Трамп АҚШнинг энг нуфузли университетларига пул беришни тўхтатмоқда

АҚШ Президенти Дональд Трамп мамлакатнинг энг нуфузли университетлари, жумладан Гарвард, Принстон, Колумбия ва Пенсильвания университетлари учун федерал молиялаштиришни тўхтатмоқда. Бу ҳақда “The New York Times” хабар берди. 

Қайд этилишича, ушбу қарор мазкур олий ўқув юртларида антисемитизм кўринишларига нисбатан раҳбариятнинг ҳаракатсизлиги билан боғлиқ. АҚШ Президентининг антисемитизмга қарши кураш бўйича махсус ишчи гуруҳи Гарвард университети билан ҳукумат ўртасидаги 255,6 миллион долларлик шартномалар ва 8,7 миллиард долларлик кўп йиллик грант мажбуриятларини текширмоқда. Бунгача Трамп администрацияси Колумбия университетининг 400 миллион доллардан ортиқ маблағини музлатган эди.

“Гарварднинг кампусда талабаларнинг антисемитизмга асосланган камситилишидан ҳимоя қила олмагани, шу билан бирга, эркин тадқиқотлар ўрнига низоларни кучайтирувчи мафкурани илгари сураётгани – унинг обрўсини жиддий хавф остига қўйди”, дейилади АҚШ Таълим вазири Линда Макмахон баёнотида.

Гарвард президенти Алан Гарбер ўз мурожаатида “биз мукаммал эмасмиз”, дея таъкидлаб, университет федерал ҳукумат билан ҳамкорлик қилишини айтган.

“Биз амалга оширган ишлар ҳамда антисемитизмга қарши курашда келажакда кўрадиган чораларимиз ҳақида тўлиқ ҳисобот тақдим этамиз. Агар молиялаштириш тўхтатилса, бу инсон ҳаётини сақлаб қолувчи тадқиқотларнинг тўхташига олиб келади ва муҳим илмий изланишлар ҳамда инновацияларни хавф остига қўяди”, деган у.

Гарвард университети дунёдаги энг бой олий таълим муассасаларидан бири бўлиб, унинг жамғармаси 50 миллиард доллардан ортиқни ташкил этади.

Маълумот ўрнида, жорий йилнинг январь ойида Гарвард университетида таҳсил олаётган яҳудий талабалар ушбу олийгоҳни антисемитизмда айблаганди. Ушбу талабалар томонидан 11 январь куни берилган суд даъвосида Гарвард университети камситишларга қарши сиёсатни танлаб қўллаши, яҳудий талабаларнинг таъқибдан ҳимояланиш талабларига эътибор бермаслиги ва яҳудийларга нисбатан зўравонликни қўллаб-қувватлайдиган ҳамда антисемитизм тарғиб қиладиган профессорларни ишга ёллаши айтилган. Тарихи 388 йилга бориб тақаладиган университет камситишни тақиқловчи федерал фуқаролик ҳуқуқлари қонунини бузганликда айбланмоқда.

Шикоят Гарвард президенти Клодин Гэй истеъфога чиққанидан саккиз кун ўтиб берилган. У 2023 йил 7 октябр куни ҲАМАС Исроилга ҳужум қилганидан кейин антисемитизмга нисбатан ёндашуви учун танқид қилинган эди. Бундан ташқари, у плагиатга йўл қўйганликда ҳам айбланган.

Суд даъвосида Гарварднинг камситиш сиёсати қабул жараёнларига ҳам таъсир қилгани, оқибатда университетда яҳудий талабалар сони 60 фоизга камайгани таъкидланади. Бу ҳолат тахминан 100 йил аввал университетда жорий этилган квоталарга ўхшаб кетиши қайд этилган.

2023 йил 7 октябрда Ғазога босқин бошлангандан бир кун ўтиб, Гарварднинг 30 дан ортиқ талабалар гуруҳи Исроилга қарши айбловлар келтирилган петицияга имзо чеккан. Судга тақдим этилган ҳужжатларга кўра, университет ушбу ҳужжатга бир кун ўтиб жавоб берган, бироқ баёнот умумий сўзлар билан чекланган, петиция қораланмаган ва яҳудий талабалар қўллаб-қувватланмаган.

“Американинг етакчи университети бўлмиш Гарвард очиқ-ойдин яҳудийларга қарши нафрат ва таъқиблар марказига айланган”, дейилади даъво аризасида.

Бостондаги федерал судга тақдим этилган ҳужжатда антисемитизм намоён қилган талабаларни ўқишдан четлатиш ёки ҳайдаш, шунингдек, яҳудийларга нисбатан нафратни тарғиб қиладиган профессорларни ёллаш шарти билан олинган маблағларни қайтариш талаб қилинган. Шунингдек, талабалар компенсация ва етказилган зарарни қоплашни талаб қилган. Бошқа олий ўқув юртлари, жумладан Нью-Йорк университети ва Беркли шаҳридаги Калифорния университети ҳам шундай даъволарга дуч келган.