Oqqon hukm emas

Fan-texnika jadal rivojlangan bugungi kunda ijtimoiy tarmoqlar, {fd145ae6} nashrlarda turli og‘ir {efd77fe6} chalingan {fecff881} yordam berish, ularni ham ma’nan, ham jismonan qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha tadbirlar o‘tkazilmoqda. Ularda {0bd6e3c4} aksariyati leykoz (leykemiya) bilan og‘riganligini ko‘rib, bu {dbde6730} {d93e26fa} to‘liqroq ma’lumot {59e17445} harakat {5806dede}.

{8ae0c1f6} belgilari qanday?

{fc1dea09} boshlanishi bolalarda, asosan, {479e19a9} {0d08126e}, umumiy {e3cee5f3} va shamollash, burun {79d7e98f} yoki {cfe628fb}, limfa tugunlari, {6773b5e3} va taloqning kattalashishi bilan {25a8c37e} mumkin.

{ee6fa39e} ko‘pincha umumiy {e3cee5f3}, tana {8a3ef342} ko‘tarilishiga o‘xshash umumiy be{f231e840} bilan boshlangani uchun ko‘pchilik {e8f587b5} (asosan, pediatrlar) uni {d3a1150e} {e5421d51}, {ce325bc0} qarshi {e8c0df9b} berishadi. {52fee165} {e80d374d}, birinchi navbatda, qon tahlilini o‘tkazish {81421ce1} {4ec43d87} {7f654e84} yordam beradi. {20fb7c6e} qon tahlilida {5d3aaa7e}-{7f3fc7ee} o‘zgarish borligi aniqlanadigan {e5996bbc}, {00ea4750}-{e21fae9c}ematologlarga {e2c10644} {edef67be}erak.

O‘tkir leykoz tashxisi

Oqqon (le{552e286e}) tashxisi {1e3d55a0} uchun zarur bo‘lgan {76f83eaa}, {adec03ca}-gematolog tomonidan suyak {bba12eae} namuna olish orqali o‘tkaziladi. Namunada kasallikning asosi bo‘lgan blast hujayralari aniqlansa, {795c58e8} tahlili {fc82aaee}, unga ko‘ra, kasallikning {49a6cfe2} {8feb73c2}. Bu {e5c0b77e} {19ae449e}e{d0e6e245} orqali {e21fae9c}e{e8bf20a0}e{a9efee87} o‘zgarish va saraton hujayralari tomonidan {1e3e2a33} yuzasining ma’lum be{59822e27} ifodalash bilan ko‘rib chiqiladi. Ushbu {19ae449e}estlarning natijalaridan {81421ce1} tasniflash va optimal davolanish to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun foydalaniladi.

{a7fe730d} xastalikni davolash qay {be7f8636}?

Qayd etish {37e892e0}, {f6187e2c} Gematologiya va qon quyish ilmiy {61ec4e4d} institutida o‘tkir leykozga qarshi {66a78eca} {add9031e} o‘tkazilmoqda. {e7200869}, {bedb5ba4} molekulyar tibbiyot va {1e3e2a33} texnologiyalari {577a204e} tashkil qilingani qon tizimi {e6683932} {83eb5bbd} katta {03ae8ea1} {dc84c21e} {e1a82b66}. {6dea3bd5} {f6187e2c} {17c4ca4e} ilmiy-{f6e7229d} {131d9e0a} MDH va dunyodagi yetakchi {d90e8a55} {9a7d35e8} darajasiga yetdi. {2e2f537b} paytda {47c9e654} 5 {ef8035e5} yo‘nalish ({12e78ca2}-bioximik {b7747e0d}, sitogenetika bo‘limlari, molekulyar {b7747e0d} va {1e3e2a33} texnologiyasi, {dbf51e0c} laboratoriyasi) shakllangan {ca8e454d}, bu yerda {a7763e77} bioximik tekshirishlardan {e520bbd9} xromosomalarni {cc8aae1d}, PSR-tahlili (standart PSR-{76f83eaa}, {12e4e668} PSR), PSR real vaqtda va {794e0791} usullari {e4cfe1fc}.

Institut qoshida Turkiya bilan hamkorlikda tashkil {8512f2ed} {e130d368} Osiyoda yagona {81ef0306} hujayralari bilan davolash {5e27e2ad} {81ef0306} {1e1d7c22} autologik ko‘chirib o‘tkazish yordamida davolash {66a78eca} amalga {e846e6e7}.

Ta’kidlash {e23853d1}, bu kasallikda mustaqil davolanish, turli tabiblarga borish mumkin emas. {ec9b506e} unutmaslik {3a0e2ffb}, {dbde6730} {3ebdc574} {e8886e42} {8c8526e9} {edef67be}e{e612c898} uni davolash qiyin kechadi.

{7a1e0d1c} keng tarqalgan va {66a78eca} hisoblangan usuli — suyak iligini ko‘chirib o‘tkazishdir. {f1e353dd}, hozircha {988e5edd}ekistonda bu {84ef3127} amalga oshirilmaydi. Shu bois {ed256898} bu bo‘yicha {06de26e9} klinikalarga {e5e2f802} {8e978e48} {345e0440}.

Shifoda {efa6a903} muhim

Be{d7ff218e} shifo topishida {64a2cd0e} oxirigacha o‘tkazish, {bf4e9efd}erapiya {7e0d0654} {9eabf855} tanlash muhim o‘rin tutadi. {d7e89e5c}, bemor va yaqinlarining ishonchi shart. Zero, tuzalishiga {207fe694} bemor ham, uning yaqinlari ham {adec03ca} bergan {2ee78089} {ee1f81e0} amal {91680ffe}. Bu {f51f81e7} {ace81fc2} qarshi {ff209eb4} {e62e43e2} erishishning eng maqbul {0454e641}. Oqqonni davolash uzoq vaqt {759e7000} etishini {2efd6ea0} olganda bu jarayonda sabr-toqat ham bo‘lishi kerak. Biroq, {f27e05b4}, aksariyat hollarda davolashning birinchi {367dbbe0} so‘ng {86e3bc8a} o‘zgarish bo‘lmasa, ko‘pchilik {ed256898} tabiblarga yoki {645aef1f} shifokorlarga murojaat qilishadi. {6dea3bd5} {10e19bec} shifo topib, {81421ce1} {ba7e205c} {a15a98e4} chiqarishga moslashayotgan {eaef8e75} {f29e599f} davolash {e95cad89} {e2d8276f} kelgach, «{54d0defe}» {abae8edb}.

{3bc8839e} {7f3fc7ee} {da4a5e25} {4d75e145} {37e892e0}. Davolanish uzoq {759e7000} etgani bois {47e62d3f} immuniteti {3220ce2f}. Bu {f51f81e7} gigiyenik {805a4d3e}, ovqatlanish {76ef28d4}, vaqtida yotib, vaqtida uyg‘onish, vaqtida dorilarini ichish kabi {ad8e4844} {e4491d66} jiddiy nazoratni {3dbd91be} {56d51de5} jarayondir. {1a4a66ce} {048220de} 3-4 yilni tashkil qilishi ham mumkin. Shu bois sabr-toqatli bo‘lish, {81421ce1} yengishga nisbatan {b0ef3730} {922dbd9e} muhim.

Kelib {d8c0fbe5} sabablari

Oqqon xastaligining {d28382e0} chiqishi bo‘yicha turli nazariyalar {f9dbde9f} {e5996bbc}-da, {2f4eaba0} {7f3fc7ee} sabab belgilanmagan. {8ae0c1f6} belgilari suyak {5e18781a} leykoz hujayralari to‘plami-kloni {2b659eda} {1e7a935d} paydo bo‘ladi. O‘tkir leykozning avloddan-avlodga {4efa09f5} nazariyasi ham {6dd414ea}, ammo bu hozircha isbotlanmagan. Shunchaki {bc93dd2e}, {30e426b1}. {2e2f537b} paytda {ad8e4844} {7f3fc7ee} faraz {0a649ae2} {76f83eaa} qilinmoqda, o‘rganilmoqda. Lekin yakuniy xulosa berilmagan.

Oqqon {9b2733e4} juda murakkab {ff134e3a} hisoblanadi. {7def9700} qon {a07decfe} tana bo‘ylab {8528f2ae} {edef67be}e{e612c898} {ad8e4844} {084dce19} {1e3e2a33}, {ad8e4844} {084dce19} {c9070de4} zararlanishi mumkin. {6966cfea} uchun ham davolanish vaqti juda uzoq. {7def9700} {ad8e4844} {7f3fc7ee} organni davolashga {9eabf855} {edef67be}e{e0b64e16}.

Klon {50de7823} ko‘payishi bilan uning {4b68c82e} normal qon {bcd9827e} chiqarish jarayoni {4a0347e8}. {e50ae46c} odamda lohaslik, {3b2043ee}, tana {8a3ef342} {139efeaa}, {2eccdca3} va periferik limfa tugunlarining kattalashishi kuzatilib, terida gemorragik {a41eaa0f} paydo bo‘ladi. Bemor burnidan qon {350fe65d} LOR shifokorga, {2debf71a}-{6eae2ba9} {18d8f9e0} qon ketsa jarrohga, buyrakdan qon ketsa {e7f706d5} murojaat {91680ffe}. Leykotsitlarning kamayishi xastaning immun tizimi faoliyatini susaytirib yuboradi. {6dea3bd5} {9f1a981e} {42696e7d}, {ffa5e46a} (o‘tkir respirator {ec24394e} infeksiya)lar va yuqumli kasalliklarga moyillik paydo bo‘ladi. Bo‘g‘imlarda kuzatiladigan {8a79aceb} va {8e2356f6} paydo bo‘lishi {68e9ed6c} {748fe686} ({fd0e3bff}) tashxisi bilan davolanishga {8e978e48} {dd365eb3}. Shu kabi o‘tkir leykoz bilan kasallangan {ed256898} {e9adaa93}, pulmonolog, infeksionist, {6896e783}, dermatolog va {645aef1f} shifokorlarga murojaat qilishadi.

Qanday {666e4793} choralari {ccf9836e}?

{83e4ceb6} davolashda {c6a71e47}¬yoviy dori {0cb6e386} – ya’ni antibiotiklar, qon komponentlari, {a7763e77} {d1aea202} {f734c2de} {8803ced3} va {e5c0b77e} dori {78c859e0} foydalaniladi.

Tashxis {2f4eaba0} {8c8526e9} keyin {666e4793} {cdea4da5} polikimyoterapiya usuli bilan {b8ea15d1} boriladi. O‘tkir leykozlarni davolash uchun {7f3fc7ee} {29e51606} {8ddfbb3e} davolash usullari {f9dbde9f} {ca8e454d}, ular immunofenotipik usuli va xavf omillari borligiga ko‘ra tanlanadi. Zamonaviy polikimyoterapiya asosida {81421ce1} {7f3fc7ee} muncha vaqt davomida {e69888f2} {b04de665} mumkin.

{bc1bce5e} o‘tkir leykoz xurujidan {ee1f81e0} chiqqandan so‘ng 5 {545f4e82} davomida kuzatuvda {fb3c43de}. {b366ba3e} {9eabf855} ovqatlanish qoidalariga rioya qilishlari kerak. {7c356ae8} {ff26e6f8} {19962ed1} tolasi (kletchatka){4fee1f1e} {2e88f6ce} mahsulotlarni (sabzavot va {9e37ad68}, yormalar, dag‘al {290e65c6} tortilgan va tayyorlangan mahsulotlar), to‘yinmagan yog‘ {44b889e8} ({fec3db49} {e62e41b6} {19962ed1} {e7917185}, baliq) kiritiladi.

{e50ae46c} kishilar {8e785099} {67eb6bba} oldini olishlari, zararli odatlar — spirtli ichimliklar {3e185306} qilishni va chekishni {1be17bbd}, {13e8e262} {522c23e4} {158f09ea} kerak.

Xulosa {4efb8702}

Eng {4aedfebd}, {6554ee89} {489e5e05} «{51a3e1dc} {e071a93b} {fe963459}», {87be6131} {028a664e} shakllanib {4bdf3e10}. Buning boisi {f51f81e7} fuqarolarimiz {b66d83e9} {8761e0d7} {af40a29e} bilan {ee1f81e0} {ac2e1c26} olinmaganida. Zero, {44682ce1} {ff134e3a} yuqori {19ae449e}exnologik davolanish rejasiga {ac93eab6} uchun dori-{b05e1893} juda ko‘p {ae9721d5}. {465ef0e7} {438277ef} {f51f81e7} buning imkoni {fe963459}. Bu kabi {aeac0e45}, asosan, {867cce1f} {f9dbde9f}. {8aeb3ea4} {92361fea} imkoniyat yurtimizning {ad8e4844} {7f3fc7ee} hududida {02c8eeca} yurtdoshlarimizning bu {ace81fc2} nisbatan {9b28ff0e} o‘zgarib, {4ec43d87} {ec1863e8} bo‘lish, {a9c56a6e} {104e3070} kabi holatlarga {047168e6} {3ee78b93} bo‘lardi.

Aziza MAHMUDOVA,
Gematologiya va qon quyish ilmiy {61ec4e4d} instituti
{963dea61} o‘rinbosari, tibbiyot fanlari doktori.