Шакирадан қирол Чарльзгача: машҳурлар номи билан аталган ҳайвонлар

Янги тур кашф этишнинг энг катта афзалликларидан бири унга ном бериш имкониятидир! Кўпгина олимлар учун машҳур шахслар илҳом манбаи бўлиб хизмат қилади. Баъзи турлар ўз хусусиятига кўра жуда оддий ва маънодор номлар билан аталса, бошқаларини бу борада “омадли” дейиш мумкин. Олимлар меҳнат маҳсулини севимли шахс номи билан аташ орқали хавф остидаги турларга омма эътиборини қаратишни ҳам мақсад қилади. Мақолада қўшиқчи, активист ва ҳатто сиёсатчилар номи билан аталган жонзотлар ҳақида сўз боради.

Қирол Чарльз – Hyloscirtus princecharlesi

2012 йил – Чарльз ҳали шаҳзодалик пайтида Эквадор ўрмонларида яшовчи дарахт қурбақаси номи унинг шарафига аталди. Бунга сабаб сифатида шаҳзоданинг ўрмонларни сақлашга қўшган ҳиссаси кўрсатилган.

Шакира – Aleiodes shakirae

Эквадорнинг шарқий Анд тоғларида кашф қилинган мазкур ари паразитоитлар оиласига мансуб бўлиб, у ўз тухумларини бошқа ҳайвон – одатда капалак ғумбаги ичига қўяди. Тухумлар ичкарида очилади ва капалак ғумбаги танаси колумбиялик қўшиқчи Шакиранинг “Hips Don’t Lie” қўшиғи клипидаги ҳаракатларига ўхшаш тарзда бурила бошлайди!

Бейонсе – Plinthina beyonceae

1981 йилда топилган от пашшаси (horse fly) яна бир афсонавий қўшиқчи – Бейонсе шарафига номланган. Лекин 2011 йилгача бундай эмасди. Фақат кейинчалик турнинг йўқолиб кетиши хавфи билан унга қўшиқчи номи берилган. Бунда олимлар пашшанинг дум қисми зич олтинранг туклар билан қоплангани асосида Бейонсенинг “Bootylicious” қўшиғидан илҳомланган.

Дэвид Аттенборо – 40 дан ортиқ тур

Британиялик телебошловчи, биолог, табиатшунос ва ёзувчи Дэвид Аттенборонинг номи билан аталган жуда кўп ҳайвон турлари бор. Масалан, Prismantis attenboroughi, Nepenthes attenboroughii ва Attenborougharion rubicundus шулар жумласидан.

Queen гуруҳи – H. freddiemercuryi, H. brianmayi, H. rogertaylori, H. johndeaconi

Фақат биттаси эмас, балки бутун гуруҳ! Олимлар Queen гуруҳи аъзоларининг ҳар бири учун биттадан турга ном берган. Бу гуруҳнинг 40 йиллик юбилейи муносабати билан бажарилган.

Тейлор Свифт – Nannaria swiftae

2022 йили Шимолий Америкада топилган қирқоёқ Тейлор Свифт шарафига номланган. Олимлардан бири Дерек Хен ўзи қўшиқчининг мухлиси бўлгани учун шундай қилганини айтган. Бундан ташқари, у рафиқаси учун ҳам бир турга ном берган.

Адольф Гитлер – Anophthalmus hitleri (қўнғиз)

1937 йилда немис энтомологи Оскар Шейбель томонидан топилган ғор қўнғизига ўша пайтдаги Германия канцлери Адольф Гитлер номини берган. Гитлер олимнинг бу ҳаракатини олқишлаб, шахсан миннатдорлик мактубини юборган. Иккинчи жаҳон урушидан сўнг ушбу қўнғиз Гитлердан нафратланувчи европаликлар коллекцияси учун яхши элементга айланди ва ҳолат шу даражага етдики, бугунги кунда йўқ бўлиб кетиш хавфи остида қолган Anophthalmus hitleri’ни тутиш тақиқланган.

Грета Тунберг – Pristimantis gretathunbergae ва бошқалар

15 ёшидан буён экология учун курашиб келаётган швециялик Грета Тунберг номига атаб бир эмас, балки бир неча тур номланган. Улар орасида қурбақа, чиғаноқ ва ўргимчак ҳам бор. Бу унинг иқлим ўзгаришига қарши курашдаги улкан ҳиссасини эътироф этиш учун қилинган.

Барак Обама – Baracktrema obamai (қурт)

2016 йил август ойида сув тошбақалари қонида яшовчи Schistosomatidae оиласига мансуб ясси қуртга АҚШнинг 44-президенти Барак Обама номи берилди. Олим бунга изоҳ берар экан, паразитнинг Обамага ўхшашини айтди: “узун, озғин ва жуда зўр!”. Шундан сўнг кўпчилик уни президентга очиқча илтифот кўрсатишда айблади.