Keksayganda ayrimlar nega munkillab qoladi?

Germaniyadagi Saar universiteti olimlari keksayishni yengillashtiradigan asosiy mexanizmlardan birining nomini aytishdi. Uning mavjudligi inson hayoti va sog‘lig‘ini uzaytirishi mumkin. Bu haqda “Aging Cell” jurnalida chop etilgan maqolada xabar qilindi.

Tadqiqotchilar shuni ko‘rsatdiki, kortizol gormoni va o‘ziga xos GILZ oqsilining ta’siri tufayli tanada surunkali yallig‘lanish rivojlanadi, bu esa qarishning asosiy jarayoni hisoblanadi. Yosh o‘tgan sari immunitet yomonlashadi. Yangilari esa haddan tashqari faol bo‘lib, to‘qimalarga zarar yetkazadi. Natijada ateroskleroz yoki artrit keksa odamlarga xos bo‘lib, odamni nogiron qilib qo‘yishga qodir.

Kortizol buyrak usti bezlari tomonidan ishlab chiqariladi va ko‘plab metabolik jarayonlarda ishtirok etuvchi signal molekulasi sifatida ishlaydi. Immunitet hujayralarining turlaridan biri bo‘lgan makrofaglar faol bo‘lmagan kortizonni kortizolga aylantiradi. Ammo bu qobiliyat yoshga qarab kamayadi.

GILZ oqsili makrofaglarning yallig‘lanish funksiyasini o‘chirib qo‘yishga qodir, ammo yosh bilan uning darajasining pasayishi keksa odamlarda yallig‘lanish reaksiyasini kuchaytiradi. Pastki kortizol darajasi GILZ’ni kamaytiradi. 

Sodda til bilan aytganda, olimlarning fikricha, oqsilning surunkali yetishmasligi inson keksayganda nimjon va hatto nogiron bo‘lib qolishiga sabab bo‘ladi. Buning uchun tarkibida yetarlicha oqsil bo‘lgan mahsulotlarni me’yorida ist’mol qilish keksayganda sog‘lom hayotning kafolatlaridan biri bo‘ladi, degan fikrda olimlar.