Бугун Покистон, эртага исталган давлат бўлиши мумкин – Гутерриш дунёга огоҳлантириш билан чиқди

Покистон халқи “иқлим адолатсизликлари” қурбонига айланди – кучли ёғингарчилик туфайли мамлакат ҳудудининг учдан бир қисми сув остида қолди. Покистон ҳукумати сайёра миқёсидаги фалокатга дош бера олмайди ва халқаро ҳамжамият ёрдамига муҳтож. Бу ҳақда БМТ Бош котиби Бош Ассамблеянинг ушбу мамлакатдаги вазиятга бағишланган йиғилишида айтиб ўтди. Антониу Гутерриш БМТнинг 816 миллион долларлик гуманитар мурожаатини эслатиб, Покистонга маблағ тўплаш учун донорлар конференцияси ўтказишга чақирди.

“Покистон глобал иссиқхона газлари эмиссиясининг бир фоиздан камроғини ташкил қилади, шунга қарамай, у техноген иқлим ўзгариши учун катта бадал тўлайди. Тошқин сувлари менинг мамлакатим Португалиянинг умумий майдонидан уч баравар кўп майдонни қамраб олди”, дейди Гутерриш. 

Табиий офатларга қарши кураш миллий бошқармаси маълумотларига кўра, 14 июндан 28 сентябрга қадар кучли ёмғир ва сув тошқини 1600 дан ортиқ одамнинг ҳаётига зомин бўлган, 12 800 дан ортиқ киши жароҳат олган. Ҳалок бўлганлар орасида 333 нафар аёл ва 615 нафар бола бор. 3452 нафар аёл ва 4006 нафар бола жароҳатланган. Умуман олганда  33 миллионга яқин одам тошқиндан жабр кўрди.

Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош котиби таъкидлаганидек, кўплаб покистонликлар ҳамма нарсадан – уйларидан, чорва молларидан, экинларидан ва келажагидан айрилди. 

Покистондаги фалокат оқибатлари йиллар давом этиши мумкин

Ҳозир ёмғирлар тўхтади ва сув пасайишни бошлаган бўлиши мумкин, аммо Покистон жанубидаги кўплаб ҳудудлар сув остида қолмоқда. Қиш яқинлашганда, булутлар қалинлашади ва  вазият ёмонлашишда давом этмоқда. Табиий офат оқибатида камида 7,9 миллион киши уй-жойини тарк этган. Улардан 598 мингга яқини вақтинчалик лагерларда истиқомат қилмоқда. 

Умуман олганда, 20,6 миллион киши ёрдамга муҳтож. Сув тошқинлари икки миллиондан ортиқ уйни вайрон қилди ёки шикастлади: 767 мингтаси бутунлай вайрон бўлди ва деярли 1,3 миллиони зарар кўрди. Вайронагарчиликнинг 89 фоизи Синд провинциясига тўғри келади. Худди шу вилоятда 13 минг километрдан ортиқ йўл ва 200 га яқин кўприкнинг 64 фоизи шикастланган. Тошқин Покистондаги соғлиқни сақлаш муассасаларининг 10 фоизга яқинига зарар етказди. 

“Покистон соғлиқни сақлаш ҳалокати ёқасида турибди. Вабо, безгак ва данг иситмаси авж олиши сув тошқинидан кўра кўпроқ одамларнинг ҳаётига зомин бўлиши хавфи бор”, дея огоҳлантирди БМТ Бош котиби. 

Унинг таъкидлашича, гап қарийб бир ярим минг тиббиёт муассасасининг вайрон бўлиши ҳақида кетмоқда. 

Экинларнинг ва чорва молларининг нобуд бўлиши Покистонда озиқ-овқат инқирозига олиб келди. Мамлакатда, Гутерришнинг сўзларига кўра, қаттиқ очарчилик яқинлашмоқда. 

“15 миллиондан ортиқ одам қашшоқлик чегарасидан пастга тушиши мумкин. Имконияти кам бўлган кўп одамлар учун ҳозирги сув тошқинларининг оқибатлари кунлар ёки ойлар давомида сезилмайди – Покистондаги офатлар оқибати келгуси йилларга чўзилиши мумкин. Бундай шароитда одамларга кенг кўламли ёрдам керак”, дейди БМТ Бош котиби.

Унинг сўзларига кўра, айни дамда БМТ Покистон ҳукумати билан энг юқори даражадаги донорлар иштирокида ваъда берувчи конференция чақириш устида ишламоқда. Конференция давомида мамлакатни тиклаш ва қайта қуриш учун маблағ йиғилади. 

“Мен донор давлатлар, халқаро молия институтлари ва бошқа тегишли халқаро ташкилотларни, шунингдек, хусусий сектор ва фуқаролик жамиятини ушбу саъй-ҳаракатларни қўллаб-қувватлашга чақираман. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Покистон учун сув тошқинига қарши кураш режасини аллақачон тақдим этган”, дейди БМТ раҳбари.  

Унинг таъкидлашича, БМТ уни молиялаштириш учун 816 миллион доллар сўраган. Гап келгуси йилнинг май ойигача энг долзарб эҳтиёжларни молиялаштириш ҳақида кетмоқда. 

БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича конференцияси

Покистон бошига тушган фалокатни ҳисобга олиб, БМТ раҳбари 6-18 ноябрь кунлари Мисрда бўлиб ўтадиган БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича конференциясини эслади. Антониу Гутерриш иссиқхона газлари чиқиндиларининг тез ўсиб бораётганини қайд этиб, бўлажак форумда жиддий қарорлар қабул қилиниши кераклигини таъкидлади. 

БМТ раҳбарига кўра, Покистон каби давлатларга табиий офатлар оқибатларини тиклаш ва мослашишда ёрдам бериш бой давлатларга маънавий масъулият юклайди. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош котиби иқлим ўзгариши ва бундай ҳалокатга олиб келадиган чиқиндиларнинг 80 фоизи G20 мамлакатлари ҳиссасига тўғри келишини унутмасликка чақирди. 

Бош котиб Покистонга ташрифи давомида бутун инсоният келажакда нималарга дуч келиши мумкинлигини кўрганини айтди.  

“Бугун Покистон. Эртага эса ҳар қандай давлат бўлиши мумкин. Иқлим бетартиблиги ҳозир ҳамманинг эшигини тақиллатмоқда. Биз Покистон халқининг эҳтиёжларини қондиришимиз ва жавоб беришимиз керак”, дейди Антониу Гутерриш. Унинг қўшимча қилишича, глобал инқироз глобал бирдамлик ва глобал жавоб чораларини талаб қилади. 

7 октябрь куни  БМТ Бош Ассамблеяси делегатлари Покистон ҳукумати ва халқи билан бирдамлик резолюциясини қабул қилди. Резолюция халқаро ҳамжамиятни Покистонга ёрдамни кенгайтиришга ва мамлакатнинг халқаро молиялаштиришга киришини осонлаштиришга чақиради.