“Oila” markazi xavotirda! Bolani jismoniy jazolash qanday oqibatlarga olib keladi?

Avvallari bolani ta’limga berish oldidan ota-onalar muallimga qarata “Eti sizniki, suyagi bizniki”, deb lutf qilgan, farzandi komil inson, ta’lim va tarbiyali bo‘lib yetishi uchun, hatto, tayoq yeyishiga qo‘yib bergan. Bu haqda ko‘p eshitamiz, o‘qiymiz. Ammo davr singari odamlar ham o‘zgardi.

Xo‘sh, bolani tarbiyalashdja jismoniy jazo usullarini qo‘llash to‘g‘rimi? O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi  “Oila” ilmiy-amaliy tadqiqot markazi tomonidan shu ma’noda so‘rovnoma o‘tkazildi. Unda oydinlashishicha, 44,4% sinf rahbarlari, 39,5% fan o‘qituvchilari, maktab psixologlari va 45,2% ota-onalar bolani jismoniy jazolash mumkin deb hisoblaydilar.

Ulardan bunga izoh so‘ralganda, jismoniy jazolash orqali gapga quloq solmaydigan bolani tarbiyalash jamiyatda huquqbuzarliklar va jinoyatlarni oldini oladi deb ta’kidlaganlar. 

Respondentlardan bolaga nisbatan oilada beshafqat munosabatning sabablari so‘ralganda, ularning 46,8% ota-onalarning nosg‘lom turmush tarzi hamda ulardagi pedagogik, psixologik va huquqiy bilimlarning pastligi, 26,5 % ota-ona va farzand munosabatlaridagi nizoli vaziyatlarning paydo bo‘lishi, 6,6 % oilaning moddiy ahvoli deb aytgan bo‘lsa, respondentlarning 20,1 % bolalarning o‘zini sababchi qilib ko‘rsatganlar. 

Ushbu tadqiqot so‘rovlarida Toshkent shahar va Namangan, Toshkent viloyatlaridagi 834 nafar sinf rahbarlari, psixologlar, 252 bolalar va 316 ota-onalar ishtirok etdilar.

Eslatib o‘tamiz, O‘zbekiston Respublikasining “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni, Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks, Jinoyat kodeksining alohida moddalarida bolalarni tarbiyalash va ularga ta’lim berish borasidagi majburiyatlarni bajarmaslik, ularni haqorat qilish, turli darajadagi tan jarohatlari yetkazish uchun javobgarlik choralari belgilangan.

Bundan tashqari, jismoniy jazolash bilan tarbiyalangan bolalarda salbiy psixologik oqibatlar paydo bo‘la boshlaydi, ishonchsizlik, qo‘rquv va ruhiy tushkunlik “komplekslar”i rivojlanadi, jumladan, ularda birovlar fikriga tobe bo‘lib qolish va  “mustaqil fikrlash” yo‘qola boradi. Natijada, bunday bolalar jamiyatda o‘ziga munosib o‘rinni egallash borasida qiyinchiliklarga duch keladilar. 

“Oila” ilmiy-amaliy tadqiqot markazi olim va mutaxassislari ana shunday jazolash tufayli bolalarning jamiyatda tan olinishida qiyinchilikka uchrashlari va oxir-oqibatda tarbiyasi og‘ir bo‘lgan bolalar safiga kirib qolishlaridan xavotirda”, deyiladi markaz axborotida.