Қирғизистонда диний соҳадаги айрим қонунлар ўзгартирилди. Президент бунинг сабабини тушунтирди
Олам
−
22 Январь
5278Қирғизистон Президенти Садир Жапаров “Қирғизистон Республикасининг диний соҳадаги айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиришлар киритиш тўғрисида”ги қонунни имзолади. Бу ҳақда Президент матбуот хизмати хабар берди.
Қонуннинг 1-моддасида Қирғизистон Республикасининг Ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги кодексига қуйидаги жавобгарлик назарда тутилган ўзгартишлар киритилади:
- давлат органларида ва жамоат жойларида фуқаронинг шахсини аниқлашга имкон бермайдиган кийим-кечак кийганлик, иш ва хизмат фаолияти билан боғлиқ кийимлар ёки тиббий сабабларга кўра юзини ёпишдан ташқари;
- виждон ва дин эркинлиги ҳуқуқини амалга оширишга тўсқинлик қилганлик ёки уни амалга оширишга мажбурлаш,ёки бундай зўравонлик қўллаш таҳдиди билан, шу жумладан, бошқа динга эътиқод қилувчиларни, диний бетараф шахсларни ва атеистларни ўз қарашларини ўзлаштиришга қаратилган ҳаракатлар, руҳий ва жисмоний босим, ҳаёт ва соғлиқ учун хавфли бўлмаган зўравонлик қўллаш билан содир этилган ҳаракатлар;
- қариялар уйлари ва ногиронлар уйларида, ахлоқ тузатиш муассасаларида ёки тергов изоляторларида, шунингдек Қирғизистон Республикаси Қуролли Кучларининг қисмлари ва бўлинмаларида хорижий диний ташкилотлардан дин арбоблари ва воизларнинг таклифи билан диний маросимлар, йиғилишлар ва бошқа диний тадбирларни ўтказиш;
- диний ташкилотлар ёки уларнинг вакиллари томонидан давлат ҳокимияти органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ва уларнинг мансабдор шахслари фаолиятига аралашилиши;
- диний адабиётларни, бошқа диний босма, аудио ва видеоматериалларни ахборот ташувчисидан қатъи назар, жамоат жойларида, давлат ва муниципал ташкилотларда, мактабгача таълим ва умумтаълим муассасаларида тарқатиш (диний объектлар бундан мустасно);
Қонун, шунингдек, диний асосда сиёсий партиялар тузишга рухсат бермайдиган Қирғизистон Республикасининг “Сиёсий партиялар тўғрисида”ги қонунига сиёсий партияларнинг сайловолди ташвиқоти фаолиятида дунёвийлик тамойилига риоя қилишни талаб қилувчи ва уларни хорижий давлатнинг юридик ва жисмоний шахслари, шунингдек, диний ташкилотлар томонидан молиялаштирилишини тақиқловчи ўзгартишларни назарда тутади.
Бундан ташқари, қонун Қирғизистон Республикасининг “Маҳаллий кенгашлар депутатларининг мақоми тўғрисида”, “Маҳаллий кенгашлар депутатлари сайлови тўғрисида”ги ва “Қирғизистон Республикаси Жогорку Кенеши депутатининг мақоми тўғрисида”ги қонунларига давлат хизматининг диний фаолият билан номувофиқлиги, шунингдек, сайловолди ташвиқотини олиб боришда диний ахборотдан фойдаланиш ва тарқатишга йўл қўйилмаслиги тўғрисидаги ўзгартиришлар киритишни назарда тутади.
Билдирилишича, “одамларни психологик ёки жисмоний зўравонлик” йўли билан динга мажбурлаш, қариялар уйи, ҳарбий қисмлар ёки ахлоқ тузатиш муассасаларида диний маросимларни ўтказиш тақиқланади. Ушбу қонунни бузганлик учун 20 минг сом (тахминан 2 млн 963 минг сўм) миқдорида жарима назарда тутилган.
Қирғизистондаги диний меъёрлар тарафдорлари Президентдан қонунни эътирозлар билан рад этишни сўраган, бироқ Садир Жапаров қонунни қабул қилди ва буни қуйидагича изоҳлади:
"Қонуннинг имзоланиши ва кучга киришини талаб қилган дунёвий қарашларга эга фуқаролар ҳам бор. Шуни унутмаслигимиз керакки, бизнинг мамлакатимизда диний эътиқодлилар қанча бўлса, иккинчиси ҳам шунчалик кўп. Улар нотаниш кишиларнинг квартиралар ва уйларни айланиб чиқишларига ва эшикларни тақиллатишига қарши. Одамлар бу сайёр даъватчилар кимлар, уларнинг муфтийлик, қозиёт ёки хатибият томонидан берилган гувоҳномалари борми, қайси ташкилот ёки йўналишни тарғиб қилмоқда, динимизга зидми, деган саволларга жавоб олмоқчи", деб ёзди Президент ижтимоий тармоқдаги саҳифасида.
Садир Жапаров қонунда биргина мунозарали нуқта – уйма-уй юриб маъруза ўтказиш масаласи борлигини таъкидлади.
"Мамлакатимизда уйларни айланиб чиқиш ("кыдыруу") масаласи ҳалигача тўғри йўлга қўйилмаган. Бундай турларга ким рухсат бериши, уларда кимлар иштирок этиши, қандай маълумот талаб қилиниши, ким даъват ўтказиш ҳуқуқига эга, қандай варақалар ёки китоблар тарқатилишига рухсат берилгани ва бу материалларни ким текшириши аниқланмаган. Фуқароларимиз ўз оиласи, фарзандларини қаровсиз, боқиш воситасисиз қолдириб, уч кун, 40 кун, ҳатто тўрт ойга кетиб қолиш ҳолатлари ҳам учраб турибди. Бу қандай бўлиши мумкин? Аввал оиласини ҳеч бўлмаганда минимал озиқ-овқат билан таъминлаб, кейин бориб динга даъват қилса бўлмайдими?" деб таъкидлади у.
Садир Жапаров ҳеч ким даъватга қарши эмаслигини, ҳеч ким ҳеч қачон тўғри даъватдан азоб чекмаганини қўшимча қилди.
"Ҳозирча уни масжидларда, тўйларда, жанозаларда, бозорларда ёки одамлар йиғиладиган бошқа жойларда ўтказишингиз мумкин", деди у.
Президент муфтийлик ва Уламолар кенгаши маърузаларда кимлар иштирок этиши, қайси орган гувоҳнома бериши, назоратни ким амалга ошириши юзасидан аниқ талаб ва қоидалар белгилаб, давлат раҳбарига таклиф этиши кераклигини таъкидлади.
"Биз кўриб чиқамиз ва қўллаб-қувватлаймиз. Бу билан ҳеч қандай муаммо йўқ. Масалан, мен ҳеч қачон динга қарши чиқмайман. Мен умри давомида чуқур диндор мулла ва ҳожи бўлган одамнинг ўғлиман. Мен дин нималигини жуда яхши тушунаман. Агар мен ҳозир “Мен фақат динга қатъий амал қилганларнинг хайрихоҳлигини сақлаб қолмоқчиман ва келажакда нима бўлиши муҳим эмас”, деб ўйласам, бу қонун лойиҳасини шунчаки эътироз билан қайтаришим мумкин эди. Лекин мен бу масалага оддий фуқаро сифатида эмас, балки мамлакат Президенти сифатида қарайман", деб ёзди Жапаров.
Шунингдек, Садир Жапаров сўнгги пайтларда нотўғри оқимларни тарғиб қилувчи радикал материаллар ва китоблар тарқатиш кўпайганини қўшимча қилди. У Муфтийлик ва Уламолар кенгаши аниқ қоидалар ишлаб чиқса, жараённи тартибга солиб, кейин давраларни давом эттирса, келажакдаги давлатга наф келтиришига ишонч билдирди.
Давлат раҳбари бугунги кунда халқ 33 та ҳаракатга бўлинганини алоҳида таъкидлади. Қирғизистонда суд томонидан тақиқланган радикал оқимлар мавжуд бўлиб, улар шунга қарамай ўз фаолиятини давом эттирмоқда:
- “Ҳизб ут-Таҳрир ал-Исломий”.
- “Ат-Такфир Вал-ҳижра”.
- “Ёқин Инкар”.
- “Жабҳат ан-Нусра” (Сурия ҳудудига кетган).
- “Катибат ал-Имом ал-Бухорий” (Сурия ҳудудига кетган).
- “Жаннат ошиқлари” (Сурия ҳудудига кетган).
Ўтган йили Қирғизистон Республикаси Суриядан “жиҳодга” кетган 544 нафар фуқаросини қайтарган. Айни пайтда улар давлат назоратида реабилитация қилиниб, улар билан тушунтириш ишлари олиб борилмоқда.
Қирғизистон Республикаси суди томонидан 14 та экстремистик ёки террористик ташкилотнинг фаолияти мамлакат ҳудудида тақиқланган ва тугатилган.
"Агар уларнинг фаолияти ҳақиқатан ҳам тўхтаган бўлса? Балки улар орасида яширинча иш қиладиганлар ҳам бордир?" деб сўрайди Садир Жапаров.
Фаолияти суд томонидан тақиқланган оқимлар:
- "Ал-Қоида".
- “Шарқий Туркистон ислом ҳаракати”.
- "Курд Халқ Конгресси".
- “Шарқий Туркистон озодлик ташкилоти”.
- “Туркистон ислом партияси”.
- "Ой черкови".
- "Жайшул Маҳдий".
- "Жунд ал-Хилафа".
- "Ансоруллоҳ".
- "Акромия".
- “Саид Бурятский (А. Тихомиров)нинг ташвиқот материаллари ва фаолияти”.
- "ИШИД - Ироқ ва Шом ислом давлати".
- “Жамоат ат-Тавҳид вал-жиҳод”.
- "Жиҳод" ташкилоти.
Фаолияти суд томонидан тақиқланмаган оқимлар:
- "Таблиғи жамоат".
- "Салафия".
- "Ҳизмет" (Гуленчилар).
- "Нуркуляр".
- Сулаймончилар.
- "Аҳмадия".
- Қуръон аҳли (Қуръон аҳли).
- "Мусулмон биродарлар".
- "Еттинчи кун адвентистлари".
- Яҳованинг Шоҳидлари.
- протестантлар.
- Исо Масиҳ черкови.
- Саентологлар.
- Тенгриликлар.
Президент ушбу ҳаракатларга эргашувчилар сони кундан-кунга ортиб бораётганини таъкидлади. Унинг айтишича, бу тақиқланмаган ҳаракатлар ўз китоблари ва брошюраларини тобора кўпроқ тарқатаётгани учун содир бўлмоқда.
“Даъватга пок ният билан чиқаётган фуқаролардан шикоятимиз йўқ. Муаммо шундаки, айрим виждонсиз ташкилотлар одамларни нотўғри оқимларга яширинча жалб қилиш учун айланма йўллардан ниқоб сифатида фойдаланади. Бу жуда хавфли тенденция бўлиб, келажагимизга таҳдид солади. Биз Сурия каби мамлакатларда мусулмонларнинг ўзлари бир-бири билан урушиб: “Менинг ташкилотим ҳақ, сизнинг ҳаракатингиз эса нотўғри”, деб урушаётганини аллақачон кўриб турибмиз. Бу таъсир учун кураш туфайли миллионлаб мусулмонларнинг қони тўкилмоқда, чунки бу давлатлар узоқ вақтдан бери бизда бўлгани каби радикал ва бўлиниб кетган ҳаракатларга бўлинган. Бундай гуруҳлар тарафдорлари кўпайса, низолар, таъсир ўтказиш учун кураш бошланади. Бундан фойда кўраётган ташқи кучлар ҳам бу қарама-қаршиликларни кучайтиради. Шундай экан, Қирғизистоннинг кичик халқи ягона анъанавий динимиз доирасида яшаши керак. Муфтийлар ва дин уламолари, бу масалани тартибга солишга ёрдам беринглар”, деди у.
Садир Жапаров, шунингдек, хайрли ишларни сиёсий ўйинга айлантирмасликка чақириб, Муфтийлик ва Уламолар кенгашига уйма-уй юриш қоидаларини майда-чуйдасигача ишлаб чиқиб, унга тақдим этишни топширди.
LiveБарчаси