Трамп Киевга “тинчлик режаси”ни қабул қилиш учун муҳлат берди

АҚШ Президенти Дональд Трамп Украинага АҚШ таклиф этган “тинчлик режаси”га розилик бериш учун келаси пайшанба – 27 ноябргача муҳлат берди. Бу ҳақда у кеча, 21 ноябрь куни “Fox News” телеканалига берган интервьюсида маълум қилди.

27 ноябрь АҚШда Шукроналик куни нишонланади ва Трамп фикрича, бу Россия билан урушни якунлаш ҳақида келишувга келиш учун “мувофиқ вақт” ҳисобланади. 

“Менда кўп бора кескин муддатлар бўлган, аммо агар ишлар яхши кетса, одатда улар узайтирилади. Лекин пайшанба, бизнинг фикримизча, энг мос муддат”, деди у. 

Трамп шунингдек, Украина урушда ҳам ҳудуд, ҳам одамларни йўқотиб қӯйаётганини қайд этди.

АҚШ Украинага ҳарбий ёрдамни тўхтатиш билан таҳдид қилган

“Reuters” ва “The Washington Post”нинг ёзишича, АҚШ маъмурияти Зеленскийни Россия билан тинчлик келишуви имзолашга мажбурлаш ниятида. Агар Киев рад этса, Вашингтон Украинага қурол етказиб бериш ва разведка маълумотларини тақдим этишни тўхтатиш билан таҳдид қилган.

Трампнинг “тинчлик режаси”ига изоҳ берар экан, Зеленский мамлакат жуда оғир танлов олдида қолиши мумкинлигини айтди:

“Ёки қадр-қимматни йўқотиш, ёки асосий ҳамкордан айрилиш хавфи. Ёки 28 банд, ёки жуда оғир – энг оғир – қиш ва бошқа хатарлар”, деди у 21 ноябрдаги видеомурожаатида.

Шу билан бирга, Зеленский АҚШ ва бошқа ҳамкорлар билан музокараларни давом эттиришини ва Вашингтон режасидаги айрим талабларга альтернатив таклифлар беришини маълум қилди.

Зеленский АҚШ вице-президенти билан тинчлик режасини муҳокама қилди

Ўша куни Зеленский АҚШ вице-президенти Жеймс Дэвид Вэнс билан телефон орқали суҳбатлашди. Унинг таъкидлашича, деярли бир соатга чўзилган суҳбатда Украинага келган АҚШ армияси вазири Дэн Дрисколл ҳам иштирок этган.

“Биз АҚШ таклиф қилган урушни тугатишга доир таклифнинг кўплаб жиҳатларини муҳокама қилишга улгурдик ва мустаҳкам тинчликка эришиш учун ҳақиқатан ишлайдиган, муносиб йўлни топишга ҳаракат қилмоқдамиз”, деб ёзди Зеленский Telegram’да.

Унинг айтишича, АҚШ ва Европа билан маслаҳатчилар даражасида биргаликда иш олиб боришга келишилган.

Бу орада Россия Президенти матбуот котиби Дмитрий Песков Москва АҚШнинг бу янги режаси бўйича “предметли муҳокама” ўтказмаганини билдирди. 

“Биз расман ҳеч қандай ҳужжат олмаганмиз”, деди у.

Трампнинг Украина учун “тинчлик режаси” нима дегани?

Режа расман эълон қилинмаган, аммо бир қатор ОАВ лойиҳадан парчаларни чоп этган:

• Украина Россияга ҳудудий имтиёзлар бериши керак;
• Украина армияси қисқартирилиши кутилмоқда;
• АҚШ ва Европа Украинани тиклашни молиялаштиришга мажбур;
• Россияга нисбатан халқаро санкциялар босқичма-босқич бекор қилинади;
• Москва ва Вашингтон узоқ муддатли иқтисодий ҳамкорлик шартномаси имзолайди;
• “Axios” маълумотига кўра, Киевга НАТОнинг 5-моддасига ўхшаш хавфсизлик кафолатлари берилади, яъни Украинага қилинган ҳарбий ҳужум “барча трансатлантик ҳамжамиятга ҳужум” сифатида баҳоланади.

Европа Иттифоқи бу режага эҳтиёткорлик билан муносабат билдирди. Германия, Британия, Франция ва Украина раҳбарлари “музокаралар нуқтаси” сифатида жорий фронт чизиғини қабул қилишни маъқул кўрмоқда ва Украина армияси суверенитетни ҳимоя қила оладиган даражада қолиши кераклигини таъкидламоқда.

Киев эса Трамп режасини муҳокама қилишга тайёр, аммо Украина ҳудудий суверенитети, иттифоқларни танлаш ҳуқуқи ва армия қудрати музокара мавзуси бўлмаслигини маълум қилмоқда.