Халқаро жиноий суддан Лукашенкога қарши тергов ўтказиш сўралди

Литва ҳукумати Александр Лукашенко томонидан беларусларга қарши содир этилган жиноятларни тергов қилиш учун материалларни Гаагадаги Халқаро жиноий суд (ХЖС) прокурорига расман топширди. Бу ҳақдаги тегишли баёнот бугун, 30 сентябрь куни Литва Адлия вазирлиги сайтида эълон қилинди.

“Беларусь ҳукмдори Александр Лукашенко ва мамлакат ҳарбий-сиёсий раҳбариятининг бошқа вакиллари Беларуснинг тинч аҳолисига қарши ўзбошимчалик билан ҳибсга олиш ва жиноий жавобгарликка тортиш, қотиллик, жинсий зўравонлик, қийноқлар, ғайриинсоний ва қадр-қимматни камситувчи муомалани ўз ичига олган кампания бошлади", дейилади ҳужжатда.

Расмий Вильнюсга кўра, 2020 йил 1 майдан шу кунгача Беларуснинг юқори лавозимли сиёсатчилари ва ҳарбий амалдорлари кўрсатмаси билан Беларуснинг тинч аҳолисига қарши инсониятга қарши жиноятлар, жумладан депортациялар, таъқиблар ва бошқа ғайриинсоний ҳаракатлар содир этилди, деб ҳисоблаш учун асосли асослар мавжуд.

Болтиқбўйи мамлакати расмийлари, шунингдек, ушбу жиноятларнинг элементлари Беларусь томонидан Литва ҳудудида содир этилганлигини, бунинг натижасида бундай жиноятлар ХЖС юрисдикциясига кирганлигини таъкидлади.

Литванинг ХЖСга шикоят қилиш қарори Беларусь мухолифати томонидан олқишлади.

“Литва Рим статути бўйича ўз ҳуқуқидан фойдаланган ва Беларусдаги режим томонидан инсониятга қарши жиноятларни тергов қилиш учун Халқаро жиноий судга мурожаат қилган биринчи давлат бўлди. Юз минглаб қурбонлар, қатағон қурбонлари учун бу умид бағишлайди", деди муҳожирликдаги Беларусь мухолифати етакчиси Светлана Тихановская.

Хабар қилинишича, тергов учун материаллар Беларусь мухолифати вакиллари томонидан тўпланган ва Литва томонига топширилган. Бундан ташқари, Литва Адлия вазирлиги нодавлат ташкилотлари ва бошқа ташаббускор платформалардан Лукашенко режимининг жиноятлари ҳақида далиллар тўплаган.

Беларусда 2020 йил 9 августда бўлиб ўтган президентлик сайловларидан сўнг оммавий норозилик намойишлари бошланди. Уларнинг иштирокчилари янги, адолатли сайловлар ўтказишни ва сиёсий маҳбусларни озод қилишни талаб қилди, уларга иш ташлашга чиққан фабрика ишчилари ҳам қўшилди. Намойишларни тарқатишда хавфсизлик кучлари намойишчиларга нисбатан мисли кўрилмаган шафқатсизлик кўрсатди.

Намойишларнинг дастлабки кунларидаёқ, Ички ишлар вазирлиги маълумотларига кўра, бутун мамлакат бўйлаб қарийб 7000 киши ҳибсга олинган, камида икки киши ҳалок бўлган. Кейинроқ намойишлар чоғида ҳибсга олинган кўплаб беларусликлар тергов изоляторидаги қийноқлар ва ғайриинсоний шароитлар ҳақида гапирган.

2020 йилда Беларусь Тергов қўмитасига хавфсизлик кучларининг ноқонуний хатти-ҳаракатлари юзасидан 680 киши шикоят қилган. Бир йил ўтгач, Беларусь Республикаси Тергов қўмитаси матбуот хизмати “жиноят таркибининг йўқлиги сабабли” бирон-бир жиноий иш қўзғатилмаслиги ҳақида баёнот берди.