Qodirov Ollaqulov va Otajonovni nega safiga olmadi? Partiya raisi bilan Prezident saylovi haqida eksklyuziv suhbat 

Joriy yilning 24 oktyabr kuni O‘zbekistonda nafbatdagi Prezident saylovi bo‘lib o‘tadi. Ayni vaqtda ushbu yirik siyosiy jarayonga tayyorgarlik ishlari boshlangan. Markaziy saylov komissiyasi 23 iyuldan e’tiboran Saylov kampaniyasiga start berdi. 

Bu yil birinchi marta Prezident saylovida O‘zbekistondagi mavjud 5 ta partiyadan nomzod ilgari surilishi kutilmoqda. O‘zbekistonda oxirgi Prezident saylovi esa 2016 yilning 4 dekabr kuni o‘tkazilgandi. Ungacha o‘tkazilgan saylovlarning barchasida Birinchi Prezident Islom Karimov g‘alaba qozonib kelgan va shu tariqa mamlakatni 25 yil davomida boshqargan.

2016 yildagi saylovda Shavkat Mirziyoyev (O‘zLiDep), Sarvar Otamurodov (“Milliy tiklanish”), Narimon Umarov (“Adolat” SDP), Hotamjon Ketmonov (Xalq demokratik partiyasi) Prezidentlik uchun bahsga kirgan. Saylovda Shavkat Mirziyoyev 15 million 906 ming 724 ta yoki umumiy saylovchilarning 88,61 foiz ovozini to‘plab, g‘olib bo‘lgan. “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi a’zosi Sarvar Otamurodov esa 421 ming 55 ta yoki 2,35 foiz ovoz to‘plagan, xolos. 

Xo‘sh, galdagi saylovda “Milliy tiklanish”ning ishtiroki qanday bo‘ladi? Yana katta farq bilan mag‘lub bo‘ladimi? Partiyaning Prezident saylovidagi nomzodi kim? Qodirovni nomzodlar qatorida ko‘ramizmi? Shu kabi savollar bilan “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi raisi – Oliy Majlis Qonunchilik palatasi spikerining o‘rinbosari Alisher Qodirovga yuzlandik. 

“Milliy tiklanish” demokratik partiyasi raisi Alisher Qodirov bilan to‘liq intervyuni yuqoridagi videopleyerda yoki QALAMPIR.UZ’ning YouTube’dagi sahifasida tomosha qilishingiz mumkin.

Qamariddin Shayxov, jurnalist: — Qodirov ishlaydimi yoki gapiradimi? 

Alisher Qodirov, “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi raisi: — Alisher Qodirov ham gapiradi, ham ishlaydi. Chunki, ikkalasidan birini qilish mumkin emas. Faqat gapirib ishlamaslik, yoki ishlab turib gapirmaslik ham noto‘g‘ri. Bugungi muhit ham ishlashni, ham gapirishni talab qiladi. Buning o‘z me’yori hamda mezonlari bor. Mana shu qoidalarga amal qilgan holda, ikkisini birga olib borolsangiz, ijobiy natijaga olib keladi.  

Q.Sh.: — Qodirovni populist deganlarga sizning munosabatingiz qanday? 

A.Q.: — Ular populizm nima ekanligini bilishmaydi. Bu borada meni o‘z tushuncham bor. Populizm bu –insonlarga yoqish uchun harakat qilish. Men o‘zimni hech qachon populist, deb hisoblamaganman. Chunki, partiyamizning g‘oyasi va meni yuragimdagi g‘oya shuki, millatimiz juda katta o‘zgarishlarga yuz tutishi kerak. Bizningo‘tmishdagi juda ko‘p xatolarimiz –bugungi kundagi katta-katta muammolarimizning sababchilari. Biz bu muammolarni og‘riqlar bilan hal qilamiz. Xohlaymizmi-yo‘qmi, bu og‘riqlar bizning yelkamizda bo‘ladi. Yelkamizdagi bu yukni jamiyatdagilarga tushuntirib berish aksariyat hollarda odamlarga yoqmaydi. Odamlar buni ijobiy qabul qilmaydi. Masalan, birgina o‘qituvchilar haqida gapirilgan gapni jamoatchilik ijobiy qabul qildi, deb ayta olmayman. Lekin maktablarda muammo borligini hamma biladi. Bugungi jamiyatda hal qilinishi kerak bo‘lgan muammolar bisyor. Agar men populist bo‘lganimda, faqat oyliklarni oshirish haqida gapirgan bo‘lardim.

Q.Sh.: — Sizningcha, deputatlar orasida kim populist?

A.Q.: — Albatta, deputatlar orasida ham populistlari bor. Masalan, Rasul do‘stim (Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati Rasul Kusherboyev – tahr.). U bilan tortishamiz, urishamiz, ko‘p tomonlama “to‘polon qilamiz”. Ammo shaxsan uni hurmat qilaman va bir jihatdan populist, deb bilaman. Nega? Bu masalani Rasulning o‘ziga ham ko‘p gapirganman. Uning“bevosita mening ishim”, deb ko‘rsatadigan narsasiga shu paytgacha guvoh bo‘lmadim. Lekin juda ko‘p gapiradi. Haqiqatan ham ko‘p muammolar haqida gapiradi. U odamlarga yoqadigan muammolarni gapirishni biladi. Lekin bu muammolarning yechimi emas-da. Bitta misol keltiraman: Surxondaryoda fuqarolar va ichki ishlar xodimlari o‘rtasidagi bo‘lgan tortishuv haqida gapirganida, mening fikrim boshqacha bo‘ldi. Ya’ni, ichki ishlar xodimi tartibni saqlagan holda, insonlar huquqini himoya qilishi kerak. Qo‘l ko‘tarish orqali emas. Jamiyatda tinch va barqaror rivojlanish nafaqat davlat idoralari, balki har birimiz uchun kerakli narsa. 

Q.Sh.: — Biz yashab turgan jamiyatda tartib bilan, shov-shuv ko‘tarmasdan huquqni himoya qilish mumkinmi?

A.Q.: — Albatta, mumkin! Nima uchun mumkin emas?! Ayniqsa, jamiyatimizdagi insonlar o‘z huquqini bila olsa, albatta, buning yechimi bor.  E’tibor bering, bugun davlat idoralarining oldingi holati bilan bugungi holati o‘rtasida katta burilish bor. Davlat insonga emas, inson davlatga xizmat qiladigan bir kordinal burilish bo‘ldi. Avvallari, davlat idoralarining oldida odamlar oh-voh qilib masalasining yechimini qidirib yurgan bo‘lsa, bugun davlat idoralari odamlar orasida yuribdi. Bu ijobiy holat, albatta. Ular aholi muammolarini qanchalik yecha olayotgani esa ikkinchi masala.  Bu resurslarning yetishmovchiligi, institutsional masalalarning borligi, kadrlarning dunyoqarashi va tafakkuri bilan bog‘liq muammolarning borligidir. 

Bir ijobiy holatni tan olish kerak: oldin xonasidan chiqmagan katta-katta amaldorlar bugun tuflisi chang bo‘lib odamlar orasida yuribdi. Xalqning muammolarini qanchalik hal qila olish esa keyingi masala. Shuning o‘zi ham bugun odamlarning muammolarini yechish uchun bir harakat borligini ko‘rsatadi. 

Q.Sh.: — Sizni ijtimoiy sahifalarda ko‘p kuzataman. Biror post joylasangiz uning ostiga odamlar turli negativ izohlarni yozishadi. Shundan ham bilish mumkinki, Alisher Qodirovni ko‘pchilik yomon ko‘radi?! 

A.Q.: — Yuqorida sizga aytib o‘tganimdek, biz taklif qilayotgan yo‘l– bu shirin yo‘l emas. Biz dardlarni ham ochiq tan olamiz. Bugungi kundagi jamiyatning rivojlanishida inson omili, davlat omili va umuman, davlatchilik nuqtai nazaridan qaraganda, tarixdan to‘g‘ri xulosalar chiqarish tarafdorimiz. Bugungi kundagi muammolarimizning manbalari qayerda ekani va uni o‘zgartirish uchun nimalar qilish kerakligi haqida takliflarimiz bor. Va bu takliflar shirin takliflar emas.

Davlat – buosmondan tushadigan tayyor mexanizm emas. Davlatni kim shakllantiradi? Albatta, o‘zimiz. Davlatning kim bo‘lishini biz belgilaymiz. Parlamentning kim bo‘lishi bizga bog‘liq masala.

Ko‘p hollarda menga shunday tanqidlar keladi: “Men saylovlarda ishtirok etmaganman, men sizlarga ishonmayman”. Xo‘p, bizga ishonmasang, nega tanqid qilyapsan? O‘zi tanqid qilishga ma’naviy haqqing bormi? Sen bu Parlamentning shakllanishiga, hatto, bitta ovozing bilan ishtirokingni ta’minlab bera olmagansan. Sen kimnidir haq, deb uni hatto, qo‘llab-quvvatlamagansan. Bugun Parlament nimanidir o‘zgartirishga urinyapti, harakat qilyapti. O‘zi ham o‘zgarishga urinyapti. Shu jarayonda ham chekkada turib, loy otishga ma’naviy haqqing bormi?! Hatto, ovoz berishda ishtirok etmagansan-ku! Mana shu gaplarni bugun tanqid qilayotganlarning juda ko‘pchiligiga aytish mumkin. Ishtirok etishni, o‘zining mas’uliyatini zimmasiga olgisi kelmaydi. “Davlat boshqaruvida mening rolim yo‘q”, degan qanoat shakllanib bo‘lgan vaushbu qanoatni sindirish ham bizning eng katta muammolarimizdan bittasi.

Bugun muammolarni ochiq gapiryapmiz. Nazarimda, uning yechimida “Mening qo‘limdan nima keladi?”, degan savolni berish o‘rniga, faqat ayblayverish noto‘g‘ri. Buni yechim, deb bo‘lmaydi. Biz O‘zbekistonning o‘zgarishini xohlaganimiz uchun o‘z shiorlarimizni kiritdik:“Insonni o‘zgartirish orqali jamiyatni o‘zgartirish mumkin”.Menda qanday salbiy hislatlar bor va men ularni qanday qilib bartaraf qilishim kerak, degan savolni o‘z oldimizga qo‘ymas ekanmiz, bir-birimizni tanqid qilib yuraveramiz. 

Rivojlangan mamlakatlar tarixini ko‘radigan bo‘lsak, konsolidatsiya qanchalik tez yuzaga kelsa, o‘sha jamiyatda o‘zgarish bo‘ladi. Bu yerda hamma maqtov nuqtai nazaridan qarashi kerak emas. Biz gapirsak, ko‘pchilik “Bu hukumatni maqtayapti”, deydi. Jamiyat muammolarni ko‘rishi va uni bahamjihat yechish kerak. Davlat degani ham – biz, xalq degani ham – biz, pozitsiya degani ham – biz. Bu yerda hech kim begona emas. Bu yerda bizni birlashtirib turuvchi yagona masala – bu O‘zbekistonning manfaati. Bizniki bo‘lgan davlatning o‘zgarishidan manfaatdor bo‘lishimiz lozim. Kamchilik ko‘ryapmizmi, albatta, o‘z hissamizni qo‘shishga harakat qilishimiz zarur.

Birgina “tonirovka” masalasini olaylik, buning orqasidan qancha urush va to‘polonlar bo‘lyapti. Biz albatta, “tonirovka” tekin bo‘lishi tarafdorimiz. O‘lkamiz issiq bo‘lgani bois “tonirovka”ga pul to‘lanmasligi lozim. Shu masala yuzasidan Bosh vazirga xat kiritdik. Ishonch bilan ayta olamanki, bizdan boshqa fraksiya bu masalani ko‘targan emas. Men buni rasmiy sahifamga ham joylashtirganman. Sahifamga kirib, xat bilan tanishib chiqishingiz mumkin. Bir yil oldin kiritgan mazkur xatimiz yuzasidan Hukumat bir oy o‘tib qaror qabul qildi.  

Q.Sh.: — Ushbu masala bo‘yicha O‘zLiDePning xatti-harakati bilan ham tanishmisiz? Asosan, “tonirovka” masalasini ko‘tarib chiqayotgan deputat Rasul Kusherboyev bo‘lmoqda. 

A.Q.:— Endi esa men sizning fikringizni to‘g‘rilayman. Mana, bu – populizm! “Tonirovka” masalasini o‘tgan chaqiriqda Rasul Kusherboyev bilan birga bizning partiya deputati Akmal Umrzoqov ham ko‘targan. Buni faqat Rasul olib chiqmagan. Omma “Rasulniki” deb bilishiga sabab u yoritishni maromiga yetkazgan. Lekin bu muammo ko‘tarilgan paytda boshqa deputatlar ham bo‘lgan. Masalaning yechimi sifatida Hukumat bir marta arzonlashtirish haqida qaror chiqardi. Albatta, bu qaror Rasulning talabi bilan bo‘lgani yo‘q. “Milliy tiklanish” partiyasining bevosita Bosh vazirga rasman murojaati bor. Bosh vazirga asoslantirgan holda ushbu masalani qayta ko‘rib chiqishini so‘radik. Adashmasam, bir oyning ichida Hukumat tegishli qaror qabul qildi va narx sezilarli darajada arzonlashdi. 

Q.Sh.: — Rasul Kusherboyev O‘zLiDeP nomzodi o‘laroq deputatlikka saylangan. Hukumat raisi ham aynan shu partiya tomonidan tavsiya etilgan. Ular aslida bu borada ko‘proq faol bo‘lishi kerak. Ular mexanizmini ham shunga moslashtirishi kerak.

A.Q.: — O‘zLiDePda nafaqat Hukumatga ta’sir qilish balki, hukumat bilan ta’sirchanroq hamkorlik qilish imkoniyati kengroq. Buning sababini parlamentda o‘rnimiz kamligi, aksincha, O‘zLiDePniki ko‘pligi bilan qiyoslash mumkin.  Ikkinchidan, Hukumatga Bosh vazir nomzodini bevosita tavsiya qilgan partiya sifatida ularning murojaat qilishga har doim imkoniyati bor. Hatto, Bosh vazirni birorta fraksiya yig‘ilishiga chaqirib, “Mana bu masalalarni hal qilib bering. Partiya juda ham noqulay sharoitga kelib qoldi”, deyishga haqqi bor. Bizda esa yo‘q. Negaki, Bosh vazir shu partiyaning mansubi. Har qanday mansabda o‘tirgan bo‘lishidan qat’i nazar, faqat Prezident saylangandan keyingina daxlsiz bo‘ladi. Lekin Bosh vazir partiyaning mansubi. Partiyaning rahbari chaqirib “Partiyaning sha’niga to‘g‘ri kelmaydigan ishlar bo‘lyapti. Ushbu masalalarni hal qilib bering”, deyishi kerak. 

Q.Sh.: – Siz shunday qilgan bo‘larmidingiz? 

A.Q.: — Men bo‘lganimda, shunday qilardim. Agar biz Bosh vazirni tavsiya qilgan partiya bo‘lganimizda, ko‘plab masalalarni ko‘ndalang qo‘yardik. 

Shuningdek, O‘zLiDePda Hukumatga nisbatan ishonchsizlik bildirish vakolati ham bor. Bu biz hal qilishimiz kerak bo‘lgan narsa. Oldimdagi choyni ichsa bo‘ladimi, yo‘qmi? Buni men olaman va ichaman. Men istagan narsa shu va atrofimdagilarni ham ko‘ndiraman. Jamiyat shunday qilib o‘zgaradi. O‘zaro ishonchsizlik, jamiyatdagi harakatsizlikning natijasi bu. Mohiyat shunda. Qaraymizki, oldin bo‘lmagan, bundan keyin ham bo‘lmaydi. Biz mana shu bilan o‘z rivojlanishimizni to‘xtatib qo‘yyapmiz. Mana shu muammolarni bartaraf qilishimiz kerak. O‘zimizni o‘zgartirishimiz kerak.

Biz o‘zimizdagi “ramka”larni sindirib, rivojlanish qadamlarini qo‘yishimiz kerak. Ana shundagina o‘zgarish bo‘ladi. Boshqa yo‘l yo‘q!

Q.Sh.: — Populistlar nomini sanaysizmi?

A.Q.: — Men takror aytaman, Qonunchilik palatasida juda yaxshi ishlaydigan deputatlarni bilaman. Lekin populistlik nuqtai nazaridan hech kimni ko‘rsata olmagan bo‘lardim. 

Haqiqatan ham qonun ijodkorligiga mutaxassisona yondashgan holda o‘z takliflarini kiritayotgan o‘nlab deputatlar bor. Men Rasulni bejizga misol qilib keltirganim yo‘q, chunki u bitta. U deputatlik bilan jurnalistlikni bir-biriga juda yaxshi tandem qilgan. Rasul qanchalik qonun ijodkorligi asosida ish olib boryapti, degan savolga albatta, javob bera olmayman. Chunki, u mening fraksiyamdan emas. 

Vijdon erkinligi borasida qonun qabul qilinayotganda Rasul meni “Diniy ta’limga qarshilik bildirdi”, deb tanqid qildi. Aslida, qonun loyihasi muhokama qilinayotganda, Rasul zalda yo‘q edi. Shuning uchun populist deputatlar deganda, men faqat Rasulni ko‘rsata olaman. Qolgan deputatlarning ichida juda yaxshi ishlayotgan, Qonunchilik palatasining deputati degan maqomga loyiq bo‘lgan haqiqiy deputatlar bor va buni samarali eplay olmayotgan deputatlar ham bor. 

Q.Sh.: — Bu yil O‘zbekistonda juda katta siyosiy voqea kutilyapti. “Milliy tiklanish” partiyasining Prezident saylovidagi o‘rni qanday? Partiya tayyormi? Qatnashasizlarmi?

A.Q.: —  Albatta, bu borada fikringizga qo‘shilaman. Bunaqa saylov avval bo‘lmagan. Tom ma’nodagi ushbu o‘zgarish uchun Prezident Shavkat Mirziyoyevga minnatdorlik bildirishimiz kerak. Muammolarning oldini olish va uni hal qilish uchun siyosiy iroda ko‘rsatildi. Jarayonlar boshlandi. Lekin bu maqtov raqobat qilinmasligiga ishora emas. Chunki O‘zbekistondagi muammolarni hal qilish uchun hamma har xil ko‘z bilan qaraydi. Besh yil mobaynida amaldagi Prezident mavjud muammolarni yechishda o‘z qarashlari bilan intildi.

“Milliy tiklanish” partiyasi Prezidentlik saylovida, albatta, ishtirok etadi. Shaxsan men saylov ochiq va shaffof tarzda o‘tishiga ishonaman. Oxirgi Prezidentlik saylovlarida turli rollarda ishtirok etgan inson sifatida aniq aytishim mumkinki, mamlakatimizda ushbu muhim siyosiy tadbirga bunday tayyorgarlik hali bo‘lmagan edi. Bitta misol keltiraman: o‘tgan Prezidentlik saylovlari paytida partiyalarga hatto, kim nima ish qilishi haqida topshiriqlar kelgan. Buni ham e’tirof etish kerak. Bu ham bizning tariximiz. Hozirgi saylovlarda esa partiya to‘laligicha mustaqil tayyorgarlik ko‘ryapti. Bizning birorta fikrimizga ta’sir o‘tkazish yoki kimlarningdir bosim qilishga bo‘lgan harakati yo‘q. Birorta insonning aralashuvi haqida gap bo‘lishi mumkin emas. Dastur va g‘oyalarimizni shakllantiryapmiz. 

Xullas, saylovlarda ishtirok etamiz, albatta. Ishtirok etganda ham oddiy qatnashmoqchi emasmiz. Bizning bu saylovlarda xalqqa aytadigan gaplarimiz va fikrlarimiz bor. Bizning fikrlar xalqqa yoqadimi, yo‘qmi: biz O‘zbekistonni o‘zgartirishimiz kerak. Juda shiddat bilan o‘zgarayotgan dunyoda O‘zbekistonning o‘rni ilgarilab ketayotgani yo‘q. Va buning obektiv va subektiv sabablari bor.

Q.Sh.: — “Milliy tiklanish” partiyasi saylovda g‘olib bo‘ladimi? 

A.Q.: — G‘olib bo‘lish uchun kurashadi. 

Q.Sh.: — Agar g‘olib bo‘lsa, sekinlashib ketayotgan jarayonlarning katta tezlik bilan o‘zgarishini “Milliy tiklanish” nomzodidan kuta olamizmi? 

A.Q.: — Bizning dasturimizda nomzodni ham aynan shu dasturga muvofiqlashtirgan holda tanlovlar ketyapti. Dasturimizda barcha muammolar e’tirof etilgan va bu muammolarning yechimi bo‘yicha qilinadigan ishlar belgilangan. 

Q.Sh.: — Nomzodlikka da’vogarlar ichida kimlar bor?

A.Q.: — Buni hozir aytsam partiyaning siyosiy kengashiga nisbatan hurmatsizlik bo‘ladi. Haqiqatan ham nomzodlar bor va ochiq aytishim mumkinki, bugunga kelib ular uch nafar atrofida qoldi. Hozir ular o‘rtasida tanlov ketyapti. Partiyamizning ziyolilari va faollaridan iborat maxsus guruh bu masala bo‘yicha uch oydan buyon shug‘ullanyapti. Mana shu uch nafar inson ichidan bir nafarini tanlaymiz va u kim ekanligini partiyaning s’ezdida rasman e’lon qilamiz. 

E’tibor bering, biz oldin nomzod saylab, keyin unga dastur yozayotganimiz yo‘q. Biz dasturimizni deyarli tayyorlab bo‘ldik. Nomzod shunday bo‘lishi kerakki, dasturimizdagi g‘oyalarni nafaqat jamiyatga yetkazib bera olishi balki, ishonch bildiriladigan bo‘lsa, mana shu g‘oyalarni amalga oshirish uchun jasoratli va shijoatli ham bo‘lishi kerak. 

Q.Sh.: — Yuqoridagi fikrda O‘zbekiston dunyoda qadam tashlashi bo‘yicha juda sekin ketayotgani haqida aytib o‘tdingiz. Bu nofaollikni yo‘qotish uchun O‘zbekiston avvalo, o‘zidan tashqariga chiqishi kerak. Biz bu haqida gaplashgandik. O‘zimizning muammolarimiz bilan o‘ralashib yurmasligimiz kerak. Mintaqalardagi muammolarni hal qilishda kuzatuvchi yoki ularga omad tilab turuvchi emas, ishtirokchi bo‘lish vaqti kelmadimikin?! Partiyalardan bunga mos nomzodlar chiqadimi? 

A.Q.: —  O‘zbekistonning bugungi kundagi holati na iqtisodiy, na siyosiy jihatdan maqtangulik emas. Bugun O‘zbekistonni boshqarish uchun juda ham jiddiy taffakurga ega bo‘lgan inson bo‘lishi shart. Haqiqatan, bugun murakkab burilishlarning borligi ayon va bunday murakkabliklar bizni kelajakda ham kutyapti. O‘zbekiston bugun shunday bir holatdaki, oyog‘i bog‘liq, lekin yugurishi kerak. Joyida turib qolishi ham mumkin emas. Bugun biz azaldan shakllanib qolgan geopolitik tugunlarning o‘rtasida turibmiz. Bularning barchasi xalqqa va qadriyatlarimizga zarar yetkazmaydigan mohirona ham iqtisodiy, ham siyosiy yechimlar istaydi. Lekin bu haqiqatan judayam og‘ir jarayon.

Yashirmayman, saylov haqida birinchi gapirila boshlanganda o‘zimizning siyosiy partiya a’zolari tomonidan “Kelinglar, nomzod ko‘rsatmaymiz, amaldagi Prezidentni qo‘llab qo‘yaveramiz”, degan takliflar ham bo‘lgandi. Lekin partiyamizning ichida vatanparvar, O‘zbekistondagi muammolarning yechimlarini ko‘ra olayotgan ko‘plab a’zolarimiz bor va biz “Yo‘q, biz saylovda ishtirok etamiz va o‘z yechimlarimizni taklif qilamiz”, degan qarorga keldik. Negaki, bugungi kundagi amalga oshirilayotgan ishlarning qanchalik ichidamiz yoki o‘sha muammolarni qanchalik ichidan ko‘ra olishimizni yashirib o‘tirishning hojati yo‘q. 

Xabardorlik darajasi bo‘yicha hokimiyatning ma’lum bir axborot manbalariga bo‘lgan imkoniyatiga hamma ham ega emas. Masalan, hokimiyat Afg‘oniston bo‘yicha bizning axborot olish manbamizdan ko‘ra bir necha marotaba kuchliroq bo‘lgan manbalarga ega. Yoki Qirg‘iziston va Tojikiston o‘rtasidagi munosbatlarni. Ular bu holatni bizdan ko‘ra yaxshiroq biladi. Partiyalarning tahlil qilish, mushohada qilish, o‘rganish masalalarida imkoniyati bo‘lishi uchun ulardan kuch bo‘lishi kerak. Partiyalarda bugun kuch bormi? Xalqaro darajadagi muammolarni tahlil qila oladigan institutlar bormi?  Albatta, yo‘q. Partiyalarning bugungi kundagi moliyaviy holati siz o‘ylagan darajada emas. Xalqaro masalalarni hal qilib, o‘zining aniq yechimlarini taklif qilishiga hali vaqt bor. Lekin, bugungi kundagi bizning harakatlarimiz shu yo‘nalishda ketmoqda. Men aytmoqchi bo‘lgan narsa shundan iboratki, O‘zbekistonni haqiqatan ham bugunida va ertasida juda murakkab tahdidlar kutyapti. Partiyaning bu bo‘yicha yechimga o‘z takliflari bor va biz ko‘rsatadigan nomzod bu yechimlarni xalqqa taqdim etadi. 

Takror aytaman: biz taklif qilayotgan yechimlarimiz hammaga ham yoqavermasligi mumkin, chunki ular achchiq yechimlar. Dardni yengishimiz uchun biz, albatta, achchiq dorilar ichishimiz kerak. O‘zbekiston bugungi kunda xasta. Buni tan olishimiz kerak. Ayrim masalalar bo‘yicha biz kordinal o‘zgarishlar qilishga majburmiz. Buni bosqichma-bosqich, sekin-asta qilishga vaqt qolmayapti. Biz deyarli har kuni avlod yo‘qotyapmiz. 

Q.Sh.: — Har bir partiyaning o‘z takliflari, rejalari, yutishga bo‘lgan harakati bo‘ladi. O‘tgan besh yilni qanday baholaysiz? O‘zLiDeP mana shu besh yil va oxirgi bir yarim yilda o‘zini oqlay oldimi? U ko‘rsatgan nomzod – Prezident Shavkat Mirziyoyev O‘zbekistonda qanchalik o‘zgarish qila oldi va siz buni partiya rahbari o‘laroq qanday baholaysiz?

A.Q.: — Ochiq tan olish kerak, mana shu besh yil O‘zbekistondagi tarixiy burilish edi. Raqib bo‘lamizmi, bo‘lmaymizmi, gap bunda emas. O‘zbekiston uchun burilish davri bo‘lganini tan olish kerak. Men yuqorida aytib o‘tganimdek, ochiq, shaffof, raqobatbardosh bo‘lishning tagida ham mana shu o‘zgarishlar yotadi, aslida. Gap O‘zbekistonning o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘ladigan bo‘lsa, muammolar e’tirof etildi va ularning yechimi bo‘yicha harakatlar boshlandi. Bu harakatlar besh yil uchun kammi yo ko‘pmi, buni albatta, vaqt ko‘rsatadi. Lekin amalga oshirilgan ishlarni, albatta, e’tirof etish kerak. Chunki, yutuq baribir xalqimizniki, O‘zbekistonniki.

Q.Sh.: — Agar Prezident Mirziyoyev ikkinchi muddatga saylansa, “Milliy tiklanish” partiyasi va siz buni qanday qabul qilasiz?

A.Q.: — Avvalo, biz saylovlar paytida raqobat qilmoqchimiz. Saylovlar paytida saylovchilarga o‘z takliflarimizni bermoqchimiz. Saylovchilarimizning qarori biz uchun har doim hurmatli. Biz partiyada huquqshunoslar guruhini shakllantirdik. Butun saylov jarayonida bizning huquqlarimizga qarshi huquqbuzarlik bo‘ldimi, bo‘lmadimi, buni qattiq nazoratga olamiz va kuzatib boramiz. Saylovning yakunida huquqlarimiz poymol qilinmagan bo‘lsa, partiya bunga e’tiroz bildirmaydi. 

Bir narsani tan olib aytish kerak, xalqimiz bir insonga mehr qo‘ysa, shu mehrni o‘zgartirish juda qiyin. Shu o‘rinda, bir misol keltiraman, Buyuk Britaniyada II Jahon urushi paytida Uinston Cherchil harakatlarini ko‘raylik. U mamlakatni haqiqatan ham inqirozdan olib chiqib keta oldi. Lekin urush tugagandan keyin, birinchi saylovdayoq mag‘lub bo‘ldi. Angliya saylovchilari Uinston Cherchilning urush paytidagi qahramonligini urushdan keyingi iqtisodiy o‘zgarishlarni amalga oshirishi uchun yetarli deb hisoblamadi va ochiqchasiga sovuqqonlik bilan undan voz kechdi. Bizning saylovchilarimiz unday emas. Mana shundan xulosa qilamizki, odamlarga o‘z fikrimizni yetkazib berish uchun yanada qattiq ter to‘kishimiz kerak va bunga harakat qilishimiz lozim. Oson saylov bo‘lmasligi aniq. Odamlarga biz eng quyigacha tushgan holatda tushuntirishimiz, joylarda har bir g‘oyamizni nima uchun O‘zbekistonga zarur ekanligini isbotlashimiz kerak. 

Q.Sh.: — O‘tgan yillarda Prezident Mirziyoyev nomidan jaranglagan bir fikr hamon aktual. Prezident saylovlar oldidan “Agar O‘zbekistonda muxolifat bo‘lsa, bu o‘zimizning tuzimizni yegan, shu yerning suvini ichgan odam bo‘lishi kerak”, degan fikrni aytgandi. Va bu orada muxolifat iddaosi va muxolifat partiya tuzish tashabbusi bilan chiqqanlar juda ko‘p bo‘ldi. Ular sizga o‘xshab “Mercedes”da yurmaydi, ular muzdek kabinetlarda o‘tirmaydi. Ularning qurultoy o‘tkazadigan joylariga ham bosqinchilar bostirib kirgani haqida fikrlar bor. Tabiiyki, bu O‘zbekistonda partiya tuzish oson emasligini ifoda etayotgandek talqin qilindi. Xo‘p, ular qiynalyapti, ularga nomi va shaxsi noma’lum tashkilotlar va shaxslar tomonidan bosim ham bor deylik. Lekin nima uchun sizdek dunyo siyosatini ko‘rgan inson ularni o‘z davrasiga taklif etmadi. Holbuki, boshqa davlatlarda partiyalar bu kabi insonlar chiqishini intizorlik bilan kutadi. Nega bizning partiyalarda bunday harakat kuzatilmadi? Men kim haqida gapirayotganim ma’lum. Aytaylik, Jahongir Otajonov va Xidirnazar Ollaqulov. Nimaga men, deyishingiz ham mumkin, chunki ular ilgari surayotgan g‘oyalar ko‘proq sizning partiyangizga tortadi.

A.Q.: — Sizning bitta fikringizga qo‘shilmayman. Avvalo, xalqimiz ishonch bildirdimi, demak, vakolatingiz doirasida biror ishni bajarishga kirishganingizdan keyin uni ijro etish uchun yaratilgan imkoniyatlardan foydalanishingiz shart. Agar siz aytayotgan o‘sha raqib partiyalarning rahbarlari saylanib, Parlamentga kelsa, ular ham mana shu sharoitlardan foydalanadi. Buni negativ tomonga burish kerak emas.  Biz ham joylarda yurganmiz. Men sizga bir narsani aytishim mumkin, oddiy Nexia’da yurish bilan Mercedes’da yurishning orasida deyarli farq yo‘q. Masala yurishda va yura olishda. Xalq sizga ishonib sharoit yaratdimi, bundan foydalanish xato emas. 

Siz nazarda tutayotgan “partiyalaringiz” partiya sifatida ro‘yxatdan o‘tmadi, lekin o‘tishga harakat qilishdi. Men ko‘p intervyularimda aynan shuni aytdim: O‘zbekistonda partiyani ro‘yxatdan o‘tkazish qiyin ekanligi nimaga asosan xulosa qilinyapti? Menimcha, Jahongir Otajonov partiyasini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun harakat ham qilgani yo‘q. Ammo, Xidirnazar Olloqulov boshchiligidagi partiya ro‘yxatdan o‘tishga harakat qilib ko‘rdi. Ro‘yxatdan o‘tmoqchi bo‘lgan partiya ro‘yxatdan o‘tishidan bir oy oldin faqat “shovqin” bilan shug‘ullandi. Siz o‘z xayrixohlaringizni safingizga qo‘shsangiz bo‘lmaydimi, deb aytyapsiz. Men mana shu partiyalarning butun hatti-harakatini kuzatib bordim. Ishonasizmi, nafaqat xayrixohlarni izlash, balki o‘zimiz uchun ushbu jarayonlardan qandaydir ijobiy narsalarni topish uchun kuzatdim. Ammo bu teskari reaksiya berdi, bor hurmatimiz ham tushib ketdi. 

Partiya tashkil qilmoqchi bo‘lgan insonning oldida turgan birgina masala – ro‘yxatdan o‘tib olish. Buning manzili aniq – Adliya vazirligi. Borasiz, kerakli hujjatlarni topshirasiz, sizga kamchiliklarini ko‘rsatishadi, kamchiliklarini bartaraf etasiz. Jur’at bilan yana kirasiz, topshirasiz. Agar shu jarayonda sizga nisbatan qandaydir sun’iy jarayon bo‘lsa, bu haqida konferensiyalar yoki brifinglar qilish mumkin. Buning o‘z tartib va taomillari bor. Lekin biz bu shu partiyalardan buni ko‘rdikmi? Bir marta ro‘yxat olib borildi va u ro‘yxatda ham “o‘lik jonlar”, imzosi tasdiqlanmagan minglab odamlar haqida gap ketgan. Men buni muhokama qilmoqchi emasman. Men aytmoqchi bo‘lgan narsa shuki, biz o‘z an’anasi bor,  O‘zbekiston mustqilligidan keyin yelkasiga bir g‘oyani olib, mana shu g‘oya uchun kurashayotgan partiya sifatida partiya bo‘lish uchun bunday nojiddiy va samarasiz, qandaydir tashqaridagi kuchlarga xizmat qiluvchi “shovqin”ni yaratish maqsadida tashkil etilayotgan partiyani nafaqat safimizga olmaymiz, hatto, qo‘llab-quvvatlamaymiz ham, ma’qullamaymiz ham. 

Mana shu ikki vaziyatdan kelib chiqib, O‘zbekistonda siyosiy partiyani ro‘yxatdan o‘tkazish qiyin, deb gapirmaslik kerak. Partiyani ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha qonunchilikda normalar belgilab qo‘yilgan. Imzo masalasidagi jarayonlarni kimlardir “ataylab qilingan”, deydi. Hatto biz va boshqa partiyalarda ham shunga o‘xshash voqealar ko‘p bo‘ladi: Prezidentlik va Parlament saylovlarida ishtirok etish uchun imzo varaqalari topshiriladi. Mana shu paytda bizda ham 5-10 foiz atrofda yaroqsizlari chiqadi. Imzolar bir-biriga o‘xshab qolgan yoki tasdiqlanmay qolgan imzolar bo‘ladi. Bu tabiiy jarayon. Ularga javob bermaydigan holat bo‘lsa va partiya ro‘yxatdan o‘tkazilishi rad etilsa, “Bu uyushitirildi, ataylab qilindi”, deyishadi. Bu fikrni men umuman qo‘llab-quvvatlamayman. 

Q.Sh.: — “Milliy tiklanish” partiyasi agar bu yilgi saylovda ishtirok etsa, amalyotdagi uchinchi tajribasi hisoblanadi. Lekin meni qiziqtirayotgan narsa raqamlar bilan bog‘liq. 2015 yilda “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi birinchi marta Prezidentlik saylovida ishtirok etgan. Nomzod esa Akmal Saidov bo‘lgan. Unga 583 309 nafar (2,92 foiz) saylovchi ovoz bergan. Prezident Karimov 90,39 foiz ovoz bilan g‘alabani qo‘lga kiritgan. 2016 yildagi saylovda esa “Milliy tiklanish” partiyasidan Sarvar Otamurodov maydonga chiqqan va 21 055 nafar (2,35 foiz) fuqaro ovoz bergan. Saylovchi nuqtai nazaridan ham raqamlarda ancha o‘zgarish bor. Lekin bu orada aholi va saylovchilar soni ortgan. Shunda ham “Milliy tiklanish” partiyasi kam ovoz to‘plagan. Nima uchun? 

A.Q.: — Bu masalaga ikki tomonlama yondashish kerak. O‘tgan davrlardagi saylovlarda qayd etilgan natijalar nomzodlarning tom ma’noda harakat qilgani yoki qilmagani bilan ham bog‘liq. Men Birinchi Prezidentimiz davridagi saylovlar haqida gapirmoqchi emasman. Chunki, men o‘sha davrda bevosita qo‘lim bilan biror ish qilmaganman va ko‘zim bilan nimanidir ko‘rmaganman. Shuning uchun bu borada nimadir gapirishim noto‘g‘ri bo‘ladi. Havodan olib gapirish mumkin, lekin bu to‘g‘ri bo‘lmaydi. 

Bir narsani aytishim mumkin: partiyamizning nomzodlari natijaga tayyor bo‘lib targ‘ibot ishlarini olib borgan, deb hisoblayman. Chunki, biz o‘sha paytdagi dasturlar bilan tanishib chiqdik, chiqishlarni ko‘rdik, saylovchilarga murojaatlarni ko‘rdik va ularda biz bugun xohlayotgan g‘oyalar, partiyaning jamiyatni o‘zgartirish uchun berayotgan aniq takliflari shijoat bilan aytilmagan. Fikrimcha, ularning o‘zida ham ishonchsizlik bo‘lgan.  

2016 yilgi saylovda o‘zim ham bevosita ishtirok etganman va bu jarayonlarni juda yaxshi bilaman. Butun hurmatimni saqlagan holda aytamanki, partiya g‘olib bo‘lish uchun harakat qilmagan. Bu narsani tan olishimiz kerak.

Q.Sh.: — Partiyalar orasida o‘zaro tiyib turish holati mavjudmi? 

A.Q.: — Gap bosim haqida emas. Men sizga bir narsani aytishim mumkinki, partiyaning o‘ziga ishonchsizligi, 80 foiz yoki 90 foiz aholimizning bir insonga ovoz berishi sun’iy uyushtirilgan narsa emas. Odamlarimiz haqiqatan shunday. Jamiyatimizda fikriy tarqoqlik bormi, yo‘qmi, degan masalani ko‘rib chiqish kerak. 

“Adolat” sotsial-demokratik partiyasining o‘z elektorati bormi? Bu bo‘yicha shaxsan menda savol bor. Endi tasavvur qiling, Prezidentlik saylovi paytida partiyaviy mansubligiga, partiyalarning g‘oyalariga va “Mana shu partiya menga yordam beradi”, deb ovoz beradigan saylovchini ko‘ryapsizmi? Bu yerda faqat saylov bilan emas, saylovchi bilan bog‘liq muammo ham bor. Saylovchilarning darajasi qanday?

O‘zbekistonda 24 mln saylovchi bor. Lekin partiya a’zolarining soniga qaraydigan bo‘lsangiz, 2 millionga ham bormaydi. Qolgan 22 mln inson nima haqida o‘ylayapti, bizga qorong‘u. U aytishi mumkin: “Mening o‘z fikrim bor”, deb. Endi 22 mln o‘z fikri bor odam bilan saylovga kirganingizdan keyin albatta, qiyin saylov bo‘ladi. Bekorga aytayotganim yo‘q, biz odamlarni bittama-bitta ushlab gapirishga harakat qilamiz. Biz mana shuni singdirmoqchimiz.

Bu yerda aybni kimlardandir qidirish, kimlardir bosim qilgan, degan narsa emas, mana shu ikki omilni ko‘rish kerak. Partiya ko‘rsatayotgan nomzodlari shu jamiyatni qanchalik davolay olishiga, uni rivojlantirishga o‘zlari ishona olsa, unga ovoz beruvchi, uni saylovchi ham bo‘ladi. Biz buni tahlil qilib olishimiz kerak. 

Q.Sh.: — Ular harakat qilmagan deyish uchun biz qanchalik haqlimiz? Byudjetdan ularning harakat qilishi uchun mablag‘ ajratilgan, harakat qilmasligi uchun emas! 

A.Q.: — Mamlakatda xalq fikrini aniqlab olish instrumenti bu – besh yilda bir marta o‘tkaziladigan saylovlardir. Besh yilda bir marta boshqaruvning qanday bo‘lishi haqida xalqdan so‘raladi va uning fikri olinadi. Buning uchun  chetdan birorta investor kelib pul bermaydi. 

Men sizga mas’uliyatni zimmamga olgan holda aytyapmanki, boshqa partiyalar haqida gapirmoqchi emasman, biz bu saylovda o‘zgarishlar qilish uchun ishtirok etyapmiz. Mening umidim juda katta. Biz o‘zgartirmoqchimiz, biz muammolarni aniqlaganmiz, masala qayerda ekanligini bilamiz va shu masalani yechish uchun harakat qilamiz. Dasturimizda bugungi kunda jamiyatimizni qiynayotgan muammolarni ochiq-oydin tilga oldik. Ularning yechimlari bo‘yicha o‘z takliflarimizni shakllantirdik. Amaldagi hokimiyatdan yaxshiroq qilishimiz mumkin bo‘lgan jihatlarga urg‘u qaratyapmiz.

Kamchiliklar, albatta, bor. Masalan, amaldagi hokimiyat Xalq qabulxonalarini tashkil qildi. Biz mustaqil bo‘lganimizdan buyon insonlar ongida yo‘q qilinishi lozim bo‘lgan “kasallik” bor. Bu – boqimandalik. Ya’ni, mening muammomni kimdir hal qilib bersin, deya o‘ylash. Xalq qabulxonalarining tashkil etilishi aynan, shu “kasallik”ni zaiflashtirishga xizmat qilmadi.

Xalq qabulxonalariga kelib tushayotgan murojaatlarga qaraydigan bo‘lsangiz, fuqarolar o‘zlari hal qilishi mumkin bo‘lgan masalalarni yechishda ham yordam so‘rayapti. Ularning ongida bir narsa shakllanib qolgan: “Sen mansabdorsan. Sen qilib berishga majbursan!”. To‘g‘ri, mansabdor xalqqa xizmat qilish uchun o‘tiribdi, lekin bu masala qanchalik uning vakolatiga kiradi yoki kirmaydi, bu hech kimni qiziqtirayotgani yo‘q. Sud qarorlaridan huda-behudaga norozi bo‘lish odatiy tusga kirdi. Biz bilamizki, sud qarorlari har doim mushohadali bo‘ladi. Chunki ikkinchi tomonning har doim adolatli qarashi bo‘ladi. 

Hokimyatda odamlarning tog‘dek muammolarni hal qilish uchun resurs bormi yoki yo‘q, bu odamlarni qiziqtirmaydi. Millionlab katta mablag‘ talab qiladigan muammolarni Hukumat yecha oladimi yoki yo‘q, ularga qiziq emas. Bu odamlarning o‘zgarish uchun bo‘lgan harakatiga  salbiy ta’sir ko‘rsatdi, deb hisoblaymiz. Insonlar huquqi buzildimi, ular eng  avvalo, sudga murojaat qilishlari kerak. “Huquqing buzilgan bo‘lsa, nima uchun sudga murojaat qilmading?”, desangiz, “Men sudga ishonmayman!”, deydi. Unda kimga ishonadi? Mansabdorgami?! Mansabdorning uni hal qilib berishga vakolati yo‘q. Masalan, deputatlarga juda ko‘p murojaat keladi: men sud qaroridan noroziman, menga shuni hal qilib ber. Deputat sud qarorlariga aralasha olmaydi, bu bo‘yicha cheklangan. Buning imkoniyati yo‘q. O‘nlab shu kabi murojaatlarga deputat tomonidan yordam bo‘lmagach, “Deputatlar ishlamayapti, bizga yordam berayotgani yo‘q”, deyishadi. Mana shu jarayon jamiyatimizdagi huquqiy savodxonlikning va siyosiy tafakkurning shakllanishiga xizmat qilmadi. Shu sababli ham partiya bu borada islohotlar qilishi kerak, deb hisoblaydi. Qanday ma’noda? Xalq qabulxonalarini ma’muriy sudlov tizimiga integratsiya qilish kerak. Ya’ni, fuqarolarning murojaat qilish huquqini hech kim cheklamaydi, lekin shu institut fuqaroning murojaati to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri ekaniga huquqiy baho beradi va harakatga keltiradi. Masalan, murojaat huquqiy to‘g‘ri, haqiqatan fuqaro huquqi buzilgan va bu huquqni himoya qilish kerak. Birinchi ko‘ruv jarayoni sifatida institut ishlaydi. Lekin murojaat tamoman huquqiy asosga ega emas, noto‘g‘ri murojaat bo‘lsa, bunday holda murojaat fuqaroga qaytariladi va huquqiy tushuntirish beriladi. Biz mana shuni taklif qilyapmiz. Biz o‘zgartirish uchun saylovda qatnashyapmiz, ishtirok etish uchun emas.

Q.Sh.: — Men sizdan g‘olib bo‘lish uchun saylovda qatnashyapmiz, degan javobni kutgandim, ochig‘i. Men bilgan Qodirov shunday javob berishi kerak edi. Siz nimani o‘zgartirmoqchisiz? O‘zingiznimi, partiyanimi, jamiyatnimi, davlatnimi yoki hukumatnimi?

A.Q.: — G‘olib bo‘lmasangiz, qanday qilib o‘zgartirasiz?! Biz shu narsalarni qilamiz deyapmizmi, albatta, amalga oshiramiz. Bu albatta, g‘oliblik da’vosi bilan bog‘liq. G‘olib bo‘lmasangiz, qanday qilib amalga oshirasiz?! Parlament saylovlarida eng asosiy maqsadimiz birinchi partiya bo‘lish ekanligini aytdik. Nafaqat birinchi bo‘lish, balki ustuvorlik beradigan 76 ta o‘rinning egasi bo‘lish. Agar shu o‘ringa ega bo‘lganimizda, “Davlat tili” haqidagi qonunni buncha payt cho‘zib, muhokama qilib o‘tirmasdik. Bitta hukmron partiyaning ovozi bilan qolgan partiyalar qarshi bo‘lishiga qaramasdan qonun o‘tib ketardi. Va biz xuddi shu shaklda saylovchilarimizga bergan va’damiz asosida o‘nlab qonunlarni o‘tkazgan bo‘lardik. Xalq bizga bunday imkoniyatni berdimi? Bermadi!  Biz 36 ta imkoniyat bilan Parlamentning bir burchagida qolib ketdik. Talashib, tortishib milliy qadryatimiz bo‘lgan davlat tili masalasini isbotlashga va shuncha qiyinchilik bilan o‘tkazishga  majbur bo‘ldik. Agar Prezidentlik saylovlarida ham nomzod qo‘yilgan masalalarni odamlarga tushuntira olsa va qo‘llab-quvvatlanadigan bo‘lsa, albatta, biz dasturimizdagi g‘oyalarni amalga oshiramiz. 

Q.Sh.: — Agar hukmron partiya bo‘lganimizda, boshqacha bo‘lardi, deb aytyapsiz. O‘zbekistonda O‘zLiDeP qarshisida boshqa partiyalar tiyib turiladimi?

A.Q.: — Bunday narsa yo‘q. Biz O‘zLiDePning kamchiliklarini har doim aytib kelganmiz va bundan keyin ham aytamiz. Tiyib turish degan narsani biz hech qachon his qilmaganmiz. Bu narsa yo‘q. 

Ularga shu paytgacha kamchiligini kimdir aytganmi? Ularni kimdir tanqid qilganmi? Biz oxirgi saylovlar paytida O‘zLiDePni eng ko‘p tanqid qilgan partiya bo‘lsak kerak. Hozirgi kunda ham har bir masalada o‘zimizdan yuqorida turgan partiya – O‘zLiDePning ko‘plab g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlamaymiz. Masalan, ular Hukumat raisining nomzodini tavsiya qilishgandi. Hukumat raisiga esa juda katta mablag‘lar hisobiga “oyoqda” saqlab qolinishiga intilayotgan avtosanoatni yo‘qotib yuborish haqida taklif berilyapti. 

Q.Sh.: — Partiyaning har bir deputati farqli fikr yuritishi mumkin emasmi?

A.Q.: — Albatta, mumkin! Lekin iqtisodiyotning muhim ustunlari haqida gap ketayotganda, partiyaning bitta mansubi fikr aytsa-yu, qolganlari indamasdan tursa, bu yakdil degan xulosaga kelish uchun yetarli bo‘ladi. Bo‘lmasa, rad etiladi. Masalan, bizning partiyamizda ham shunday holat bo‘ladi: kimdir chiqib o‘z fikrini aytadi, biz esa “Yo‘q, bu uning shaxsiy fikri”, deb partiya bunday fikrda emasligini aytganmiz.

O‘zLiDeP ilgari surayotgan g‘oyalar o‘zlari tavsiya qilgan nomzodning takliflari bilan uyg‘un emasligi, berilgan va’dalarning amalga oshmasligi, bularning barchasi bizda siyosiy qurollar sifatida ishlatiladi. Siz aytgan muntazam g‘oliblik masalasini boya aytilgan ikkita omilga bog‘lash mumkin. Saylovchilarimiz o‘z fikrini o‘zgartirmaydi. Bizning saylovchilarimiz konservativ saylovchilardir. O‘zLiDeP Hukumat partiyasi sifatida bundan samarali foydalanyapti. Shu bilan birga, qarshi tomondagi partiyalar ularning kamchiliklarini odamlarga ochib bera olmayapti. Tanqid qila olmayapti. Ularni tanqid qiluvchi partiya sifatida tom ma’noda biz ham o‘z faoliyatimizdan qoniqmaymiz. Natijaga ta’sir qiluvchi omillardan biri bu – tanqid. Biz tanqidni kuchaytiramiz va albatta, ularning kamchiliklarini ro‘y-rost xalqimizga tushuntirib beramiz.  

Q.Sh.: — Biz ham shu o‘rinda sizga va partiyaning nomzodlariga muvaffaqiyat tilab qolamiz. Agar nomzodlar qatorida siz ham bo‘lsangiz, “Qachondir Prezident Qodirov bizning studiyamizda mehmon bo‘lgan”, deb faxrlansak kerak. Alisher aka, suhbatga vaqtingizni ayamasdan kelganingiz uchun rahmat.