“Bu restorandagi menyu emas, uni tanlab ishlatib bo‘lmaydi”. Guterrish Putinni BMT Nizomini bajarishga chaqirmoqda

Bir davlat qo‘shinlari boshqa davlat hududiga uning roziligisiz kirsa, ularni tinchlikparvar deb hisoblash mumkin emas. Bu haqda BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrish Ukraina sharqidagi dolzarb voqealarga izoh berayotib gapirgan. 

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Nyu-Yorkdagi shtab-kvartirasida bo‘lib o‘tgan qisqa brifingda Antoniu Guterrish "so‘nggi yillardagi eng katta global tinchlik va xavfsizlik inqirozi"ni hal qilish uchun tashqi tashriflarini qisqartirishi va Afrika rahbarlari bilan muhim uchrashuvni bekor qilishga to‘g‘ri kelganini aytgan. 

"Biz hech qachon kelmasligiga chin dildan umid qilingan bir lahzada turibmiz. Ukraina atrofidagi so‘nggi voqealar – o‘t ochishni to‘xtatish rejimining buzilishi kuchaygani va vaziyat yanada avj olish xavfi haqidagi xabarlar meni juda xavotirga solmoqda”, deydi BMT rahbari.  

Uning qayd etishicha, Rossiya Federatsiyasining Donetsk va Lugansk “mustaqilligini” tan olish haqidagi qarori Ukrainaning hududiy yaxlitligi va suverenitetini buzish hisoblanadi.

“Rossiya tomonidan ko‘rilayotgan bir tomonlama choralar Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomi tamoyillariga bevosita zid va BMT Bosh Assambleyasining Do‘stlik munosabatlari deklaratsiyasiga ham to‘g‘ri kelmaydi”, deydi Guterrish. 

Bosh kotib Rossiyaning qarori BMT Xavfsizlik Kengashi tomonidan ma’qullangan Minsk kelishuvlariga “halokatli zarba" berganini urg‘ulagan.

“BMT Nizomi tamoyillari restorandagi menyu emas. Ularni tanlab ishlatib bo‘lmaydi. Birlashgan Millatlar Tashkilotiga a’zo davlatlar ularni to‘liq qabul qildilar, shuning uchun unga to‘liq rioya qilishlari kerak”, deydi Guterrish.

U tinchlikparvarlik konsepsiyasining buzilishidan xavotirda ekanini aytdi.  

“Men BMTning tinchlikparvarlik sohasidagi yutuqlaridan faxrlanaman, buning uchun ko‘plab “ko‘k kaskalilar” (BMTning tinchlikparvar kuchlari) tinch aholini himoya qilish uchun o‘z jonlarini fido qiladilar. Ammo bir davlatning qo‘shinlari boshqa davlat hududiga uning roziligisiz kirsa, ularni tinchlikparvar deb hisoblash mumkin emas". 

Guterrishga ko‘ra, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Ukrainaning xalqaro tan olingan chegaralari doirasidagi suvereniteti, mustaqilligi va hududiy yaxlitligini to‘liq qo‘llab-quvvatlaydi. 

“Mana shu muhim pallada men zudlik bilan o‘t ochishni to‘xtatish va qonun ustuvorligini tiklashga chaqiraman. Endi kerak bo‘lgan narsa – vazminlik va aql. Zudlik bilan keskinlikni yumshatish kerak. Barcha tomonlarni bunday xavfli vaziyat yoqasiga olib keladigan harakatlar va bayonotlardan tiyilishga chaqiraman. Rossiya Ukrainaga qo‘shimcha kuchlarni kiritishi faqat keskinlikni oshiradi. Biz tinchlik, Ukraina va boshqa mamlakatlar xalqini urush balosidan qutqarish yo‘lida birlashishimiz va bu muammoni birgalikda yechishimiz kerak. Men bu inqirozni boshqa qon to‘kmasdan hal qilish tarafdori bo‘lib qolaman”, degan Guterrish. 

Eslatib o‘tamiz, 21 fevral kuni Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Kremlda Ukraina sharqidagi o‘zini mustaqil deb e’lon qilgan Lugansk xalq respublikasi (LXR) va Donetsk xalq respublikasini (DXR) tan olish to‘g‘risidagi farmonni imzoladi.

Putinning favqulodda qarori ortidan AQSH Prezidenti Jo Bayden ayrim shaxslarning mulkini bloklash va ayrim operatsiyalarni taqiqlovchi farmon qabul qildi. Hujjat DXR va LXRga sarmoya kiritishni, shuningdek, ushbu mintaqalardan har qanday tovarlar, xizmatlar yoki texnologiyalarni Qo‘shma Shtatlarga import qilishni taqiqlaydi.

Bundan tashqari, ushbu farmon o‘zini mustaqil deb e’lon qilgan respublikalarda harakat qilishga qaror qilgan har qanday shaxsga nisbatan jazo choralarini qo‘llash imkonini beradi.

Qo‘shma Shtatlarda joylashgan yoki keyinchalik AQSHga kiradigan, DXR va LXR bilan bog‘liq shaxslarga tegishli bo‘lgan barcha mulk va mulkdagi ulushlar bloklanadi.

Shuningdek, Vashington Rossiyaning o‘ziga ham sanksiya kiritdi. Cheklovlar davlat suveren qarzi va banklariga taalluqli bo‘ldi. Uning ortidan Yevropa Ittifoqi, Kanada, Buyuk Britaniya, Avstraliya va Yaponiya ham Moskvaga qarshi iqtisodiy cheklovlar joriy qildi.