ЖССТ чақалоқларга қўшимча озуқа беришга қатъий қарши чиқяпти

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти экспертлари чақалоқлар қўшимча озуқаси ишлаб чиқарувчи компаниялар томонидан қўлланиладиган маркетинг усулларини тажовузкор деб атади ва истеъмолчиларни чалғитиши мумкин бўлган ҳар қандай баёнотларни бостиришга чақирди. Тадқиқотчилар Британиянинг “The Lancet” тиббий журналида бу борада бир қанча мақолалар чоп этди. 

Компанияларнинг таъсири ва давлат сиёсатининг камчиликлари

Улар саноат ишлаб чиқарувчилари, хусусан, эмизишни қўллаб-қувватлаш чораларига қарши лоббичилик қилаётганини тасдиқлайдилар. 

“Ушбу янги тадқиқот йирик формулали сут компанияларининг улкан иқтисодий ва сиёсий таъсирини, шунингдек, миллионлаб аёлларнинг чақалоқларини кўкрак сути билан боқишига тўсқинлик қилаётган давлат сиёсатидаги асосий муваффақиятсизликларни таъкидлайди”, дейди ЖССТ тадқиқотчиси ва чақалоқлар қўшимча озуқаси маркетинги бўйича мақола муаллифи профессор Найжел Роллинз.

ЖССТ мамлакатларни, бир томондан, чақалоқлар қўшимча озуқаси бозоридаги агрессив маркетингга қарши, иккинчи томондан, оналик ва эмизишни қўллаб-қувватлашга қаратилган зарур чораларни кўришга чақиради. 

Мутахассисларнинг эслатишича, эмизиш янги туғилган чақалоқларни энергия ва муҳим озиқ моддалар билан таъминлайди, инфекциялар хавфини камайтиради ва баъзи маълумотларга кўра, узоқ муддатда семириш ва сурункали касалликларнинг олдини олишга ёрдам беради. 

ЖССТ 6 ойгача бўлган чақалоқларни фақат кўкрак сути билан боқишни қатъий тавсия қилади ва бутун дунё бўйлаб ушбу ёшдаги чақалоқларнинг ярмидан камроғи фақат она сути билан озиқланишини таъкидлайди. 

Ўнлаб йиллар давомида қўлланилган амалиётлар

1970-йилларда Британиянинг "War on Want" нодавлат ташкилоти Nestle компаниясининг ривожланаётган мамлакатларда чақалоқлар қўшимча озувқасини сотишини рағбатлантирадиган тажовузкор реклама сиёсатини тавсифловчи тадқиқотини эълон қилгандан сўнг, Жаҳон соғлиқни сақлаш ассамблеяси [ЖССТ бошқарув органи – таҳр.] 1981 йилда кўкрак сути ўрнини босувчи маҳсулотларни сотиш бўйича халқаро кодексини ишлаб чиқди. Бу, айниқса, чақалоқлар қўшимча озуқаси ва озиқлантирувчи идишлар учун рекламаларни тақиқлайди. 

Бироқ, ЖССТ чақалоқлар қўшимча озуқаси агрессив маркетинги бугунги кунгача давом этаётганини таъкидлайди. Ва бу маҳсулотларни сотишдан олинадиган фойда йилига 55 миллиард долларга етади. 

Шифокорлар, шунингдек, аралашмалар ҳақидаги рекламаларда, худди ўнлаб йиллар олдин бўлгани каби, истеъмолчиларни чалғитадиган ва ёш ота-оналарнинг муаммолари бўйича "ўйнаган" усуллардан фойдаланишини таъкидлашади. Мисол учун, ишлаб чиқарувчилар маълум турдаги аралашмалар қорин оғриқларига ёрдам беришини ёки чақалоқлар учун уйқу давомийлигига ижобий таъсир кўрсатишини даъво қилишлари мумкин. 

“Болалар учун озуқалар саноати нотўғри илмий далиллардан фойдаланмоқда, улар бу маҳсулотлар чақалоқларда умумий соғлиқ ва ривожланиш муаммоларини ҳал қилишини кўрсатиш учун зарур далиллар билан қўллаб-қувватланмайди. Ушбу маркетинг ҳийласи 1981 йилги Кодексни аниқ бузади, унда теглар катта миқдордаги маҳсулотни сотиш учун аралашмадан фойдаланишни идеаллаштирмаслиги керак”, дейди Жанубий Африкадаги Витватерсранд университети профессори Линда Рихтер.

ЖССТ экспертлари томонидан қандай чоралар таклиф этилади?

Мутахассислар соғлиқни сақлаш ва ижтимоий ҳимоя тизимларида эмизишни фаолроқ қўллаб-қувватлаш, шу жумладан, оналик ва туғиш, туғиш таътилларини кафолатлаш зарурлигини таъкидламоқда. Фармоннинг муддати аёлнинг боласини олти ойгача эмизиш имкониятига эга бўлиши учун ҳисобланиши керак. 

Мамлакатлар, шунингдек, норасмий секторда ишлайдиган аёлларга туғруқ таътилини узайтириш чораларини кўришлари керак. 

Айни пайтда дунёда 650 миллионга яқин аёл етарли ижтимоий ҳимоя билан таъминланмаган, дейди экспертлар. 

“Кўкрак сути билан боқишнинг оилалар ва жамият ривожи учун улкан фойдасини ҳисобга олиб, эмизишни танлаган аёллар буни фаол равишда рағбатлантиришлари керак”, дейди Йел соғлиқни сақлаш мактаби профессори Рафаэль Перес-Эскамилья. 

Мутахассислар тиббиёт ходимларининг малакасини ошириш зарурлигини ҳам таъкидламоқда. 

“Соғлиқни сақлаш мутахассисларини эмизиш бўйича тайёрлашни сезиларли даражада ошириш жуда муҳим”, дейди Перес-Эскамилья.