Эртага ШКТРда президентлик сайловлари бўлиб ўтади

Эртага, 19 октябрь куни Шимолий Кипр Турк Республикасида (ШКТР) президентлик сайловлари бўлиб ўтади ва мамлакат фуқаролари биринчи турда овоз бериш учун сайлов участкаларига боради. Бу ҳақда “Anadolu” хабар берди.

Қайд этилишича, ШКТРда 218 313 нафар сайловчи рўйхатга олинган. Фуқаролар сайлов бюллетенларида кўрсатилган саккиз нафар номзоддан бирига овоз бериши мумкин. Амалдаги президент Эрсин Татар сайловларда мустақил номзод сифатида қатнашмоқда, бош мухолифатдаги Республика Турк партияси (РТП) раиси Туфан Эрҳурман эса ўз партияси номидан номзод сифатида иштирок этмоқда.

Биринчи турда, шунингдек, мустақил номзодлар – Ҳусейн Гурлек, Меҳмед Ҳасгюлер, Ориф Солиҳ Қирдоғ, Аҳмад Боран ва Иброҳим Язижи ҳамда Кипр Социалистик партияси вакили Усмон Зорба қатнашмоқда.

Биринчи турда 50 фоиздан ортиқ (яъни “50% +1” овоз) тўплаган номзод президент этиб сайланади. Агар ҳеч бир номзод мутлақ кўпчиликни қўлга кирита олмаса, энг кўп овоз олган икки киши иккинчи турга ўтади. Иккинчи тур биринчи босқичдан етти кун ўтиб ўтказилади. Унда энг кўп овоз олган номзод президент бўлади. Сайловолди тарғиботи бугун, 18 октябрь куни маҳаллий вақт билан соат 18:00 гача давом этади, шундан сўнг сукунат даври эълон қилинади.

Аввалги президентлик сайловлари

Шимолий Кипр Турк Республикасида президент халқ томонидан беш йиллик муддатга сайланади, қайта сайланиш бўйича чекловлар йўқ.

Давлатнинг асосчиси ва биринчи президенти Рауф Раиф Денкташ 1985-2005 йилларда мамлакатни бошқарган. У барча сайловларда мустақил номзод сифатида қатнашган. 2000 йилда Миллий бирлик партияси (МБР) номзоди Дарвеш Эрўғлу ўз номзодини қайтариб олганидан сўнг, Денкташ ягона номзод сифатида қайта сайланган. 2005 йилги сайловларда эса у қатнашмаган.

2005 йилда Республика Турк партияси (РТП) номзоди Меҳмед Али Талат 55,59 фоиз овоз билан ғалаба қозониб, ШКТРнинг иккинчи президенти бўлган. 2010 йилда МБР номзоди Дарвеш Эрўғлу 50,35 фоиз овоз билан учинчи президент этиб сайланган. 2015 йилда тўртинчи президент этиб Мустафо Акинчи, 2020 йилда эса амалдаги давлат раҳбари Эрсин Татар бешинчи президент сифатида сайланган.

Шимолий Кипр Турк Республикаси

541 – бу БМТ Хавфсизлик Кенгаши томонидан 1983 йил 18 ноябрда қабул қилинган резолюция бўлиб, уни 13 давлат ёқлаб овоз берган, Покистон қарши чиққан, Иордания эса бетараф қолган. Қарорда барча давлатлар Кипр Республикасининг суверенитети, мустақиллиги, ҳудудий яхлитлиги ва блокларга қўшилмаслигини ҳурмат қилишга ҳамда Кипр Республикаси ҳукуматидан бошқа орол ҳукуматини тан олмасликка чақирилган. Бу резолюция 1983 йил 15 ноябрда Шимолий Кипр Турк Республикасининг мустақиллик эълон қилишига жавоб тариқасида қабул қилинган. 

550-резолюцияга келсак, у 1984 йил 11 майда 13 давлат томонидан маъқулланган. Покистон қарши овоз берган, АҚШ эса бетараф қолган. Унда шундай дейилган:

“Туркия ва Кипр турк раҳбарияти ўртасида элчилар алмашинуви деб аталмиш барча сепаратистик ҳаракатларни қоралайди, уларни ноқонуний ва ҳақиқий эмас деб эълон қилади ва улардан зудлик билан воз кечишга чақиради; барча давлатларни сепаратистик ҳаракатлар оқибатида тузилган “Шимолий Кипр Турк Республикаси” деб аталмиш давлатни тан олмасликка, ҳамкорлик қилмасликка ва юқорида кўрсатилган сепаратистик тузилмага ҳеч қандай ёрдам кўрсатмасликка яна бир бор чақиради; барча давлатларни Кипр Республикасининг суверенитети, мустақиллиги, ҳудудий яхлитлиги, бирлиги ва қўшилмаслик сиёсатини ҳурмат қилишга чақиради; Варошанинг (Кипрнинг Фамагуста шаҳридаги квартал — таҳр.) исталган қисмини унинг резиденти бўлмаган шахслар томонидан жойлаштиришга уринишларини номақбул деб ҳисоблайди ва бу ҳудудни Бирлашган Миллатлар Ташкилоти маъмуриятига топширишга чақиради”.

Шу боис ҳам Туркиядан ўзга бирор давлат Шимолий Кипр Турк Республикасини тан олмаган.