Қодиров Оллақулов ва Отажоновни нега сафига олмади? Партия раиси билан Президент сайлови ҳақида эксклюзив суҳбат 

Жорий йилнинг 24 октябрь куни Ўзбекистонда нафбатдаги Президент сайлови бўлиб ўтади. Айни вақтда ушбу йирик сиёсий жараёнга тайёргарлик ишлари бошланган. Марказий сайлов комиссияси 23 июлдан эътиборан Сайлов кампаниясига старт берди. 

Бу йил биринчи марта Президент сайловида Ўзбекистондаги мавжуд 5 та партиядан номзод илгари сурилиши кутилмоқда. Ўзбекистонда охирги Президент сайлови эса 2016 йилнинг 4 декабрь куни ўтказилганди. Унгача ўтказилган сайловларнинг барчасида Биринчи Президент Ислом Каримов ғалаба қозониб келган ва шу тариқа мамлакатни 25 йил давомида бошқарган.

2016 йилдаги сайловда Шавкат Мирзиёев (ЎзЛиДеп), Сарвар Отамуродов (“Миллий тикланиш”), Наримон Умаров (“Адолат” СДП), Ҳотамжон Кетмонов (Халқ демократик партияси) Президентлик учун баҳсга кирган. Сайловда Шавкат Мирзиёев 15 миллион 906 минг 724 та ёки умумий сайловчиларнинг 88,61 фоиз овозини тўплаб, ғолиб бўлган. “Миллий тикланиш” демократик партияси аъзоси Сарвар Отамуродов эса 421 минг 55 та ёки 2,35 фоиз овоз тўплаган, холос. 

Хўш, галдаги сайловда “Миллий тикланиш”нинг иштироки қандай бўлади? Яна катта фарқ билан мағлуб бўладими? Партиянинг Президент сайловидаги номзоди ким? Қодировни номзодлар қаторида кўрамизми? Шу каби саволлар билан “Миллий тикланиш” демократик партияси раиси – Олий Мажлис Қонунчилик палатаси спикерининг ўринбосари Алишер Қодировга юзландик. 

“Миллий тикланиш” демократик партияси раиси Алишер Қодиров билан тўлиқ интервьюни юқоридаги видеоплеерда ёки QALAMPIR.UZ’нинг YouTube’даги саҳифасида томоша қилишингиз мумкин.

Қамариддин Шайхов, журналист: — Қодиров ишлайдими ёки гапирадими? 

Алишер Қодиров, “Миллий тикланиш” демократик партияси раиси: — Алишер Қодиров ҳам гапиради, ҳам ишлайди. Чунки, иккаласидан бирини қилиш мумкин эмас. Фақат гапириб ишламаслик, ёки ишлаб туриб гапирмаслик ҳам нотўғри. Бугунги муҳит ҳам ишлашни, ҳам гапиришни талаб қилади. Бунинг ўз меъёри ҳамда мезонлари бор. Мана шу қоидаларга амал қилган ҳолда, иккисини бирга олиб боролсангиз, ижобий натижага олиб келади.  

Қ.Ш.: — Қодировни популист деганларга сизнинг муносабатингиз қандай? 

А.Қ.: — Улар популизм нима эканлигини билишмайди. Бу борада мени ўз тушунчам бор. Популизм бу –инсонларга ёқиш учун ҳаракат қилиш. Мен ўзимни ҳеч қачон популист, деб ҳисобламаганман. Чунки, партиямизнинг ғояси ва мени юрагимдаги ғоя шуки, миллатимиз жуда катта ўзгаришларга юз тутиши керак. Бизнингўтмишдаги жуда кўп хатоларимиз –бугунги кундаги катта-катта муаммоларимизнинг сабабчилари. Биз бу муаммоларни оғриқлар билан ҳал қиламиз. Хоҳлаймизми-йўқми, бу оғриқлар бизнинг елкамизда бўлади. Елкамиздаги бу юкни жамиятдагиларга тушунтириб бериш аксарият ҳолларда одамларга ёқмайди. Одамлар буни ижобий қабул қилмайди. Масалан, биргина ўқитувчилар ҳақида гапирилган гапни жамоатчилик ижобий қабул қилди, деб айта олмайман. Лекин мактабларда муаммо борлигини ҳамма билади. Бугунги жамиятда ҳал қилиниши керак бўлган муаммолар бисёр. Агар мен популист бўлганимда, фақат ойликларни ошириш ҳақида гапирган бўлардим.

Қ.Ш.: — Сизнингча, депутатлар орасида ким популист?

А.Қ.: — Албатта, депутатлар орасида ҳам популистлари бор. Масалан, Расул дўстим (Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Расул Кушербоев – таҳр.). У билан тортишамиз, уришамиз, кўп томонлама “тўполон қиламиз”. Аммо шахсан уни ҳурмат қиламан ва бир жиҳатдан популист, деб биламан. Нега? Бу масалани Расулнинг ўзига ҳам кўп гапирганман. Унинг“бевосита менинг ишим”, деб кўрсатадиган нарсасига шу пайтгача гувоҳ бўлмадим. Лекин жуда кўп гапиради. Ҳақиқатан ҳам кўп муаммолар ҳақида гапиради. У одамларга ёқадиган муаммоларни гапиришни билади. Лекин бу муаммоларнинг ечими эмас-да. Битта мисол келтираман: Сурхондарёда фуқаролар ва ички ишлар ходимлари ўртасидаги бўлган тортишув ҳақида гапирганида, менинг фикрим бошқача бўлди. Яъни, ички ишлар ходими тартибни сақлаган ҳолда, инсонлар ҳуқуқини ҳимоя қилиши керак. Қўл кўтариш орқали эмас. Жамиятда тинч ва барқарор ривожланиш нафақат давлат идоралари, балки ҳар биримиз учун керакли нарса. 

Қ.Ш.: — Биз яшаб турган жамиятда тартиб билан, шов-шув кўтармасдан ҳуқуқни ҳимоя қилиш мумкинми?

А.Қ.: — Албатта, мумкин! Нима учун мумкин эмас?! Айниқса, жамиятимиздаги инсонлар ўз ҳуқуқини била олса, албатта, бунинг ечими бор.  Эътибор беринг, бугун давлат идораларининг олдинги ҳолати билан бугунги ҳолати ўртасида катта бурилиш бор. Давлат инсонга эмас, инсон давлатга хизмат қиладиган бир кординал бурилиш бўлди. Авваллари, давлат идораларининг олдида одамлар оҳ-воҳ қилиб масаласининг ечимини қидириб юрган бўлса, бугун давлат идоралари одамлар орасида юрибди. Бу ижобий ҳолат, албатта. Улар аҳоли муаммоларини қанчалик еча олаётгани эса иккинчи масала.  Бу ресурсларнинг етишмовчилиги, институционал масалаларнинг борлиги, кадрларнинг дунёқараши ва тафаккури билан боғлиқ муаммоларнинг борлигидир. 

Бир ижобий ҳолатни тан олиш керак: олдин хонасидан чиқмаган катта-катта амалдорлар бугун туфлиси чанг бўлиб одамлар орасида юрибди. Халқнинг муаммоларини қанчалик ҳал қила олиш эса кейинги масала. Шунинг ўзи ҳам бугун одамларнинг муаммоларини ечиш учун бир ҳаракат борлигини кўрсатади. 

Қ.Ш.: — Сизни ижтимоий саҳифаларда кўп кузатаман. Бирор пост жойласангиз унинг остига одамлар турли негатив изоҳларни ёзишади. Шундан ҳам билиш мумкинки, Алишер Қодировни кўпчилик ёмон кўради?! 

А.Қ.: — Юқорида сизга айтиб ўтганимдек, биз таклиф қилаётган йўл– бу ширин йўл эмас. Биз дардларни ҳам очиқ тан оламиз. Бугунги кундаги жамиятнинг ривожланишида инсон омили, давлат омили ва умуман, давлатчилик нуқтаи назаридан қараганда, тарихдан тўғри хулосалар чиқариш тарафдоримиз. Бугунги кундаги муаммоларимизнинг манбалари қаерда экани ва уни ўзгартириш учун нималар қилиш кераклиги ҳақида таклифларимиз бор. Ва бу таклифлар ширин таклифлар эмас.

Давлат – буосмондан тушадиган тайёр механизм эмас. Давлатни ким шакллантиради? Албатта, ўзимиз. Давлатнинг ким бўлишини биз белгилаймиз. Парламентнинг ким бўлиши бизга боғлиқ масала.

Кўп ҳолларда менга шундай танқидлар келади: “Мен сайловларда иштирок этмаганман, мен сизларга ишонмайман”. Хўп, бизга ишонмасанг, нега танқид қиляпсан? Ўзи танқид қилишга маънавий ҳаққинг борми? Сен бу Парламентнинг шаклланишига, ҳатто, битта овозинг билан иштирокингни таъминлаб бера олмагансан. Сен кимнидир ҳақ, деб уни ҳатто, қўллаб-қувватламагансан. Бугун Парламент ниманидир ўзгартиришга уриняпти, ҳаракат қиляпти. Ўзи ҳам ўзгаришга уриняпти. Шу жараёнда ҳам чеккада туриб, лой отишга маънавий ҳаққинг борми?! Ҳатто, овоз беришда иштирок этмагансан-ку! Мана шу гапларни бугун танқид қилаётганларнинг жуда кўпчилигига айтиш мумкин. Иштирок этишни, ўзининг масъулиятини зиммасига олгиси келмайди. “Давлат бошқарувида менинг ролим йўқ”, деган қаноат шаклланиб бўлган ваушбу қаноатни синдириш ҳам бизнинг энг катта муаммоларимиздан биттаси.

Бугун муаммоларни очиқ гапиряпмиз. Назаримда, унинг ечимида “Менинг қўлимдан нима келади?”, деган саволни бериш ўрнига, фақат айблайвериш нотўғри. Буни ечим, деб бўлмайди. Биз Ўзбекистоннинг ўзгаришини хоҳлаганимиз учун ўз шиорларимизни киритдик:“Инсонни ўзгартириш орқали жамиятни ўзгартириш мумкин”.Менда қандай салбий ҳислатлар бор ва мен уларни қандай қилиб бартараф қилишим керак, деган саволни ўз олдимизга қўймас эканмиз, бир-биримизни танқид қилиб юраверамиз. 

Ривожланган мамлакатлар тарихини кўрадиган бўлсак, консолидация қанчалик тез юзага келса, ўша жамиятда ўзгариш бўлади. Бу ерда ҳамма мақтов нуқтаи назаридан қараши керак эмас. Биз гапирсак, кўпчилик “Бу ҳукуматни мақтаяпти”, дейди. Жамият муаммоларни кўриши ва уни баҳамжиҳат ечиш керак. Давлат дегани ҳам – биз, халқ дегани ҳам – биз, позиция дегани ҳам – биз. Бу ерда ҳеч ким бегона эмас. Бу ерда бизни бирлаштириб турувчи ягона масала – бу Ўзбекистоннинг манфаати. Бизники бўлган давлатнинг ўзгаришидан манфаатдор бўлишимиз лозим. Камчилик кўряпмизми, албатта, ўз ҳиссамизни қўшишга ҳаракат қилишимиз зарур.

Биргина “тонировка” масаласини олайлик, бунинг орқасидан қанча уруш ва тўполонлар бўляпти. Биз албатта, “тонировка” текин бўлиши тарафдоримиз. Ўлкамиз иссиқ бўлгани боис “тонировка”га пул тўланмаслиги лозим. Шу масала юзасидан Бош вазирга хат киритдик. Ишонч билан айта оламанки, биздан бошқа фракция бу масалани кўтарган эмас. Мен буни расмий саҳифамга ҳам жойлаштирганман. Саҳифамга кириб, хат билан танишиб чиқишингиз мумкин. Бир йил олдин киритган мазкур хатимиз юзасидан Ҳукумат бир ой ўтиб қарор қабул қилди.  

Қ.Ш.: — Ушбу масала бўйича ЎзЛиДеПнинг хатти-ҳаракати билан ҳам танишмисиз? Асосан, “тонировка” масаласини кўтариб чиқаётган депутат Расул Кушербоев бўлмоқда. 

А.Қ.:— Энди эса мен сизнинг фикрингизни тўғрилайман. Мана, бу – популизм! “Тонировка” масаласини ўтган чақириқда Расул Кушербоев билан бирга бизнинг партия депутати Акмал Умрзоқов ҳам кўтарган. Буни фақат Расул олиб чиқмаган. Омма “Расулники” деб билишига сабаб у ёритишни маромига етказган. Лекин бу муаммо кўтарилган пайтда бошқа депутатлар ҳам бўлган. Масаланинг ечими сифатида Ҳукумат бир марта арзонлаштириш ҳақида қарор чиқарди. Албатта, бу қарор Расулнинг талаби билан бўлгани йўқ. “Миллий тикланиш” партиясининг бевосита Бош вазирга расман мурожаати бор. Бош вазирга асослантирган ҳолда ушбу масалани қайта кўриб чиқишини сўрадик. Aдашмасам, бир ойнинг ичида Ҳукумат тегишли қарор қабул қилди ва нарх сезиларли даражада арзонлашди. 

Қ.Ш.: — Расул Кушербоев ЎзЛиДеП номзоди ўлароқ депутатликка сайланган. Ҳукумат раиси ҳам айнан шу партия томонидан тавсия этилган. Улар аслида бу борада кўпроқ фаол бўлиши керак. Улар механизмини ҳам шунга мослаштириши керак.

А.Қ.: — ЎзЛиДеПда нафақат Ҳукуматга таъсир қилиш балки, ҳукумат билан таъсирчанроқ ҳамкорлик қилиш имконияти кенгроқ. Бунинг сабабини парламентда ўрнимиз камлиги, аксинча, ЎзЛиДеПники кўплиги билан қиёслаш мумкин.  Иккинчидан, Ҳукуматга Бош вазир номзодини бевосита тавсия қилган партия сифатида уларнинг мурожаат қилишга ҳар доим имконияти бор. Ҳатто, Бош вазирни бирорта фракция йиғилишига чақириб, “Мана бу масалаларни ҳал қилиб беринг. Партия жуда ҳам ноқулай шароитга келиб қолди”, дейишга ҳаққи бор. Бизда эса йўқ. Негаки, Бош вазир шу партиянинг мансуби. Ҳар қандай мансабда ўтирган бўлишидан қатъи назар, фақат Президент сайлангандан кейингина дахлсиз бўлади. Лекин Бош вазир партиянинг мансуби. Партиянинг раҳбари чақириб “Партиянинг шаънига тўғри келмайдиган ишлар бўляпти. Ушбу масалаларни ҳал қилиб беринг”, дейиши керак. 

Қ.Ш.: – Сиз шундай қилган бўлармидингиз? 

А.Қ.: — Мен бўлганимда, шундай қилардим. Агар биз Бош вазирни тавсия қилган партия бўлганимизда, кўплаб масалаларни кўндаланг қўярдик. 

Шунингдек, ЎзЛиДеПда Ҳукуматга нисбатан ишончсизлик билдириш ваколати ҳам бор. Бу биз ҳал қилишимиз керак бўлган нарса. Олдимдаги чойни ичса бўладими, йўқми? Буни мен оламан ва ичаман. Мен истаган нарса шу ва атрофимдагиларни ҳам кўндираман. Жамият шундай қилиб ўзгаради. Ўзаро ишончсизлик, жамиятдаги ҳаракатсизликнинг натижаси бу. Моҳият шунда. Қараймизки, олдин бўлмаган, бундан кейин ҳам бўлмайди. Биз мана шу билан ўз ривожланишимизни тўхтатиб қўйяпмиз. Мана шу муаммоларни бартараф қилишимиз керак. Ўзимизни ўзгартиришимиз керак.

Биз ўзимиздаги “рамка”ларни синдириб, ривожланиш қадамларини қўйишимиз керак. Ана шундагина ўзгариш бўлади. Бошқа йўл йўқ!

Қ.Ш.: — Популистлар номини санайсизми?

А.Қ.: — Мен такрор айтаман, Қонунчилик палатасида жуда яхши ишлайдиган депутатларни биламан. Лекин популистлик нуқтаи назаридан ҳеч кимни кўрсата олмаган бўлардим. 

Ҳақиқатан ҳам қонун ижодкорлигига мутахассисона ёндашган ҳолда ўз таклифларини киритаётган ўнлаб депутатлар бор. Мен Расулни бежизга мисол қилиб келтирганим йўқ, чунки у битта. У депутатлик билан журналистликни бир-бирига жуда яхши тандем қилган. Расул қанчалик қонун ижодкорлиги асосида иш олиб боряпти, деган саволга албатта, жавоб бера олмайман. Чунки, у менинг фракциямдан эмас. 

Виждон эркинлиги борасида қонун қабул қилинаётганда Расул мени “Диний таълимга қаршилик билдирди”, деб танқид қилди. Аслида, қонун лойиҳаси муҳокама қилинаётганда, Расул залда йўқ эди. Шунинг учун популист депутатлар деганда, мен фақат Расулни кўрсата оламан. Қолган депутатларнинг ичида жуда яхши ишлаётган, Қонунчилик палатасининг депутати деган мақомга лойиқ бўлган ҳақиқий депутатлар бор ва буни самарали эплай олмаётган депутатлар ҳам бор. 

Қ.Ш.: — Бу йил Ўзбекистонда жуда катта сиёсий воқеа кутиляпти. “Миллий тикланиш” партиясининг Президент сайловидаги ўрни қандай? Партия тайёрми? Қатнашасизларми?

А.Қ.: —  Албатта, бу борада фикрингизга қўшиламан. Бунақа сайлов аввал бўлмаган. Том маънодаги ушбу ўзгариш учун Президент Шавкат Мирзиёевга миннатдорлик билдиришимиз керак. Муаммоларнинг олдини олиш ва уни ҳал қилиш учун сиёсий ирода кўрсатилди. Жараёнлар бошланди. Лекин бу мақтов рақобат қилинмаслигига ишора эмас. Чунки Ўзбекистондаги муаммоларни ҳал қилиш учун ҳамма ҳар хил кўз билан қарайди. Беш йил мобайнида амалдаги Президент мавжуд муаммоларни ечишда ўз қарашлари билан интилди.

“Миллий тикланиш” партияси Президентлик сайловида, албатта, иштирок этади. Шахсан мен сайлов очиқ ва шаффоф тарзда ўтишига ишонаман. Охирги Президентлик сайловларида турли ролларда иштирок этган инсон сифатида аниқ айтишим мумкинки, мамлакатимизда ушбу муҳим сиёсий тадбирга бундай тайёргарлик ҳали бўлмаган эди. Битта мисол келтираман: ўтган Президентлик сайловлари пайтида партияларга ҳатто, ким нима иш қилиши ҳақида топшириқлар келган. Буни ҳам эътироф этиш керак. Бу ҳам бизнинг тарихимиз. Ҳозирги сайловларда эса партия тўлалигича мустақил тайёргарлик кўряпти. Бизнинг бирорта фикримизга таъсир ўтказиш ёки кимларнингдир босим қилишга бўлган ҳаракати йўқ. Бирорта инсоннинг аралашуви ҳақида гап бўлиши мумкин эмас. Дастур ва ғояларимизни шакллантиряпмиз. 

Хуллас, сайловларда иштирок этамиз, албатта. Иштирок этганда ҳам оддий қатнашмоқчи эмасмиз. Бизнинг бу сайловларда халққа айтадиган гапларимиз ва фикрларимиз бор. Бизнинг фикрлар халққа ёқадими, йўқми: биз Ўзбекистонни ўзгартиришимиз керак. Жуда шиддат билан ўзгараётган дунёда Ўзбекистоннинг ўрни илгарилаб кетаётгани йўқ. Ва бунинг обеьктив ва субеьктив сабаблари бор.

Қ.Ш.: — “Миллий тикланиш” партияси сайловда ғолиб бўладими? 

А.Қ.: — Ғолиб бўлиш учун курашади. 

Қ.Ш.: — Агар ғолиб бўлса, секинлашиб кетаётган жараёнларнинг катта тезлик билан ўзгаришини “Миллий тикланиш” номзодидан кута оламизми? 

А.Қ.: — Бизнинг дастуримизда номзодни ҳам айнан шу дастурга мувофиқлаштирган ҳолда танловлар кетяпти. Дастуримизда барча муаммолар эътироф этилган ва бу муаммоларнинг ечими бўйича қилинадиган ишлар белгиланган. 

Қ.Ш.: — Номзодликка даъвогарлар ичида кимлар бор?

А.Қ.: — Буни ҳозир айтсам партиянинг сиёсий кенгашига нисбатан ҳурматсизлик бўлади. Ҳақиқатан ҳам номзодлар бор ва очиқ айтишим мумкинки, бугунга келиб улар уч нафар атрофида қолди. Ҳозир улар ўртасида танлов кетяпти. Партиямизнинг зиёлилари ва фаолларидан иборат махсус гуруҳ бу масала бўйича уч ойдан буён шуғулланяпти. Мана шу уч нафар инсон ичидан бир нафарини танлаймиз ва у ким эканлигини партиянинг съездида расман эълон қиламиз. 

Эътибор беринг, биз олдин номзод сайлаб, кейин унга дастур ёзаётганимиз йўқ. Биз дастуримизни деярли тайёрлаб бўлдик. Номзод шундай бўлиши керакки, дастуримиздаги ғояларни нафақат жамиятга етказиб бера олиши балки, ишонч билдириладиган бўлса, мана шу ғояларни амалга ошириш учун жасоратли ва шижоатли ҳам бўлиши керак. 

Қ.Ш.: — Юқоридаги фикрда Ўзбекистон дунёда қадам ташлаши бўйича жуда секин кетаётгани ҳақида айтиб ўтдингиз. Бу нофаолликни йўқотиш учун Ўзбекистон аввало, ўзидан ташқарига чиқиши керак. Биз бу ҳақида гаплашгандик. Ўзимизнинг муаммоларимиз билан ўралашиб юрмаслигимиз керак. Минтақалардаги муаммоларни ҳал қилишда кузатувчи ёки уларга омад тилаб турувчи эмас, иштирокчи бўлиш вақти келмадимикин?! Партиялардан бунга мос номзодлар чиқадими? 

А.Қ.: —  Ўзбекистоннинг бугунги кундаги ҳолати на иқтисодий, на сиёсий жиҳатдан мақтангулик эмас. Бугун Ўзбекистонни бошқариш учун жуда ҳам жиддий таффакурга эга бўлган инсон бўлиши шарт. Ҳақиқатан, бугун мураккаб бурилишларнинг борлиги аён ва бундай мураккабликлар бизни келажакда ҳам кутяпти. Ўзбекистон бугун шундай бир ҳолатдаки, оёғи боғлиқ, лекин югуриши керак. Жойида туриб қолиши ҳам мумкин эмас. Бугун биз азалдан шаклланиб қолган геополитик тугунларнинг ўртасида турибмиз. Буларнинг барчаси халққа ва қадриятларимизга зарар етказмайдиган моҳирона ҳам иқтисодий, ҳам сиёсий ечимлар истайди. Лекин бу ҳақиқатан жудаям оғир жараён.

Яширмайман, сайлов ҳақида биринчи гапирила бошланганда ўзимизнинг сиёсий партия аъзолари томонидан “Келинглар, номзод кўрсатмаймиз, амалдаги Президентни қўллаб қўяверамиз”, деган таклифлар ҳам бўлганди. Лекин партиямизнинг ичида ватанпарвар, Ўзбекистондаги муаммоларнинг ечимларини кўра олаётган кўплаб аъзоларимиз бор ва биз “Йўқ, биз сайловда иштирок этамиз ва ўз ечимларимизни таклиф қиламиз”, деган қарорга келдик. Негаки, бугунги кундаги амалга оширилаётган ишларнинг қанчалик ичидамиз ёки ўша муаммоларни қанчалик ичидан кўра олишимизни яшириб ўтиришнинг ҳожати йўқ. 

Хабардорлик даражаси бўйича ҳокимиятнинг маълум бир ахборот манбаларига бўлган имкониятига ҳамма ҳам эга эмас. Масалан, ҳокимият Афғонистон бўйича бизнинг ахборот олиш манбамиздан кўра бир неча маротаба кучлироқ бўлган манбаларга эга. Ёки Қирғизистон ва Тожикистон ўртасидаги муносбатларни. Улар бу ҳолатни биздан кўра яхшироқ билади. Партияларнинг таҳлил қилиш, мушоҳада қилиш, ўрганиш масалаларида имконияти бўлиши учун улардан куч бўлиши керак. Партияларда бугун куч борми? Халқаро даражадаги муаммоларни таҳлил қила оладиган институтлар борми?  Албатта, йўқ. Партияларнинг бугунги кундаги молиявий ҳолати сиз ўйлаган даражада эмас. Халқаро масалаларни ҳал қилиб, ўзининг аниқ ечимларини таклиф қилишига ҳали вақт бор. Лекин, бугунги кундаги бизнинг ҳаракатларимиз шу йўналишда кетмоқда. Мен айтмоқчи бўлган нарса шундан иборатки, Ўзбекистонни ҳақиқатан ҳам бугунида ва эртасида жуда мураккаб таҳдидлар кутяпти. Партиянинг бу бўйича ечимга ўз таклифлари бор ва биз кўрсатадиган номзод бу ечимларни халққа тақдим этади. 

Такрор айтаман: биз таклиф қилаётган ечимларимиз ҳаммага ҳам ёқавермаслиги мумкин, чунки улар аччиқ ечимлар. Дардни енгишимиз учун биз, албатта, аччиқ дорилар ичишимиз керак. Ўзбекистон бугунги кунда хаста. Буни тан олишимиз керак. Айрим масалалар бўйича биз кординал ўзгаришлар қилишга мажбурмиз. Буни босқичма-босқич, секин-аста қилишга вақт қолмаяпти. Биз деярли ҳар куни авлод йўқотяпмиз. 

Қ.Ш.: — Ҳар бир партиянинг ўз таклифлари, режалари, ютишга бўлган ҳаракати бўлади. Ўтган беш йилни қандай баҳолайсиз? ЎзЛиДеП мана шу беш йил ва охирги бир ярим йилда ўзини оқлай олдими? У кўрсатган номзод – Президент Шавкат Мирзиёев Ўзбекистонда қанчалик ўзгариш қила олди ва сиз буни партия раҳбари ўлароқ қандай баҳолайсиз?

А.Қ.: — Очиқ тан олиш керак, мана шу беш йил Ўзбекистондаги тарихий бурилиш эди. Рақиб бўламизми, бўлмаймизми, гап бунда эмас. Ўзбекистон учун бурилиш даври бўлганини тан олиш керак. Мен юқорида айтиб ўтганимдек, очиқ, шаффоф, рақобатбардош бўлишнинг тагида ҳам мана шу ўзгаришлар ётади, аслида. Гап Ўзбекистоннинг ўзгариши билан боғлиқ бўладиган бўлса, муаммолар эътироф этилди ва уларнинг ечими бўйича ҳаракатлар бошланди. Бу ҳаракатлар беш йил учун камми ё кўпми, буни албатта, вақт кўрсатади. Лекин амалга оширилган ишларни, албатта, эътироф этиш керак. Чунки, ютуқ барибир халқимизники, Ўзбекистонники.

Қ.Ш.: — Агар Президент Мирзиёев иккинчи муддатга сайланса, “Миллий тикланиш” партияси ва сиз буни қандай қабул қиласиз?

А.Қ.: — Аввало, биз сайловлар пайтида рақобат қилмоқчимиз. Сайловлар пайтида сайловчиларга ўз таклифларимизни бермоқчимиз. Сайловчиларимизнинг қарори биз учун ҳар доим ҳурматли. Биз партияда ҳуқуқшунослар гуруҳини шакллантирдик. Бутун сайлов жараёнида бизнинг ҳуқуқларимизга қарши ҳуқуқбузарлик бўлдими, бўлмадими, буни қаттиқ назоратга оламиз ва кузатиб борамиз. Сайловнинг якунида ҳуқуқларимиз поймол қилинмаган бўлса, партия бунга эътироз билдирмайди. 

Бир нарсани тан олиб айтиш керак, халқимиз бир инсонга меҳр қўйса, шу меҳрни ўзгартириш жуда қийин. Шу ўринда, бир мисол келтираман, Буюк Британияда II Жаҳон уруши пайтида Уинстон Черчил ҳаракатларини кўрайлик. У мамлакатни ҳақиқатан ҳам инқироздан олиб чиқиб кета олди. Лекин уруш тугагандан кейин, биринчи сайловдаёқ мағлуб бўлди. Англия сайловчилари Уинстон Черчилнинг уруш пайтидаги қаҳрамонлигини урушдан кейинги иқтисодий ўзгаришларни амалга ошириши учун етарли деб ҳисобламади ва очиқчасига совуққонлик билан ундан воз кечди. Бизнинг сайловчиларимиз ундай эмас. Мана шундан хулоса қиламизки, одамларга ўз фикримизни етказиб бериш учун янада қаттиқ тер тўкишимиз керак ва бунга ҳаракат қилишимиз лозим. Осон сайлов бўлмаслиги аниқ. Одамларга биз энг қуйигача тушган ҳолатда тушунтиришимиз, жойларда ҳар бир ғоямизни нима учун Ўзбекистонга зарур эканлигини исботлашимиз керак. 

Қ.Ш.: — Ўтган йилларда Президент Мирзиёев номидан жаранглаган бир фикр ҳамон актуал. Президент сайловлар олдидан “Агар Ўзбекистонда мухолифат бўлса, бу ўзимизнинг тузимизни еган, шу ернинг сувини ичган одам бўлиши керак”, деган фикрни айтганди. Ва бу орада мухолифат иддаоси ва мухолифат партия тузиш ташаббуси билан чиққанлар жуда кўп бўлди. Улар сизга ўхшаб “Mercedes”да юрмайди, улар муздек кабинетларда ўтирмайди. Уларнинг қурултой ўтказадиган жойларига ҳам босқинчилар бостириб киргани ҳақида фикрлар бор. Табиийки, бу Ўзбекистонда партия тузиш осон эмаслигини ифода этаётгандек талқин қилинди. Хўп, улар қийналяпти, уларга номи ва шахси номаълум ташкилотлар ва шахслар томонидан босим ҳам бор дейлик. Лекин нима учун сиздек дунё сиёсатини кўрган инсон уларни ўз даврасига таклиф этмади. Ҳолбуки, бошқа давлатларда партиялар бу каби инсонлар чиқишини интизорлик билан кутади. Нега бизнинг партияларда бундай ҳаракат кузатилмади? Мен ким ҳақида гапираётганим маълум. Aйтайлик, Жаҳонгир Отажонов ва Хидирназар Оллақулов. Нимага мен, дейишингиз ҳам мумкин, чунки улар илгари сураётган ғоялар кўпроқ сизнинг партиянгизга тортади.

А.Қ.: — Сизнинг битта фикрингизга қўшилмайман. Аввало, халқимиз ишонч билдирдими, демак, ваколатингиз доирасида бирор ишни бажаришга киришганингиздан кейин уни ижро этиш учун яратилган имкониятлардан фойдаланишингиз шарт. Агар сиз айтаётган ўша рақиб партияларнинг раҳбарлари сайланиб, Парламентга келса, улар ҳам мана шу шароитлардан фойдаланади. Буни негатив томонга буриш керак эмас.  Биз ҳам жойларда юрганмиз. Мен сизга бир нарсани айтишим мумкин, оддий Nexia’да юриш билан Mercedes’да юришнинг орасида деярли фарқ йўқ. Масала юришда ва юра олишда. Халқ сизга ишониб шароит яратдими, бундан фойдаланиш хато эмас. 

Сиз назарда тутаётган “партияларингиз” партия сифатида рўйхатдан ўтмади, лекин ўтишга ҳаракат қилишди. Мен кўп интервьюларимда айнан шуни айтдим: Ўзбекистонда партияни рўйхатдан ўтказиш қийин эканлиги нимага асосан хулоса қилиняпти? Менимча, Жаҳонгир Отажонов партиясини рўйхатдан ўтказиш учун ҳаракат ҳам қилгани йўқ. Аммо, Хидирназар Оллоқулов бошчилигидаги партия рўйхатдан ўтишга ҳаракат қилиб кўрди. Рўйхатдан ўтмоқчи бўлган партия рўйхатдан ўтишидан бир ой олдин фақат “шовқин” билан шуғулланди. Сиз ўз хайрихоҳларингизни сафингизга қўшсангиз бўлмайдими, деб айтяпсиз. Мен мана шу партияларнинг бутун ҳатти-ҳаракатини кузатиб бордим. Ишонасизми, нафақат хайрихоҳларни излаш, балки ўзимиз учун ушбу жараёнлардан қандайдир ижобий нарсаларни топиш учун кузатдим. Аммо бу тескари реакция берди, бор ҳурматимиз ҳам тушиб кетди. 

Партия ташкил қилмоқчи бўлган инсоннинг олдида турган биргина масала – рўйхатдан ўтиб олиш. Бунинг манзили аниқ – Адлия вазирлиги. Борасиз, керакли ҳужжатларни топширасиз, сизга камчиликларини кўрсатишади, камчиликларини бартараф этасиз. Журъат билан яна кирасиз, топширасиз. Aгар шу жараёнда сизга нисбатан қандайдир сунъий жараён бўлса, бу ҳақида конференциялар ёки брифинглар қилиш мумкин. Бунинг ўз тартиб ва таомиллари бор. Лекин биз бу шу партиялардан буни кўрдикми? Бир марта рўйхат олиб борилди ва у рўйхатда ҳам “ўлик жонлар”, имзоси тасдиқланмаган минглаб одамлар ҳақида гап кетган. Мен буни муҳокама қилмоқчи эмасман. Мен айтмоқчи бўлган нарса шуки, биз ўз анъанаси бор,  Ўзбекистон мустқиллигидан кейин елкасига бир ғояни олиб, мана шу ғоя учун курашаётган партия сифатида партия бўлиш учун бундай ножиддий ва самарасиз, қандайдир ташқаридаги кучларга хизмат қилувчи “шовқин”ни яратиш мақсадида ташкил этилаётган партияни нафақат сафимизга олмаймиз, ҳатто, қўллаб-қувватламаймиз ҳам, маъқулламаймиз ҳам. 

Мана шу икки вазиятдан келиб чиқиб, Ўзбекистонда сиёсий партияни рўйхатдан ўтказиш қийин, деб гапирмаслик керак. Партияни рўйхатдан ўтказиш бўйича қонунчиликда нормалар белгилаб қўйилган. Имзо масаласидаги жараёнларни кимлардир “атайлаб қилинган”, дейди. Ҳатто биз ва бошқа партияларда ҳам шунга ўхшаш воқеалар кўп бўлади: Президентлик ва Парламент сайловларида иштирок этиш учун имзо варақалари топширилади. Мана шу пайтда бизда ҳам 5-10 фоиз атрофда яроқсизлари чиқади. Имзолар бир-бирига ўхшаб қолган ёки тасдиқланмай қолган имзолар бўлади. Бу табиий жараён. Уларга жавоб бермайдиган ҳолат бўлса ва партия рўйхатдан ўтказилиши рад этилса, “Бу уюшитирилди, атайлаб қилинди”, дейишади. Бу фикрни мен умуман қўллаб-қувватламайман. 

Қ.Ш.: — “Миллий тикланиш” партияси агар бу йилги сайловда иштирок этса, амалётдаги учинчи тажрибаси ҳисобланади. Лекин мени қизиқтираётган нарса рақамлар билан боғлиқ. 2015 йилда “Миллий тикланиш” демократик партияси биринчи марта Президентлик сайловида иштирок этган. Номзод эса Акмал Саидов бўлган. Унга 583 309 нафар (2,92 фоиз) сайловчи овоз берган. Президент Каримов 90,39 фоиз овоз билан ғалабани қўлга киритган. 2016 йилдаги сайловда эса “Миллий тикланиш” партиясидан Сарвар Отамуродов майдонга чиққан ва 21 055 нафар (2,35 фоиз) фуқаро овоз берган. Сайловчи нуқтаи назаридан ҳам рақамларда анча ўзгариш бор. Лекин бу орада аҳоли ва сайловчилар сони ортган. Шунда ҳам “Миллий тикланиш” партияси кам овоз тўплаган. Нима учун? 

А.Қ.: — Бу масалага икки томонлама ёндашиш керак. Ўтган даврлардаги сайловларда қайд этилган натижалар номзодларнинг том маънода ҳаракат қилгани ёки қилмагани билан ҳам боғлиқ. Мен Биринчи Президентимиз давридаги сайловлар ҳақида гапирмоқчи эмасман. Чунки, мен ўша даврда бевосита қўлим билан бирор иш қилмаганман ва кўзим билан ниманидир кўрмаганман. Шунинг учун бу борада нимадир гапиришим нотўғри бўлади. Ҳаводан олиб гапириш мумкин, лекин бу тўғри бўлмайди. 

Бир нарсани айтишим мумкин: партиямизнинг номзодлари натижага тайёр бўлиб тарғибот ишларини олиб борган, деб ҳисоблайман. Чунки, биз ўша пайтдаги дастурлар билан танишиб чиқдик, чиқишларни кўрдик, сайловчиларга мурожаатларни кўрдик ва уларда биз бугун хоҳлаётган ғоялар, партиянинг жамиятни ўзгартириш учун бераётган аниқ таклифлари шижоат билан айтилмаган. Фикримча, уларнинг ўзида ҳам ишончсизлик бўлган.  

2016 йилги сайловда ўзим ҳам бевосита иштирок этганман ва бу жараёнларни жуда яхши биламан. Бутун ҳурматимни сақлаган ҳолда айтаманки, партия ғолиб бўлиш учун ҳаракат қилмаган. Бу нарсани тан олишимиз керак.

Қ.Ш.: — Партиялар орасида ўзаро тийиб туриш ҳолати мавжудми? 

А.Қ.: — Гап босим ҳақида эмас. Мен сизга бир нарсани айтишим мумкинки, партиянинг ўзига ишончсизлиги, 80 фоиз ёки 90 фоиз аҳолимизнинг бир инсонга овоз бериши сунъий уюштирилган нарса эмас. Одамларимиз ҳақиқатан шундай. Жамиятимизда фикрий тарқоқлик борми, йўқми, деган масалани кўриб чиқиш керак. 

“Адолат” социал-демократик партиясининг ўз электорати борми? Бу бўйича шахсан менда савол бор. Энди тасаввур қилинг, Президентлик сайлови пайтида партиявий мансублигига, партияларнинг ғояларига ва “Мана шу партия менга ёрдам беради”, деб овоз берадиган сайловчини кўряпсизми? Бу ерда фақат сайлов билан эмас, сайловчи билан боғлиқ муаммо ҳам бор. Сайловчиларнинг даражаси қандай?

Ўзбекистонда 24 млн сайловчи бор. Лекин партия аъзоларининг сонига қарайдиган бўлсангиз, 2 миллионга ҳам бормайди. Қолган 22 млн инсон нима ҳақида ўйлаяпти, бизга қоронғу. У айтиши мумкин: “Менинг ўз фикрим бор”, деб. Энди 22 млн ўз фикри бор одам билан сайловга кирганингиздан кейин албатта, қийин сайлов бўлади. Бекорга айтаётганим йўқ, биз одамларни биттама-битта ушлаб гапиришга ҳаракат қиламиз. Биз мана шуни сингдирмоқчимиз.

Бу ерда айбни кимлардандир қидириш, кимлардир босим қилган, деган нарса эмас, мана шу икки омилни кўриш керак. Партия кўрсатаётган номзодлари шу жамиятни қанчалик даволай олишига, уни ривожлантиришга ўзлари ишона олса, унга овоз берувчи, уни сайловчи ҳам бўлади. Биз буни таҳлил қилиб олишимиз керак. 

Қ.Ш.: — Улар ҳаракат қилмаган дейиш учун биз қанчалик ҳақлимиз? Бюджетдан уларнинг ҳаракат қилиши учун маблағ ажратилган, ҳаракат қилмаслиги учун эмас! 

А.Қ.: — Мамлакатда халқ фикрини аниқлаб олиш инструменти бу – беш йилда бир марта ўтказиладиган сайловлардир. Беш йилда бир марта бошқарувнинг қандай бўлиши ҳақида халқдан сўралади ва унинг фикри олинади. Бунинг учун  четдан бирорта инвестор келиб пул бермайди. 

Мен сизга масъулиятни зиммамга олган ҳолда айтяпманки, бошқа партиялар ҳақида гапирмоқчи эмасман, биз бу сайловда ўзгаришлар қилиш учун иштирок этяпмиз. Менинг умидим жуда катта. Биз ўзгартирмоқчимиз, биз муаммоларни аниқлаганмиз, масала қаерда эканлигини биламиз ва шу масалани ечиш учун ҳаракат қиламиз. Дастуримизда бугунги кунда жамиятимизни қийнаётган муаммоларни очиқ-ойдин тилга олдик. Уларнинг ечимлари бўйича ўз таклифларимизни шакллантирдик. Амалдаги ҳокимиятдан яхшироқ қилишимиз мумкин бўлган жиҳатларга урғу қаратяпмиз.

Камчиликлар, албатта, бор. Масалан, амалдаги ҳокимият Халқ қабулхоналарини ташкил қилди. Биз мустақил бўлганимиздан буён инсонлар онгида йўқ қилиниши лозим бўлган “касаллик” бор. Бу – боқимандалик. Яъни, менинг муаммомни кимдир ҳал қилиб берсин, дея ўйлаш. Халқ қабулхоналарининг ташкил этилиши айнан, шу “касаллик”ни заифлаштиришга хизмат қилмади.

Халқ қабулхоналарига келиб тушаётган мурожаатларга қарайдиган бўлсангиз, фуқаролар ўзлари ҳал қилиши мумкин бўлган масалаларни ечишда ҳам ёрдам сўраяпти. Уларнинг онгида бир нарса шаклланиб қолган: “Сен мансабдорсан. Сен қилиб беришга мажбурсан!”. Тўғри, мансабдор халққа хизмат қилиш учун ўтирибди, лекин бу масала қанчалик унинг ваколатига киради ёки кирмайди, бу ҳеч кимни қизиқтираётгани йўқ. Суд қарорларидан ҳуда-беҳудага норози бўлиш одатий тусга кирди. Биз биламизки, суд қарорлари ҳар доим мушоҳадали бўлади. Чунки иккинчи томоннинг ҳар доим адолатли қараши бўлади. 

Ҳокимятда одамларнинг тоғдек муаммоларни ҳал қилиш учун ресурс борми ёки йўқ, бу одамларни қизиқтирмайди. Миллионлаб катта маблағ талаб қиладиган муаммоларни Ҳукумат еча оладими ёки йўқ, уларга қизиқ эмас. Бу одамларнинг ўзгариш учун бўлган ҳаракатига  салбий таъсир кўрсатди, деб ҳисоблаймиз. Инсонлар ҳуқуқи бузилдими, улар энг  аввало, судга мурожаат қилишлари керак. “Ҳуқуқинг бузилган бўлса, нима учун судга мурожаат қилмадинг?”, десангиз, “Мен судга ишонмайман!”, дейди. Унда кимга ишонади? Мансабдоргами?! Мансабдорнинг уни ҳал қилиб беришга ваколати йўқ. Масалан, депутатларга жуда кўп мурожаат келади: мен суд қароридан норозиман, менга шуни ҳал қилиб бер. Депутат суд қарорларига аралаша олмайди, бу бўйича чекланган. Бунинг имконияти йўқ. Ўнлаб шу каби мурожаатларга депутат томонидан ёрдам бўлмагач, “Депутатлар ишламаяпти, бизга ёрдам бераётгани йўқ”, дейишади. Мана шу жараён жамиятимиздаги ҳуқуқий саводхонликнинг ва сиёсий тафаккурнинг шаклланишига хизмат қилмади. Шу сабабли ҳам партия бу борада ислоҳотлар қилиши керак, деб ҳисоблайди. Қандай маънода? Халқ қабулхоналарини маъмурий судлов тизимига интеграция қилиш керак. Яъни, фуқароларнинг мурожаат қилиш ҳуқуқини ҳеч ким чекламайди, лекин шу институт фуқаронинг мурожаати тўғри ёки нотўғри эканига ҳуқуқий баҳо беради ва ҳаракатга келтиради. Масалан, мурожаат ҳуқуқий тўғри, ҳақиқатан фуқаро ҳуқуқи бузилган ва бу ҳуқуқни ҳимоя қилиш керак. Биринчи кўрув жараёни сифатида институт ишлайди. Лекин мурожаат тамоман ҳуқуқий асосга эга эмас, нотўғри мурожаат бўлса, бундай ҳолда мурожаат фуқарога қайтарилади ва ҳуқуқий тушунтириш берилади. Биз мана шуни таклиф қиляпмиз. Биз ўзгартириш учун сайловда қатнашяпмиз, иштирок этиш учун эмас.

Қ.Ш.: — Мен сиздан ғолиб бўлиш учун сайловда қатнашяпмиз, деган жавобни кутгандим, очиғи. Мен билган Қодиров шундай жавоб бериши керак эди. Сиз нимани ўзгартирмоқчисиз? Ўзингизними, партияними, жамиятними, давлатними ёки ҳукуматними?

А.Қ.: — Ғолиб бўлмасангиз, қандай қилиб ўзгартирасиз?! Биз шу нарсаларни қиламиз деяпмизми, албатта, амалга оширамиз. Бу албатта, ғолиблик даъвоси билан боғлиқ. Ғолиб бўлмасангиз, қандай қилиб амалга оширасиз?! Парламент сайловларида энг асосий мақсадимиз биринчи партия бўлиш эканлигини айтдик. Нафақат биринчи бўлиш, балки устуворлик берадиган 76 та ўриннинг эгаси бўлиш. Агар шу ўринга эга бўлганимизда, “Давлат тили” ҳақидаги қонунни бунча пайт чўзиб, муҳокама қилиб ўтирмасдик. Битта ҳукмрон партиянинг овози билан қолган партиялар қарши бўлишига қарамасдан қонун ўтиб кетарди. Ва биз худди шу шаклда сайловчиларимизга берган ваъдамиз асосида ўнлаб қонунларни ўтказган бўлардик. Халқ бизга бундай имкониятни бердими? Бермади!  Биз 36 та имконият билан Парламентнинг бир бурчагида қолиб кетдик. Талашиб, тортишиб миллий қадрятимиз бўлган давлат тили масаласини исботлашга ва шунча қийинчилик билан ўтказишга  мажбур бўлдик. Агар Президентлик сайловларида ҳам номзод қўйилган масалаларни одамларга тушунтира олса ва қўллаб-қувватланадиган бўлса, албатта, биз дастуримиздаги ғояларни амалга оширамиз. 

Қ.Ш.: — Агар ҳукмрон партия бўлганимизда, бошқача бўларди, деб айтяпсиз. Ўзбекистонда ЎзЛиДеП қаршисида бошқа партиялар тийиб туриладими?

А.Қ.: — Бундай нарса йўқ. Биз ЎзЛиДеПнинг камчиликларини ҳар доим айтиб келганмиз ва бундан кейин ҳам айтамиз. Тийиб туриш деган нарсани биз ҳеч қачон ҳис қилмаганмиз. Бу нарса йўқ. 

Уларга шу пайтгача камчилигини кимдир айтганми? Уларни кимдир танқид қилганми? Биз охирги сайловлар пайтида ЎзЛиДеПни энг кўп танқид қилган партия бўлсак керак. Ҳозирги кунда ҳам ҳар бир масалада ўзимиздан юқорида турган партия – ЎзЛиДеПнинг кўплаб ғояларини қўллаб-қувватламаймиз. Масалан, улар Ҳукумат раисининг номзодини тавсия қилишганди. Ҳукумат раисига эса жуда катта маблағлар ҳисобига “оёқда” сақлаб қолинишига интилаётган автосаноатни йўқотиб юбориш ҳақида таклиф бериляпти. 

Қ.Ш.: — Партиянинг ҳар бир депутати фарқли фикр юритиши мумкин эмасми?

А.Қ.: — Албатта, мумкин! Лекин иқтисодиётнинг муҳим устунлари ҳақида гап кетаётганда, партиянинг битта мансуби фикр айтса-ю, қолганлари индамасдан турса, бу якдил деган хулосага келиш учун етарли бўлади. Бўлмаса, рад этилади. Масалан, бизнинг партиямизда ҳам шундай ҳолат бўлади: кимдир чиқиб ўз фикрини айтади, биз эса “Йўқ, бу унинг шахсий фикри”, деб партия бундай фикрда эмаслигини айтганмиз.

ЎзЛиДеП илгари сураётган ғоялар ўзлари тавсия қилган номзоднинг таклифлари билан уйғун эмаслиги, берилган ваъдаларнинг амалга ошмаслиги, буларнинг барчаси бизда сиёсий қуроллар сифатида ишлатилади. Сиз айтган мунтазам ғолиблик масаласини боя айтилган иккита омилга боғлаш мумкин. Сайловчиларимиз ўз фикрини ўзгартирмайди. Бизнинг сайловчиларимиз консерватив сайловчилардир. ЎзЛиДеП Ҳукумат партияси сифатида бундан самарали фойдаланяпти. Шу билан бирга, қарши томондаги партиялар уларнинг камчиликларини одамларга очиб бера олмаяпти. Танқид қила олмаяпти. Уларни танқид қилувчи партия сифатида том маънода биз ҳам ўз фаолиятимиздан қониқмаймиз. Натижага таъсир қилувчи омиллардан бири бу – танқид. Биз танқидни кучайтирамиз ва албатта, уларнинг камчиликларини рўй-рост халқимизга тушунтириб берамиз.  

Қ.Ш.: — Биз ҳам шу ўринда сизга ва партиянинг номзодларига муваффақият тилаб қоламиз. Агар номзодлар қаторида сиз ҳам бўлсангиз, “Қачондир Президент Қодиров бизнинг студиямизда меҳмон бўлган”, деб фахрлансак керак. Алишер ака, суҳбатга вақтингизни аямасдан келганингиз учун раҳмат.