ЖССТ огоҳлантирмоқда: сув ва канализация етишмаслиги миллионлаб одамларни ўлдиради

Умумжаҳон сув, санитария ва гигиена воситалари билан таъминлаш бўйича белгиланган вазифалар барбод бўлиш хавфи остида. Глобал ва маҳаллий даражада зудлик билан қўшимча чоралар кўриш зарур. Бу ҳақда Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг янги ҳисоботи ва Бирлашган Миллатлар Ташкилоти-Сув механизми муаллифлари огоҳлантирмоқда.

Санитария ва ичимлик сувининг глобал таҳлили ва баҳолаши таъкидлаганидек, сўровда қатнашган 120 та давлатнинг атиги 45 фоизи ичимлик сувидан фойдаланиш бўйича ўз миллий мақсадларига эришиш йўлида. Санитария соҳасида бу кўрсаткич атиги 25 фоизни ташкил этади. 

Мамлакатларнинг учдан биридан камроғи ичимлик суви таъминоти, санитария ва гигиена соҳаларида асосий вазифаларни бажариш учун етарли кадрларга эга эканлигини билдирган. Давлатларнинг 75 фоиздан ортиғи БМТга сув, санитария ва гигиена бўйича режалар ва стратегияларни амалга ошириш учун етарли маблағ йўқлиги ҳақида маълум қилган. 

Шошилинч чора-тадбирларни талаб қиладиган инқироз

Тоза ичимлик суви ва канализациядан фойдаланиш имкониятларини кенгайтириш борасида сезиларли ютуқларга эришганига қарамай, миллиардлаб одамлар, асосан, қишлоқ жойларида ушбу асосий хизматлардан маҳрум бўлишда давом этмоқда. Дунё миқёсида ҳар уч кишидан бири тоза ичимлик сувига эга эмас, ҳар бешинчи кишидан иккитасида совун ва сув билан оддий қўл ювиш воситалари йўқ, 673 миллиондан ортиқ одам очиқ дефекация амалиётини давом эттирмоқда. 

“Биз шошилинч инқирозга дуч келмоқдамиз: Хавфсиз ичимлик суви, санитария ва гигиенадан фойдаланишнинг ёмонлиги ҳар йили миллионлаб одамларнинг ҳаётига зомин бўлади ва иқлим ўзгариши туфайли тез-тез ва кучли экстремал об-ҳаво ҳодисалари хавфсиз хизматларни тақдим этишга тўсқинлик қилишда давом этмоқда", дейди ЖССТ директори Тедрос Аданом Гебреисус. 

ЖССТ ҳукуматлар ва ривожланиш бўйича ҳамкорларни 2030 йилгача энг заиф қатламлардан бошлаб барча учун хавфсиз ичимлик суви ва канализациядан фойдаланиш имконияти учун инвестицияларни сезиларли даражада оширишга чақирмоқда. 

Иқлим ўзгаришининг оқибатлари

Ҳисобот муаллифларининг аниқлашича, аксарият ҳолларда миллий стратегиялар иқлим ўзгариши билан боғлиқ хавфларни бартараф этишга қаратилган чора-тадбирларни ўз ичига олмайди. Мамлакатларнинг учдан икки қисмидан атиги кўпроғи иқлим ўзгаришидан номутаносиб таъсир кўрсатадиган аҳолини ҳимоя қилиш чораларини ишлаб чиқди ва мамлакатларнинг фақат учдан бир қисми аллақачон бундай чораларни кўрган. 

Режалаштирилган жадвалдан орқада қолиш

“Дунё 2030 йилга бориб барча учун сув ва канализация бўйича Олтинчи Барқарор ривожланиш мақсадига эришиш бўйича режадан анча орқада қолмоқда ва миллиардлаб одамлар юқумли касалликларга чалиниш хавфи остида, айниқса иқлим ўзгариши билан боғлиқ табиий офатлар пайтида”, дейди БМТ-Сув раиси ва Халқаро меҳнат ташкилоти Бош директори Жильбер Унгбо.