси ўтган йили Ҳайдар ва яна бир покистонликни ҳибсга олиб, улар чет элдан ёлланган ва инсон ҳалок бўлишини мақсад қилган террорчилик тармоғига ёрдам берганини айтди. Бу икки киши терроризмга алоқадорликда айбланмоқда. Бироқ улар айбловларни рад этмоқда.

Шу йилнинг баҳорида тергов ҳибсхонасидан чекловлар билан озод этилган Ҳайдар ўзининг айбсизлигини билдиради. 28 ёшли эркак агентликка берган интервьюсида Аббосга бинонинг суратларини юборгани, лекин ҳеч кимга зарар етказмасдан пул олишга умид қилиб, атайлаб ҳар қандай ҳужумни амалга оширишдан ўзини тийганини айтган.

Унинг адвокати Закариё Кэссеснинг айтишича, Ҳайдар ҳеч қачон ноқонуний фаолиятда иштирок этмаган. Гуруҳ раҳбари экани айтилаётган Аббос ҳам террорчиликка алоқадорликда айбланмоқда. Ватани – Покистонда у қотилликда гумонланиб қидирувга берилган. Аббос озодликда қолмоқда ва у билан боғланиб бўлмаган. Учинчи гумонланувчи билан ҳам боғланишнинг имкони бўлмаган. Айблов қўйилганда уни ҳимоя қилган адвокат Ираклис Ставариснинг сўзларига кўра, у ҳам айбини рад этган.

Греция полицияси изоҳ беришдан бош тортди. Ҳайдарнинг адвокатига кўра, иш суд органларининг суд жараёнини давом эттириш тўғрисидаги қарорини кутмоқда.

Греция текширувига ёрдам берган Исроил разведка хизмати “Моссад” режалаштирилган ҳужум Эрон томонидан бошқариладиган кўп миллатли тармоқнинг бир қисми сифатида уюштирилганини даъво қилди. Исроил ҳукумати бу иш ёки “Моссад”нинг бошқа фаолияти ҳақида изоҳ беришдан бош тортди.

Қайд этилишича, Эрон “Моссад”нинг даъвосини рад этишига қарамай, операцион техникалар баъзи бошқа тахмин қилинган Эрон фитналарида кўрилган эпизодларга мос келади. Бунга нишон тури – исроиллик ёки яҳудий бўлиши ҳамда ёлланган эронлик бўлмаган қотиллардан фойдаланиш киради. Агентликка кўра, камида иккита бошқа иш Покистон фуқаролари билан боғлиқ.

Яқинда тахмин қилинган бошқа фитналар нишонига АҚШнинг юқори мартабали амалдорлари, шунингдек, эронлик журналистлар ва Эрон диаспорасидаги бошқа шахслар ҳам киради. АҚШнинг собиқ президенти Дональд Трампнинг сайловолди кампанияси Қўшма Штатлар разведкаси орқали Эрондан унга нисбатан суиқасд уюштириш бўйича реал ва аниқ таҳдидлар тўғрисида маълумот олган. Теҳрон АҚШдаги баъзи тахминий фитналарга алоқадорлигини ошкора рад этди.

Прокси уруши агентлик томонидан тахмин қилинган фитналарнинг аксарияти жойлашган Европада ҳам давом этмоқда.

“2020 йилдан бери Эрон АҚШнинг собиқ амалдорлари, эронлик диссидентлар ҳамда Америка Қўшма Штатлари ва хориждаги яҳудий, шунингдек, исроиллик амалдорлар манфаатларига қарши ҳалокатли фитна уюштиришни кескин кучайтирди”, деган АҚШ разведка хизматларини мувофиқлаштирувчи Миллий аксилтеррор маркази директори вазифасини бажарувчи Бретт Холмгрен.

Теҳрон, ўз навбатида, рақибларини террорчилик ҳаракатларида айблаб, Исроил ва АҚШ томонидан хавфсизлик кучларининг юқори мартабали ходимлари ўлдирилганига ишора қилиб келади.

БМТнинг Нью-Йоркдаги миссиясининг маълум қилишича, Эрон Ғарбда ёки бошқа бирон бир давлатда бўлсин, суиқасд ёки одам ўғирлаш операциялари билан шуғулланиш нияти ҳам, режаси ҳам йўқлиги ҳақидаги даъволарни рад этиб келади ва бундай айбловларни Ғазодаги можарода эътиборни “Исроил режими томонидан содир этилган ваҳшийликлардан чалғитиш учун уйдирма” деб атаган. Эроннинг олий раҳнамоси Оятуллоҳ Али Хоманаий бир неча йиллар давомида Исроилни тўхтатишга чақирган. Теҳрон эса АҚШ ва бошқа Ғарб сиёсатчилари томонидан антисемитизмда айбланган. Эрон ҳукумати яҳудийликни ҳурмат қилишини, лекин Исроилга қарши эканини билдирган.

Сўнгги пайтларда ҳужумга уринишлар сонининг кўпайиши Эрон ва Исроил ўртасидаги зиддият кучайган пайтга тўғри келди. 1 октябрь куни Исроилнинг Ливандаги Эрон томонидан қўллаб-қувватланадиган “Ҳизбуллоҳ”га қарши ҳаво ва қуруқлик ҳужумига жавобан Эрон Исроилга ракета зарбаси берди.  Исроил ҳам яқинда Эрон томонидан қўллаб-қувватланган таниқли шахсларни нишонга олган суиқасд режасига барҳам берганини маълум қилди.

“Reuters” агентлиги томонидан кўриб чиқилган, даъво қилинган фитналар орасида асосий тенденциялардан бири бу – ёлланган жиноятчилар, шу жумладан уюшган жиноятчилар ва тўда аъзоларидан фойдаланишдир. Декабрь ойида Германия суди немис миллатига мансуб эронлик эркакни Эрон номидан ибодатхонага ўт қўйишни режалаштиргани учун 2 йил-у 9 ойга озодликдан маҳрум қилди. У Бохумдаги ибодатхона атрофидаги хавфсизлик чораларини билиб олгач, қўшни бинога молотов коктейли ташлаган. Суд қарорида ёзилишича, эркак қурилмани бинога улоқтирганини тан олган. Теҳрон эса айбловларни асоссиз деб топди.