Трамп Исроилнинг Ғарбий Соҳилни босиб олишига йўл қўймайди – “Politico”

Жорий йилнинг 23 сентябрь куни бўлиб ўтган учрашув чоғида АҚШ Президенти Дональд Трамп араб ва мусулмон етакчиларига Исроил Бош вазири Биньямин Нетаньяхуга Иордан дарёсининг Ғарбий Соҳилини аннексия қилишига рухсат бермаслигига ваъда қилди. Бу ҳақда ушбу мулоқотдан хабардор олти кишига таяниб, “Politico” хабар берди.

Нашрнинг ёзишича, манбалардан иккитаси Трамп бу масалада қатъий бўлганини ва у Исроил ҲАМАС эмас, Фаластин маъмурияти томонидан бошқариладиган Ғарбий Соҳилни ўзлаштиришига йўл қўйилмаслигини ваъда қилганини билдирган.

Мулоқотдан хабардор яна бир кишининг айтишича, Трампнинг кафолатига қарамай, Исроилнинг деярли икки йиллик ҲАМАСга қарши урушини тўхтатиш учун сулҳ яқин эмас. Масалага алоқадор яна икки киши Трамп ва унинг жамоаси урушни тугатиш режасини ўз ичига олган, жумладан, аннексия бўйича ваъда ҳамда бошқарув ва урушдан кейинги хавфсизлик масалаларини қамраб олган ҳужжатни тақдим этганини маълум қилган.

Кеча, 24 сентябрь куни Трапмнинг махсус элчиси Стив Уиткофф ушбу таклиф тафсилотларидан айримларини очиқлади.

“Биз Нью-Йоркдаги саммитда Яқин Шарқда тинчлик учун Трампнинг 21 банддан иборат режасини тақдим этдик. Менимча, у Исроилнинг ташвишларини ҳам, минтақадаги барча қўшнилар ташвишларини ҳам қамраб олади”, дейди у.

Бироқ Уиткофф Ғарбий Соҳил ҳақидаги изоҳларни тилга олмаган.

Трамп Бирлашган Миллатлар Ташкилоти штаб-квартирасида саккиз араб ва мусулмон давлати билан учрашувдан олдин журналистларга бу унинг ушбу кундаги “энг муҳим” учрашуви эканини айтган, бироқ у журналистларга батафсил гапирмасдан чиқиб кетган ва иштирокчилар ҳамон мулоқот мазмуни ҳақида ҳеч қандай расмий баёнот бермаган.

Жорий йилнинг 23 сентябри оқшомида Туркия Президенти Ражаб Тойиб Эрдўған “Fox News” каналига берган интервьюсида учрашувни “самарали” деб атаган, аммо тафсилотларни ошкор қилмаган. Бугун, 25 сентябрь куни Эрдўған ва Трамп Оқ уйда яна учрашиши режалаштирилган.

“Араб етакчилари Трампнинг Фаластин давлатини тан олишга қаршилиги ва Нетаньяхунинг ҲАМАСга қарши ҳужумини қўллаб-қувватлашидан норози эди. Бу ой бошида Исроил Қатарда тинчлик музокараларида бўлган ҲАМАС амалдорларини йўқ қилишга уриниб, Ғазодан ташқарига ҳам ҳужумни кенгайтирганди. 23 сентябрь кунги учрашувга келар экан, улар АҚШ Президентига Исроилнинг Ғарбий Соҳилда кенгайиши Иброҳим келишувларини бузиши мумкинлигини уқтирмоқчи бўлишди”, дейди суҳбатдан хабардор икки киши.

Трампнинг биринчи президентлик муддатидаги энг муҳим ташқи сиёсий ютуғи бўлган ушбу келишувлар Исроил ва бир қатор араб давлатлари ўртасида муносабатларни нормаллаштиришга йўл очган эди.

АҚШнинг бир қанча йирик иттифоқчиларининг Фаластин давлатини тан олиш қарори Исроилда Нетаньяхуга Ғарбий Соҳилда тўлиқ ёки қисман аннексия қилиш чақириқларига сабаб бўлди. Унинг ҳукуматидаги ўта ўнг кучларнинг айримлари бу паллани Исроил ўнг кучлари узоқ йиллардан бери интилаётган ҳудудни қўшиб олиш орзусини амалга ошириш имконияти деб билмоқда. Исроилда келгуси йилда сайловлар бўлиб ўтиши билан Нетаньяху қаттиққўл тарафдорларини жалб этиш учун бундай қадамни фойдали деб билиши мумкин.

Нетаньяху раҳбарлигида Исроил Ғарбий Соҳил устидан де-факто назоратини кенгайтириш ва мустаҳкамлаш учун кўп ишларни амалга оширган, жумладан, оккупация қилинган ҳудудда яҳудийлар аҳоли пунктларини кенгайтирган ва хавфсизликни кучайтирган.

Араб ва Европа амалдорларининг огоҳлантиришича, Ғарбий Соҳилда расмий аннексия икки давлатли ечимнинг охирги умидларини барбод қилади. Араб давлатлари бу масалани Исроилнинг Яқин Шарққа янада интеграциялашуви учун қизил чизиқ деб ҳисоблайди.

Жорий йилнинг 29 сентябрь куни Нетаньяху Оқ уйда Дональд Трамп билан учрашиши режалаштирилган. Араб мамлакатлари амалдорлари ва бошқалар Трамп ниҳоят Исроил раҳбарини урушни тўхтатишга кўпроқ босим ўтказишга қарор қилишидан умидвор.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ АҚШнинг Нью-Йорк шаҳрида БМТ Бош Ассамблеяси доирасида Дональд Трамп саккизта мусулмон ва араб мамлакатлари раҳбарлари билан учрашув ўтказгани ҳақида хабар берилган эди.