Eron ham Liviya kabi yadroviy quroldan mahrum bo‘lishi mumkin – Netanyaxu

Isroil va AQSH Eron yadro quroliga ega bo‘lmasligi kerak degan fikrga keldi. Bu haqda yahudiy davlati Bosh vaziri Binyamin Netanyaxuning Vashingtonga tashrifi yakunlari bo‘yicha e’lon qilingan bayonotida so‘z boradi.

“Eron yadro quroliga ega bo‘lmasligi kerakligiga kelishib oldik. Buni kelishuv orqali hal qilish mumkin, lekin bu Liviya modeli bo‘yicha kelishuv bo‘lsagina: ya’ni ular kirib, yadroviy inshootlarni portlatib, jihozlarni butunlay demontaj qilishadi – Amerika nazorati ostida va AQSH ishtirokida. Bunday holda, yaxshi. Ikkinchi imkoniyat – hech qanday kelishuv bo‘lmaydi. Shunda Eron shunchaki vaqtni cho‘zadi va bu holda faqat harbiy imkoniyat qoladi. Buni hamma tushunadi”, deyiladi Isroil Bosh vaziri idorasi tomonidan e’lon qilingan bayonotda.

Uning so‘zlariga ko‘ra, bu masala uning AQSH Prezidenti Donald Tramp bilan 7 aprel kuni Oq uyda bo‘lib o‘tgan uchrashuvida suhbat mavzularidan biri bo‘lgan.

“Biz buni batafsil muhokama qildik”, deb ta’kidladi Bosh vazir.

Bu orada Eron, Rossiya, Xitoy Moskvada yadroviy masala bo‘yicha ekspertlar darajasida texnik muzokaralar o‘tkazdi.

“Pekinda Tashqi ishlar vazirlari o‘rinbosarlari erishgan kelishuvlarga muvofiq 8 aprel kuni Moskvada Eron, Rossiya va Xitoy o‘rtasida ekspert va texnik darajadagi samarali va konstruktiv uchrashuv bo‘lib o‘tdi”, deb yozdi Eron Tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Kozim G‘aribobodiy X ijtimoiy tarmoqdagi  sahifasida.

Uch davlat ekspert delegatsiyalarining yadro muammosi, sanksiyalarning bekor qilinishi va BMT Xavfsizlik Kengashining 2231-sonli rezolyutsiyasi bilan bog‘liq o‘zgarishlar haqida fikr va takliflar almashganini ifoda etgan G‘aribobodi tomonlarning uch tomonlama yaqin muvofiqlashtirishni davom ettirishga kelishib olganliklarini qayd etdi.

“Eron diplomatiyaga bo‘lgan prinsipial majburiyatiga asoslanib, barcha tegishli tomonlar bilan maslahatlashuvlarni davom ettirmoqda”, dedi vazir o‘rinbosari.

Ekspertlar uchrashuvi haqidagi ma’lumotni Rossiya Tashqi ishlar vazirligi rasmiy vakili Mariya Zaxarova ham tasdiqladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, “Yaqin Sharqdagi vaziyat, Eron yadro dasturi atrofidagi vaziyat ko‘p yillar davomida xalqaro hamjamiyatning diqqat markazida bo‘lib kelgan va afsuski, vaziyat barqarorlashmayapti”.

“G‘arbning nokonstruktiv pozitsiyasi tufayli u tobora yomonlashib bormoqda”, deya qo‘shimcha qildi Zaxarova.

Ma’lumot uchun, Liviya 1970 yillarda yadroviy qurolga ega bo‘lishga intilgan. 1980 yillar boshida SSSR ishtirokida mamlakatda 10 MVt quvvatga ega reaktorli yadroviy tadqiqot markazi qurildi.

2003 yilda Buyuk Britaniya va Qo‘shma Shtatlar bilan uzoq davom etgan muzokaralardan so‘ng Liviyaning o‘sha paytdagi rahbari Muammar Qaddafiy o‘z mamlakati yadroviy qurol ishlab chiqarishdan voz kechishini e’lon qildi, shundan so‘ng London va Vashington Tripoli bilan munosabatlarni normallashtirdi.

Eslatib o‘tamiz, Oq uydagi Netanyaxu bilan uchrashuvda  Prezident Tramp 12 aprel kuni Eron bilan Eronning yadroviy dasturi bo‘yicha to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralar boshlanishi kutilayotganini e’lon qilib, Tehronni bu muzokaralar natija bermasa, katta xavfga duch kelishi mumkinligidan ogohlantirgandi. Keyinchalik Eron Tashqi ishlar vaziri Abbos Aroqchi AQSH Prezidenti Donald Trampning maxsus vakili Stiven Uitkoff bilan 12 aprel kuni Ummonda bo‘lib o‘tadigan uchrashuvda asosiy muzokarachi sifatida ishtirok etishini tasdiqladi.