2025 yilga kelib qayta tiklanadigan energiya ko‘mirdan o‘tib ketadi – Xalqaro energetika agentligi

Xalqaro energetika agentligi (XEA) kelgusi besh yil ichida qayta tiklanadigan energiya ishlab chiqarish bo‘yicha global quvvat taxminan 75 foizga oshishini ma’lum qildi. Ular dunyodagi eng yirik elektr energiyasi ishlab chiqarish manbai sifatida ko‘mirning o‘rnini egallaydi. Bu haqda agentlik bayonotida xabar berilgan.

Qayta tiklanadigan manbalar 2025 yilga kelib ko‘mirni siqib chiqaradi va elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun dunyodagi eng katta manbaga aylanadi. Buning uchun turtki Ukrainadagi urush tufayli yuzaga kelgan energiya inqirozi bo‘ldi. Uning fonida Yevropa hukumatlari Rossiya energiya ta’minotini almashtirishni faol ravishda izlay boshladi.

Elektr energiyasini ishlab chiqarishning global tuzilishi bo‘yicha prognoz XEA yangi hisobotida keltirilgan. Kelgusi besh yil ichida jahon energetika balansidagi qayta tiklanuvchi energiya manbalari ulushi 10 foizga o‘sib, 38 foizga yetadi, shu bilan birga belgilangan davrda ko‘mir, tabiiy gaz, atom energiyasi va neft ulushi kamayadi.

2022-2027 yillarda dunyodagi qayta tiklanuvchi energiya manbalari ob’ektlarining quvvati 2400 GVt ga oshadi, bu bugungi kunda butun Xitoyning o‘rnatilgan quvvatiga to‘g‘ri keladi. Bu o‘tgan besh yilga nisbatan 85 foizga tezroq va o‘tgan yilgi hisobotda taxmin qilinganidan deyarli 30 foizga yuqori. Tahlilchilar buni tashkilot tarixidagi o‘sish yo‘nalishidagi eng katta qayta ko‘rib chiqish deb atagan. 

Bu borada asosiy davlatlar Xitoy, Yevropa Ittifoqi, AQSH va Hindiston bo‘ladi, ular mavjud choralarni to‘g‘ri amalga oshiradi. Ayniqsa, Ukrainadagi urush tufayli yuzaga kelgan energiya inqirozi sharoitida bozor islohotlari va tartibga solishni amalga oshiradi.

Faqatgina quyosh energiyasi bilan ishlaydigan shamol va quyosh elektr stansiyalari 2027 yilga kelib ishlab chiqarishning 20 foizini ta’minlaydi. Boshqa qayta tiklanadigan energiya manbalari esa nisbatan sekin rivojlanadi.

Quvonchbek G‘aybullayev