Бельгия ҳам Фаластинни тан олмоқчи

Бельгия Фаластин давлатини БМТ Бош Ассамблеясида тан олади. Бу ҳақда бугун, 2 сентябрь куни мамлакат Ташқи ишлар вазири Максим Прево маълум қилди. 

Бу қадам Австралия, Британия, Канада ва Франция каби давлатларнинг шу йўналишдаги ҳаракатларидан кейин Исроилга қаратилган халқаро босимни кучайтиради. Ғазодаги уруш туфайли ортиб бораётган халқаро танқидлар остида қолган Исроил, шу ой БМТ тадбири доирасида ўтказиладиган саммитда Фаластин давлатини расман тан олиш ваъдаларидан қаттиқ норози бўлмоқда.

Превонинг таъкидига кўра, Бельгия Нью-Йорк декларациясига қўшилади ва бу икки давлатли ечимга – Фаластин давлати Исроил билан тинчликда ҳамжиҳат яшаши учун замин яратади. Унинг айтишича, бу қарор, айниқса, "Ғазода кечаётган гуманитар фожиа ва халқаро ҳуқуқни бузган Исроил томонидан амалга оширилаётган зўравонликка жавоб сифатида” қабул қилинди.

Бельгия Фаластинни тан олишни Франция ва Саудия Арабистони бошчилигидаги қўшма дипломатик ташаббус доирасида амалга оширмоқчи. Маълум қилинишича, бу қадам сиёсий сигнал сифатида ҳам баҳоланмоқда – Исроилнинг яшаш масканлари кенгайиши ва ҳарбий ҳаракатларини қоралаш мақсадини ҳам кўзлайди.

АҚШ Президенти Дональд Трамп Канада қарорини танқид қилган Давлат котиби Марко Рубио эса Франциянинг қарорини “масъулиятсизлик” деб баҳолаганди. Бельгия баёнотидан кейин Оқ уй ҳозирча изоҳ бермади.

Превонинг айтишича, Бельгия Исроилга нисбатан 12 та “қатъий” санкция жорий этади. Жумладан, мустамлака маҳсулотларини импорт қилишни тақиқлаш, Исроил компаниялари билан давлат харидларини қайта кўриб чиқиш ҳамда ҲАМАС раҳбарларини Бельгияда “persona non grata” деб эълон қилиш режалаштирилган.

Европа Иттифоқи Ташқи ишлар вазирлари 31 август куни Копенгагенда бўлиб ўтган учрашувда Ғазодаги уруш юзасидан тарафларга бўлинди. Кимдир Исроилга кучли иқтисодий босим ўтказишни талаб қилса, бошқалар бундай чораларга кескин қарши чиқди. 

Фаластинликлар узоқ йиллардан бери Исроил томонидан оккупация қилинган Ғарбий соҳил ва Ғазода, Шарқий Қудусни пойтахт қилиб, мустақил давлат тузишга интилиб келмоқда. АҚШ эса бу давлат фақат исроилликлар ва фаластинликлар ўртасидаги тўғридан тўғри музокаралар орқали барпо этилиши мумкинлигини таъкидлаб келмоқда.

“Бельгия – Европа Иттифоқи аъзоси сифатида – Исроил ҳукуматига ва ҲАМАСга босимни кучайтириш учун бу қарорни қабул қилди”, деди Прево. 

Шунингдек, у Белгиянинг Фаластинни қайта тиклашга содиқлигини билдириб, мамлакат “ҲАМАСга қарши Европа чоралари ва антисемитизмга қарши янги Бельгия ташаббусларини” қўллаб-қувватлашини айтди.

29 август куни АҚШ Фаластин маъмурияти Президенти Маҳмуд Аббоснинг сентябрь ойида Нью-Йоркдаги БМТ саммитига келишини тақиқлашини билдирди. У ерда АҚШнинг бир неча иттифоқчилари Фаластинни расман давлат сифатида тан олиши кутилмоқда.

“Reuters” август ойида уч исроиллик манбага таяниб, Исроил Ғарбий соҳилнинг аннексиясини Франция ва бошқа давлатлар Фаластинни тан олганига жавоб сифатида кўриб чиқаётганини хабар қилди. 2024 йилда БМТнинг олий суди Исроилнинг Фаластин ҳудудларини, шу жумладан, Ғарбий соҳилни ишғол қилиши ва у ерда қурган тураржойларини ноқонуний деб топиб, уларни тез орада тарк этиш кераклигини эълон қилди.

Исроил эса бу ҳудудларни “ҳуқуқий жиҳатдан оккупация қилинмаган, балки баҳсли ерлар” деб ҳисоблайди. Аммо БМТ ва халқаро ҳамжамиятнинг катта қисми уларни ишғол қилинган ҳудуд деб кўради. Исроил ўн йиллар олдин Шарқий Қудус ва Жўлон тепаликларини аннексия қилган, аммо бу қадам халқаро майдонда тан олинмаган.