“Рус аскарининг оёғи етган жой бизники”. Путин Сумини ҳам эгалламоқчи

Айни дамда бутун дунё эътибори Яқин Шарқда. Эрон ва Исроил орасида зиддият жиддийлашиб борар экан, кўплаб давлатлар бир-бирига ракета ва дрон учираётган ушбу икки мамлакатдан фуқароларини эвакуация қилмоқда, у ердаги вазиятни диққат билан кузатмоқда. 

Шимолроқда эса Яқин Шарқдаги уруш фонида дунё назаридан бироз четда қолган яна бир можаро бор. Бу Россиянинг Украинага босқини. Хабарлар лентасида ушбу уруш ҳақида янгиликлар бироз камайган бўлса-да, у ерда жанглар ҳамон давом этмоқда. 

Масалан, 21 июнга ўтар кечаси Одессада портлаш овозлари эшитилган, эрта тонгда Полтава вилоятининг Кременчук шаҳри Россия ракеталари ва дронлари томонидан ҳужумга учраган. Россия Мудофаа вазирлиги эса кечқурун Курск, Воронеж вилоятлари ва Мордовия устида Украинанинг бешта дронини уриб туширганини хабар қилди. 

Хуллас, уруш давом этмоқда ва айни дамда Россия Президенти Владимир Путин Украинанинг Суми шаҳрини ҳам босиб олишни истисно қилмаяпти. 20 июнь куни Санкт-Петербург халқаро иқтисодий форумида Суми вилоятида “хавфсизлик зонаси” ташкил этилиши ҳақидаги саволга жавоб берар экан, Путин шаҳарни эгаллаш Россия армиясининг вазифаси эмаслигини, лекин буни истисно ҳам қилмаслигини айтди. 

“Бизда Сумини олиш вазифаси йўқ, лекин принципиал жиҳатдан мен буни истисно қилмайман”, деди Путин.

Шу билан бирга, Путин Украина Қуролли кучлари аввалроқ Курск вилоятига бостириб киргани учун Россия армияси “чегара бўйлаб хавфсизлик зонасини яратишга мажбур” эканини таъкидлади. Россия Украинада яратмоқчи бўлган “хавфсизлик зонаси”нинг узунлиги ҳақида сўралганда эса, Путин шундай жавоб берди:

“Суми вилоятида чуқурлик қаердадир 10-12 километр, қаердадир 8, 10, 12 километр атрофида. Кейин вилоят маркази Суми шаҳри бор”.

Путин Россия қўшинларининг Украинадаги олдинга силжишини изоҳлар экан, “рус аскари оёғини қаерга босса, ўша ер бизники” деди. Шунингдек, у рус ва украин халқларини бир халқ деб билишини яна бир бор таъкидлади.

“Украинадаги биз ўзимизники деб ҳисоблайдиган ҳудудлар ҳақида гапирдингиз. Мен рус ва украин халқларини ҳақиқатда бир халқ деб билишимни бир неча бор айтганман. Шу маънода бутун Украина бизники”, деди у.

Путиннинг бу гаплари иккинчи томоннинг ғазабини келтирмасдан қолмаслиги аниқ эди. Украина Ташқи ишлар вазири Андрей Сибига Россия раҳбарининг юқоридаги баёнотига эътироз сифатида Х тармоғида инглиз тилида пост эълон қилди. У Путиннинг бу гапларини беадаблик ва АҚШнинг тинчликка эришиш саъй-ҳаракатларига мутлақо ҳурматсизлик деб атади. 

“АҚШ ва дунёнинг бошқа давлатлари қотилликни зудлик билан тўхтатишга чақираётган бир пайтда, Россиянинг бош ҳарбий жиноятчиси Украинанинг янги ҳудудларини эгаллаб олиш ва кўпроқ украиналикларни ўлдириш режаларини муҳокама қилмоқда. Аммо Путиннинг барча ақлдан озган баёнотлари ичида унинг рус аскари қадамлари қаерда эканлиги ҳақидаги сўзлари алоҳида ажралиб туради. Аслида, рус аскари қаерга қадам босмасин, у фақат ўлим, ҳалокат ва вайронагарчиликни олиб келади”, деб ёзади Сибига.

Буфер зона

Юқорида эшитганингиз, буфер зона масаласига тўхталсак, Буфер зона – уруш ҳолати тарафлар ўртасидаги ҳеч кимга тегишли бўлмаган ёки махсус тартиб билан бошқариладиган ҳудуд бўлиб, у хавфсизлик ва низони юмшатиш учун яратилади.

22 май куни ҳукумат аъзолари билан учрашувда Путин Россия ҳудудларини Украина Қуролли кучлари таҳдидларидан ҳимоя қилиш учун Украина билан чегарада хавфсизлик буфер зонасини яратиш тўғрисидаги қарорни эълон қилди. 

У бундай режалар ҳақида биринчи марта 2024 йил март ойида гапирган.

Май ойи охирида Украина Президенти Владимир Зеленский Россия 10 км чуқурликда “буфер зона” яратиш учун Суми йўналишида қўшин йиғаётганини айтди. Унинг ҳисоб-китобларига кўра, ҳужумга тайёргарлик кўраётган рус қўшинлари сони 50 минг кишидан ортиқ эди.

Ҳарбий таҳлилчилар июнь ойи бошида Россия армияси Суми вилоятида эрта баҳорда бошланган ҳужумларини кучайтираётганини қайд этган эди. Ҳарбий экспертларнинг фикрича, июнь ойи бошида рус қўшинлари Суми чеккасидан 20-25 км узоқликда бўлган.

Россия қўшинлари қиш охирида Суми вилоятининг чегара ҳудудларига киришди.

Украина қўшинларини Курск вилоятидан сиқиб чиқариш бўйича операция ўтказаётганда улар Новенкое қишлоғи яқинидаги чегарани кесиб ўтиб, Суми-Суджа автомагистралигача ўта бошлади. Бу фронтнинг ушбу қисмида Украина Қуролли кучларининг асосий логистик артерияси эди.

Июнь ойи бошида НАТО альянс Россия Федерациясининг Суми вилояти билан чегара яқинида қўшинлар тўплаш бўйича ҳаракатларини ва Курск вилоятидан Суми вилоятининг чегарадош қишлоқларига кўчган ҳарбий ҳаракатларни диққат билан кузатиб бораётганини эълон қилди.

Шу билан бирга, Америка урушни ўрганиш институти (ISW) экспертлари Россия ҳарбийлари Сумини қўлга киритиш мақсадига эга бўлиши мумкинлигини айтди, аммо уларнинг фикрича, рус қўшинлари яқин келажакда бунга эриша олмайди.

“ISW Россия кучлари яқин ва ўрта муддатда Суми шаҳрини эгаллаши даргумон, деб ишонишда давом этмоқда, чунки Россия кучлари 2022 йил июлидан буён урушгача бўлган аҳолиси 100 000 дан ортиқ бўлган Украинанинг биронта шаҳрини эгаллаб олмаган”, дейилади ISW’нинг июнь ойидаги ҳисоботларидан бирида.

Хуллас, Украина атрофида шундай воқеалар содир бўлмоқда. QALAMPIR.UZ’да қолинг ва воқеалар ривожини биз билан кузатиб боринг.