АҚШ суди Ассанжни озод қилди

WikiLeaks асосчиси Жулиан Ассанж бугун, 26 июнь куни АҚШнинг Сайпан оролидаги туман суди томонидан озод қилинди. Суд журналистни АҚШ расмийлари билан келишув доирасида жосуслик тўғрисидаги қонунни бузганликда айбига иқрор бўлгач, озод қилди. 

Сайпан ороли федерал округ суди судьяси Рамона Манглона суд мажлисида Ассанждан унинг жинояти нима эканлигини сўради. 

“Журналист сифатида мен ўз манбамни махфий деб айтилган маълумотларни тақдим этишга ундадим”, деб жавоб берди Ассанж. 

Шу билан бирга, у сўз ва матбуот эркинлигини кафолатлайдиган АҚШ Конституциясининг биринчи тузатиши унинг журналистик фаолиятини “ҳимоя қилганини” таъкидлади. 

“Менимча, биринчи тузатиш ва жосуслик тўғрисидаги қонун бир-бирига зиддир”, дейди Ассанж.

Судья Ассанжни Британия қамоқхонасида ўтаган қамоқ жазосига ҳукм қилди. У суд залини эркин тарк этди. Ассанж АҚШ федерал прокуратураси билан тузилган келишувнинг бир қисми сифатида махфий маълумотларни олиш ва тарқатиш учун фитна уюштирганликда айбини тан олди. Шартнома шартларига кўра, австралиялик ушбу жиноят учун 62 ойлик қамоқ жазосига ҳукм қилинган бўларди, аммо Буюк Британияда беш йиллик қамоқхонада қолиш бу муддатга киради.

АҚШ Адлия вазирлиги маълумотларига кўра, суд жараёни учун жой танлаш “Ассанжнинг айбини тан олиш учун қитъа Қўшма Штатларига боришни истамаслигини ва ушбу федерал округ судининг у фуқароси бўлган мамлакат Австралияга яқинлигини акс эттиради”.

WikiLeaks асосчисининг адвокати Женнифер Робинсон 26 июнни “14 йиллик ҳуқуқий курашларга якун ясаган” ва “ХХI асрда биринчи тузатиш учун энг катта таҳдид сифатида эътироф этилган” ишга нуқта қўйилган “тарихий кун” деб атади. 

Шунингдек, у Ассанжнинг озод этилиши Австралия Бош вазири Энтони Албанезе ва унинг ҳукумати вазирларининг саъй-ҳаракатлари туфайли амалга оширилганини айтди.

“Австралия расмийлари Қўшма Штатлар билан мулоқот қилганда, улар Бош вазирнинг кўрсатмаларига тўлиқ мос равишда ҳаракат қилишди. Бу [Ассанжни озод қилиш] унинг нияти эди ва биз Австралия Бош вазирининг ёрдамисиз бугун бу ерда бўлмаган бўлардик”, дейди адвокат.

Америка расмийлари WikiLeaks асосчиси Жулиан Ассанжга махсус рухсатсиз АҚШга қайтишни тақиқлади. 

“Ҳукм ўқилганидан кейин у АҚШдан ватани Австралияга учиб кетади. Ижтимоий келишувга кўра, Ассанжга АҚШга рухсатсиз қайтиши тақиқланган”, дейилади АҚШ Адлия вазирлиги баёнотида.

Шунингдек, ҳужжатда Ассанжнинг айбини қисман тан олиши унинг иши бўйича Қўшма Штатлардаги суд жараёнининг якунига этганини билдирилган.

Департаментга кўра, Ассанж “компьютер тармоғига бостириб кириш орқали махфий маълумотларга рухсатсиз кириши мумкин бўлган хакерларни ёллаган”. АҚШ Адлия вазирлиги Ассанж томонидан олинган маълумотларнинг эълон қилиниши “одамлар ҳаётига жиддий таҳдид” яратган деб ҳисоблайди. Департамент маълумотларига кўра, АҚШ дипломатик ёзишмалари эълон қилинганида “АҚШга махфий маълумотларни тақдим этишга қарор қилган ва хавфсизликка хавф туғдирган журналистлар, диний етакчилар, ҳуқуқ фаоллари ва сиёсий диссидентлар” ҳақида маълумотлар тарқатилган. Департамент Ассанж “бу одамларга жиддий зарар етказган” деб ҳисоблайди.

2019 йилдан бери австралиялик Буюк Британиядаги Белмарш қаттиқ режимли қамоқхонада сақланаётган эди, у Лондондаги Эквадор элчихонасидан чиқариб юборилганидан кейин ўша ерга жойлаштирилган. Беш йилдан ортиқ вақт давомида Вашингтон Лондондан уни Қўшма Штатларга экстрадиция қилишга ҳаракат қилди, бироқ Ассанж ҳимояси бунга йўл қўймаслик учун янги уринишлар қилди. Ассанж Қўшма Штатларда Америка тарихидаги энг йирик махфий маълумотларни ошкор қилиш билан боғлиқ жиноятларда айбланган. Гап 2010 йилдан бери АҚШнинг ҳарбий ва дипломатик фаолиятига оид 700 мингга яқин махфий ҳужжатларнинг нашр этилгани ҳақида бормоқда. Ҳужжатларда АҚШнинг Ироқ ва Афғонистондаги ҳарбий ҳаракатлари, жумладан, тинч аҳолининг ўлдирилиши ва америкалик ҳарбийларнинг маҳбусларга нисбатан шафқатсиз муносабати ҳақида маълумотлар бор эди. 

Эслатиб ўтамиз, 24 июнь куни Жулиан Ассанж 5 йил қамоқда ўтирган Лондоннинг Белмарш қаттиқ тартибли қамоқхонасини тарк этганди.