Франция Арманистон-Озарбайжон тўқнашуви бўйича БМТ Хавфсизлик кенгаши йиғилишини чақирмоқчи

Франция Арманистон ва Озарбайжон чегарасида вазият кескинлашгани сабабли Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Хавфсизлик кенгаши йиғилишини чақиради. Бу ҳақда бугун, 13 сентябрь куни Елисей саройида маълум қилинди. 

“Франция Арманистон-Озарбайжон чегарасидаги вазият масаласини ҳозирда ўзи раислик қилаётган БМТ Хавфсизлик кенгаши муҳокамасига олиб чиқади”, дейди Елисей саройи вакили Франция Арезиденти Эммануэль Макрон ва Арманистон Бош вазири ўртасидаги телефон суҳбати якунлари бўйича баёнотда. 

Франция Президенти маъмурияти Макрон “ўт очишни тўхтатиш режимига қатъий риоя қилишга ва Арманистоннинг ҳудудий яхлитлигини ҳурмат қилишга чақиришда давом этишини” таъкидлаган. Елисей саройида кўрсатилганидек, ушбу можаро билан боғлиқ барча масалалар фақат музокаралар йўли билан ҳал қилиниши томонлар ихтиёрида.

Арманистон Бош вазири Никол Пашинян ва Франция Президенти Эммануэль Макрон ўртасидаги телефон орқали мулоқот бугун, 13 сентябрь куни бўлиб ўтди. 

"Бош вазир Пашинян Озарбайжон ярим тунда Арманистоннинг суверен ҳудудига қарши провокацион ва тажовузкор ҳарбий ҳаракатлар бошлаганини айтди. Пашинян мавжуд вазиятдан чуқур хавотир билдирди ва халқаро ҳамжамиятдан адекват жавоб бериш муҳимлигини таъкидлади", дейилади Арманистон Вазирлар Маҳкамаси хабарида.  

Қайд этилишича, Макрон кескинликнинг янада кучайишини қабул қилиб бўлмас деб атаган ва вазиятни ҳал қилиш зарурлигини таъкидлаган.

Эслатиб ўтамиз, 13 сентябрга ўтар кечаси Арманистон Қуролли Кучлари бўлинмалари Озарбайжон-Арманистон давлат чегарасининг Дашкесан, Калбажар ва Лочин йўналишларида кенг кўламли провокацияни амалга оширган эди.

Арманистон ва Озарбайжон чегарасида жанглар 13 сентябрь куни маҳаллий вақт билан соат 00:05 да бошланди. Баку Ереванни провокацияларда айблади ва шунинг ортидан тўқнашув юз берганини маълум қилди.

Расмий Бакуга кўра, 12 сентябрга ўтар кечаси Арманистон Қуролли Кучлари бўлинмалари Озарбайжон-Арманистон давлат чегарасининг Дашкесан, Калбажар ва Лочин йўналишларида кенг кўламли провокация содир этган.

Қорабоғ уруши

Озарбайжон ва Арманистон 2020 йил айнан Қорабоғ ҳудуди масаласида ўзаро ҳисоб-китоб қилиб олди. Иккинчи Қорабоғ уруши ёки “Ватан муҳорабаси” номи билан тарихга кирган ҳарбий тўқнашувлар 2020 йилнинг 27 сентябрь куни бошланиб, 44 кун давом этди. 2020 йилнинг 9 ноябридан 10 ноябрга ўтар кечаси “Тоғли Қорабоғда ўт очишни тўхтатиш ҳақида”ги баёнот имзоланди. Уруш якунларига кўра, Туркия қўлловидаги Озарбайжон ғалаба қилди. Россиянинг ёрдамига умид қилган Арманистон эса мағлубиятга юз тутди. 

Ҳарбий салоҳияти бўйича дунёда 11-ўринда турувчи Туркия Қорабоғ урушида фаол тарзда Озарбайжонни ҳам руҳий, ҳам сиёсий, ҳам ҳарбий жиҳатдан қўллади. Аслида, Туркия Биринчи Қорабоғ урушидан бери Озарбайжонни қўллаб келади. 2010 йилда икки давлат ҳарбий ҳамкорлик борасида стратегик шерикликка эришгач, ушбу қўллов амалий кўриниш касб эта бошлади. Шундан сўнг, Туркия Озарбайжон Қуролли Кучлари учун зобитлар тайёрлаб, ушбу давлатга қурол экспорт қилиш бўйича Россия ва Исроилдан сўнг учинчи ўринга чиқди. Айниқса, ўтган 2020 йилда қурол экспорти 6 баробарга ортиб кетди. Тоғли Қорабоғдаги тўқнашувлар олдидан эса бу икки давлат ўзаро ҳарбий дала ўқув машғулотларини ўтказди. Машғулотлар якунида Туркия Озарбайжонда 2 та F-16 қирувчи самолётини ҳам қолдиргани айтилади. Туркияда ишлаб чиқарилган “Bayraktar” учувчисиз ҳарбий аппаратларининг ҳам Озарбайжон ғалабасини таъминлашдаги ўрни юқори бўлди.

44 кунлик уруш якунларига кўра, Озарбайжон армияси мамлакатнинг 5 шаҳри, 4 та посёлка ва 286 та қишлоғини арман босқинчиларидан озод қилди. Озарбайжон Қуролли Кучларининг 2, 9 мингдан ортиқ ҳарбий хизматчиси ўз она юртларини озод қилиш учун курашда ҳалок бўлди.