Эрдўған ва Трамп Оқ уйда нималарни муҳокама қилди?

Кеча, 25 сентябрь куни АҚШ Президенти Дональд Трамп Оқ уйда Туркия Президенти Ражаб Тойиб Эрдўған билан учрашув ўтказди. Бу ҳақда “Reuters” хабар берди.

Нашрнинг ёзишича, Трамп учрашувда Эрдўғанга Россиядан нефть сотиб олишни тўхтатиш ҳақидаги илтимосини қабул қилишига ишонишини айтган ва Анқарага илғор F-35 қирувчи самолётларини харид қилиш имконини бериш учун АҚШ санкцияларини бекор қилиши мумкинлигини маълум қилган.

АҚШ Президенти икки соатлик учрашувдан сўнг журналистларга берган баёнотида суҳбат “кўплаб масалаларда жуда самарали” бўлганини айтган, бироқ батафсил тафсилот бермай, бу яқин орада алоҳида эълон қилинишини билдирган.

Трамп журналистларнинг Туркия Россия нефтини сотиб олишни тўхтатиш эҳтимоли ҳақидаги саволига ишонч билан жавоб берган.

“У тўхтатади деб ўйлайман. Нега десангиз, чунки у буни бошқа кўплаб жойлардан сотиб олиши мумкин”, дейди у.

Россия нефтини сотиб олаётган бошқа икки Европа давлати – Венгрия ва Словакия ҳақида эса Трамп юмшоқроқ муносабат билдирган ва уларнинг энергия манбалари бўйича имкониятлари чекланганини айтган.

Оқ уйдаги учрашув пайтида ёнма-ён ўтирган Трамп Эрдўғанни “жуда қаттиққўл одам” деб атаган ва улар дўст бўлиб қолаётганини, аввалги президент Жо Байден даврида эса муносабатлар анча совуқ бўлганини эслатган.

АҚШ етакчиси журналистларнинг саволларига жавоб берар экан, Туркияга F-35 сотиш бўйича келишувга оз қолганига ишора қилган. У, шунингдек, Туркияга қарши санкциялар “жуда тез орада” олиб ташланиши мумкинлигини ва “агар учрашув яхши ўтса, деярли дарҳол” бекор қилинишини қўшимча қилган.

Танқидчилари томонидан тобора авторитар раҳбарлар сифатида кўрилаётган Трамп ва Эрдўған илгари мураккаб муносабатларга эга бўлган. Аммо Трампнинг қайта ҳокимиятга келишидан сўнг уларнинг манфаатлари Сурия масаласида мос тушмоқда – бу илгари икки давлат муносабатларидаги энг катта қарама-қаршилик манбаи эди. Энди эса АҚШ ва Туркия марказий ҳукуматни қўллаб-қувватламоқда.

АҚШ санкциялари F-35 савдоларини тўсиб турибди

Муносабатлардаги илиқлик Анқарага Трамп ва Эрдоған ўзаро йўл топиб, 2020 йилда Туркиянинг Россиядан S-400 зенит ракетасини харид қилгани учун ўша пайтда Трампнинг ўзи жорий этган АҚШ санкцияларини четлаб ўтишга умид уйғотмоқда. Бу эса Туркияга Lockheed Martin ишлаб чиқарган илғор F-35 қирувчиларини қайта сотиб олиш йўлини очиши мумкин.

Эрдўған учрашув кун тартибида мудофаа саноати масалалари, жумладан, F-35 лар, шунингдек, Туркия сотиб олишни истаётган 40 та F-16 самолёти, минтақавий урушлар, энергетика ва савдо масалалари муҳокама қилинишини маълум қилган.

НАТОдаги иккинчи йирик армияга эга Туркия Яқин Шарқ, Шарқий Ўрта Ер денгизи ва Қора денгизда – Россия ва Украина билан қўшни бўлган ҳудудларда кучайиб бораётган хавф-хатарларга қарши ҳаво қудратини оширишни мақсад қилмоқда.

Эслатиб ўтамиз, Президентлар жорий йилнинг 25 июнь куни НАТО саммити доирасида Гаагада учрашганди. Улар ўртасидаги ушбу музокаралар ёпиқ эшиклар ортида ўтган.