ЕИ Россиянинг агрессияси бўйича халқаро суд тузиб, Путинни жавобгарликка тортмоқчи

Европа Комиссияси Президенти Урсула фон дер Ляйен Украинадаги уруш учун Россиянинг юқори мансабдор шахсларини жавобгарликка тортиш учун "ихтисослаштирилган суд" яратиш ғоясини илгари сурди. 

Урсула фон дер Ляйен ўн минглаб одамларнинг ҳаётига зомин бўлган ва миллионлаб одамларнинг ўз уйларини тарк этишига мажбур қилган қуролли можаронинг бошланишига алоқадор россиялик амалдорларни жиноий жавобгарликка тортиш учун ихтисослаштирилган трибунал яратишни таклиф қилди. 

“Халқаро жиноий суд ҳаракатларини қўллаб-қувватлашда давом этар эканмиз, биз Бирлашган Миллатлар Ташкилоти кўмагида Россия Федерациясининг тажовузкорлигини тергов қилиш ва жиноий жавобгарликка тортиш учун ихтисослаштирилган судни яратишни таклиф қиламиз”, дейди у. 

Украина Президенти девони раҳбари Андрей Ермак бу ғояни олқишлаб, “Россия жиноятлар ва вайронагарчиликлар учун бадал тўлайди”, деб таъкидлади. Бироқ, бу ташаббус аллақачон жиддий ҳуқуқий ва сиёсий тўсиқларга дуч келган. 

Асосий муаммо шундаки, Халқаро жиноий суд (ХЖС) Россия устидан юрисдикцияга эга эмас, чунки Москва ушбу судда иштирок этиш бўйича келишувни имзоламаган. 

Шундай қилиб, бу трибунал фақат Украинада содир этилган ҳарбий жиноятлар ва инсониятга қарши жиноятларнинг аниқ ҳолатларини кўриб чиқиши мумкин. Шунга қарамай, Россия Президенти Владимир Путин, мамлакат Бош вазири ва Ташқи ишлар вазири лавозимда бўлган даврида жиноий жавобгарликка тортилмайди. 

Халқаро жиноий суд Россияни Украинадаги уруш учун жавобгарликка тортишнинг ягона йўли – БМТ Хавфсизлик Кенгашидан бу ҳақдаги қарорни олишдир, бу мумкин эмас, чунки Кенгашда доимий ўринга эга бўлган Россия вето қўяди.

Бунинг ўрнига, Урсула фон дер Ляйен Европа Иттифоқи давлатларидан бирида Россияга қарши жиноий тажовуз бўйича ишни кўриб чиқиш воситаси бўлиши мумкин бўлган суд ташкил этишни таклиф қилмоқда, шу билан бирга уруш жиноятлари ва инсониятга қарши жиноятларни Халқаро жиноят суди ваколатига қолдиради.  

Гаагадаги Халқаро жиноят судига мезбонлик қилган Нидерландия ўз ҳудудида янги суд ташкил этишга тайёрлигини маълум қилди. 

“Халқаро ҳамжамият сифатида биз учун муаммо адолатга эришишдир”, дейди Нидерландия Ташқи ишлар вазири Вопке Хукстра Бухарестда НАТО Ташқи ишлар вазирлари саммитида журналистларга. 

Унинг сўзларига кўра, бу Халқаро жиноят суди орқали, балки бошқа чоралар билан ҳам амалга оширилиши керак.