Эрон уйғонди. Тель-Авивга ўт қўйилди

Исроил Эронга ҳалокатли зарбалар беришда давом этяпти. Форслар эса кузатувчилар кўз ўнгида фалажлангандек таассурот уйғотяпти. Исроил Эронга қарши ҳужумнинг иккинчи тўлқинини амалга оширишга ҳам улгурди. Яҳудий давлати иккинчи зарбалар пакетини ҳатто кенг кўламда амалга оширди. Илк ҳужумдан кейин ҳали ўзига келиб улгурмаган Эрон учун бу тўлқин катта талафотлар олиб келгани айтилмоқда. Оммавий ахборот воситаларининг хабар беришича, ЦАХАЛнинг иккинчи ҳамласи Табриз, Ҳамадон, Кирмоншоҳ ва Ҳуррамобод шаҳарларига қаратилган. Бу сафар аввалроқ ҳужум қилинган Натанз ядровий иншоотига яна зарба берилган. Шероздаги ИРГК ракета объекти, Кирмоншоҳ шаҳридаги ҳарбий базалар, турли жойлардаги аэродромлар ва уранни бойитиш иншоотлари Исроилнинг навбатдаги нишонига айланган. Аммо ҳозирча форслардан бирор бир таъсирли жавоб йўқ. Бир неча соатлар ичида кетма-кет икки бор кенг кўламдаги ҳужумга учраган Эрон расмий идоралари ҳозирча фақат ижтимоий тармоқ платформаларидаги саҳифаларда “Эроннинг жавоби қудратли ва қонуний бўлади”, “Исроил мазкур ҳаракатлари учун пушаймон бўлади”, “биз урушга тайёрмиз” ва шунга ўхшаш постлар чиқариш билан банд.

Аввалроқ Исроилнинг Эронга берган зарбалари ортидан Теҳрон жавоб сифатида юзлаб дронлар учиргани ҳақидаги хабарлар ҳам ноаниқ. Эрондаги ОАВ воситалари мамлакат хавфсизлик кучларидаги манбаларига таяниб хабар беришича, улар жавоб ҳужумини тасдиқламаган. Бироқ Эрон қуролли кучларининг Хдаги саҳифасида 800 дан ортиқ дрон Исроилга қараб йўл олгани ҳақида хабар берилганди. Шунингдек, тармоқларда Исроилнинг бир қанча нуқталарида ҳаво ҳужумидан огоҳлантирувчи сиреналар янграгани, Иордания пойтахтида ҳам шундай ҳолат кузатилгани ҳақида хабарлар тарқалганди. Айни дамга келиб эса Исроилнинг Эрон инфратузилмаларига берадиган кейинги зарбалари расмий Теҳроннинг карахт аҳволидан келиб чиққан ҳолда шунчаки вақт масаласи холос деган таассурот пайдо бўляпти.

Ҳалок бўлганлар ва жароҳатланганлар тўғрисидаги рақамлар янгиланиб боряпти. Хусусан, олдинроқ Исроилнинг ҳаво ҳужумлари оқибатида Эрон Қуролли кучлари Бош штаби бошлиғи, генерал-лейтенант Муҳаммад Бағирий ҳалок бўлганди. Янгиланган маълумотларга кўра, унинг қизи Фаришта Бағирий ҳам Исроил ҳужумлари оқибатида вафот этган. Бу ҳақда Фаришта ишлаган “Дефа Пресс” ахборот агентлиги хабар берди. Умумий ҳисобда эса Исроил 24 соатдан камроқ вақт ичида 20 га яқин юқори мартабали Эрон қўмондонини ўлдирганлиги айтилмоқда. Сўнгги маълумотларга кўра, Исроил ҳужумлари чоғида 78 киши ҳалок бўлган. Эрон Қизил Ярим Ой жамиятининг маълум қилишича эса, Исроилнинг зарбалари мамлакатнинг 12 вилоятида камида 95 кишини жароҳатлаган.

Эрон эса ҳалок бўлган қўмондонлари ўрнига янгиларини тайинлаб бўлди. Жумладан, Генерал-майор Абдулраҳим Мусавий Эрон Қуролли кучлари Бош штабига бошлиқ этиб тайинланган бўлса, Муҳаммад Пакпур Ислом инқилоби қўриқчилари мудофааси бош қўмондони этиб тайинланган. Шунингдек, генерал Али Шодмоний Хотам ал-Анбиё Фавқулодда вазиятлар қўмондонлиги раҳбари лавозимига тасдиқланган.

Форслар қасос ўтида. Тель-Авивда портлашлар

Эронликлар Исроил билан урушни талаб қилиб намойишга чиқди. Теҳрон ва Эроннинг бошқа шаҳарларидаги кўчалар одамлар билан гавжум. Улар Исроилнинг аҳоли тураржойлари ва ядровий иншоотларга берган зарбаларига зудлик билан ҳарбий жавоб қайтаришни талаб қилмоқда. Эрон парламенти эса тезкор йиғилиш ўтказиши маълум қилинди. Эрон парламентининг Исроил ҳаво ҳужумлари бўйича Миллий хавфсизлик ва ташқи сиёсат комиссияси фавқулодда йиғилиш ўтказади. Комиссия аъзоси Иброҳим Ризоийнинг сўзларига кўра, Эрон Исроил ҳужумларига жавобан ҳалокатли операция тайёрламоқда. Аммо Исроил Мудофаа вазирлиги ерости штаб-квартирасида бўлиб ўтган йиғилиш чоғида мамлакат ҳарбий-ҳаво кучлари раҳбариятининг аксарият қисми йўқ қилингани боис Эрон ҳеч қандай жавоб бера олмаслигини таъкидлаб, расмий Теҳроннинг потенциалини шубҳа остига олди. Мазкур хабарлар фонида Исроил Эронга учинчи бор ҳужум қилди. Теҳрон нишон марказида бўлди. Шундан сўнггина ниҳоят Эрондан Исроилга баллистик ракеталар йўл олгани акс этган тасвирлар ижтимоий тармоқларда бирин-кетин пайдо бўлди. Зарбалар Тель-Авивга йўлланиб, Исроил пойтахтида ҳаво ҳужумидан сиреналар янграмоқда. Эроннинг гипертовушли ракеталарининг айримлари нишонга теггани кўринган. “Темир гумбаз” ҳамма ракетани ҳам тутиб олишга ожизлик қилмоқда. Жавоб зарбаси сифатида йўлланган ракеталар сони 150 га яқин экани айтилмоқда. Тонгда Теҳронда содир бўлгани каби энди Тель-Авивда ҳам баланд тутунлар ҳосил бўлмоқда. Жабрланган ёки ҳалок бўлганлар ҳақида ҳозирча аниқ маълумотлар мавжуд эмас. 

“Исроил тўхтамайди”

Исроил Эрон инфратузилмасига зарба беришда давом этмоқда. Нетаньяху Исроил аҳолисини узоқ давом этиши мумкин бўлган урушга тайёр туриш ҳақида огоҳлантирди. У ўз режимини сақлаб қолиш учун Эрон билан қанча тўқнашув керак бўлса, шунча туриб бермоқчи. “Wall Street Journal” эса Исроилнинг Эронга ҳужуми икки ҳафта давом этиши ҳақида хабар берди. Исроилнинг юқори мартабали расмийсининг нашрга берган баёнотида, мамлакатнинг Эрон ядро объектларига зарбалари ҳали якунига етмаган ва мазкур ҳаракатларни 14 кун давом эттириш режалаштирилганини маълум қилган. WSJ’нинг қайд этишича, бу муддат таҳлилчиларнинг кутилмаларига мос келади. Аввалроқ бир қатор экспертлар бир кунлик зарбалар тўлқини Эроннинг ядро дастурига етарлича зарар етказа олмаслигини билдирган эди, чунки Эроннинг ядро салоҳияти бутун мамлакат бўйлаб кенг тарқалган. Исроил бундай ёндашувни 2024 йилнинг кузида Ливанда ҳам қўллаган эди. Ўшанда Эронга алоқадор “Ҳизбуллоҳ” гуруҳининг қуроллари ва инфратузилмаси йўқ қилинган, раҳбарияти эса йўқотилган эди. Исмини ошкор этмаган расмийнинг WSJ’га айтишича, Эрон билан ҳозирги можаро ҳам худди шундай якун топиши мумкин. Сўнгги воқеалар эса Эрон ва Исроил тўқнашуви ростдан ҳам форслар учун ҳалокатли якунланиши мумкинлигига ишора қиляпти. Оятуллоҳ ҳокимияти ва унинг таянчи бўлган Эрон ислом инқилоби қўриқчилари корпуси ва бошқа ҳарбий тузилмалар эса чуқур нокаутга учради.

Bild нашрига кўра, Эрон армияси Исроил ҳужумига қарши кўр, кар ва соқов ҳолатда қолди. Исроил ҳарбий ҳаво кучлари Эрон ҳудудида тахминан 100 та нишонга ҳужум қилиш учун 200 га яқин самолётдан, жумладан F-35, F-16 ва F-15 учоқларидан фойдаланган ва бу жараёнда бирорта ҳам самолёт йўқотмаган. Бундан ташқари, бомбардимончи самолётлар бошқариладиган бомбаларни ташлаш учун нишонларга 50 км масофагача яқинлашган. Шунга қарамай, фақатгина битта ҳарбий базада ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими жавоб қайтарган холос. Эроннинг юзлаб зобитлари ва учувчилари Исроил ҳужуми бошланганидан ҳақида ҳатто хабардор ҳам бўлмаган. Таҳлилчилар бу ҳолатда Исроил томонидан кучли киберҳужум ва электрон уруш воситалари қўлланган деб ҳисобламоқда. Эроннинг ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими айнан шу сабабдан ишламай қолган бўлиши мумкин. Бошқа тахминларга кўра эса Моссад яна катта саҳнага чиққан. Зарбаларнинг катта қисми Эрон марказидан туриб берилган бўлиши мумкин. Бу билан кўпчилик Исроилнинг ҳалокатли ҳужумини яқинда Россияда Украина махфий хизматлари томонидан ўтказилган “ўргимчак тўри” операцияси билан солиштирмоқда. Шунингдек, Эроннинг юқори даражадаги ҳарбий мулозимлари ва ядро олимларининг аниқ йўқ қилиниши мамлакат ичида Моссад агентлари кенг палак ёзгани ва улар Эронда жуда мустаҳкам ўрнашгани ҳақидаги хулосаларга сабаб бўлмоқда. Нишондаги шахсларни ўз уйида, бўлиб ҳам ётоқхонасида йўқ қилиниши кучли ва аниқ разведка маълумотларисиз амалга ошмаслиги тайин. Шу боис Эрон хавфсизлик тизими ўз фаолиятини қайтадан кўриб чиқиши кераклиги ва тизимни Моссад агентларидан тозалаш лозимлиги урғуланмоқда. Ўтган йили Теҳронда Исмоил Хония ҳам ўзи тунаб қолган жойда йўқ қилинганидаёқ Эрон хавфсизлик тизимига ишонч анча сусайганди. 

Трамп: Эронга 60 кун берилди, бугун 61-кун эди

АҚШ ва Эрон ўртасида анчадан буён ядровий музокаралар давом этаётганди. 15 июнь куни мазкур музокараларнинг 6-раунди ўтказилиши белгиланганди. Аммо Эрон бугун бу музокарадан чиққанига ишора қилди, ва форслар Трампнинг келишувларга қайтиш чақириғига жавобан “қотиллар билан келишув бўлмайди” деб жавоб қайтарди. АҚШ президенти эса Truth Social’даги саҳифасида Эронга 60 кун муҳлат берилгани, бугун эса 61-кун эканини маълум қилди.

“Мен Эронга битим тузиш имкониятини қайта-қайта бердим. Уларга энг қатъий сўзлар билан “шунчаки бажаринг” дедим, аммо улар қанчалик ҳаракат қилишмасин, бунга қанчалик яқин келишмасин уддалай олишмади. Мен уларнинг барчаси улар билган, кутган ёки уларга айтилганидан ҳам ёмонроқ бўлиши ҳақида огоҳлантирган эдим. АҚШ дунёдаги энг яхши ва энг ҳалокатли ҳарбий техникани ишлаб чиқаради. Бу шубҳасиз. Исроилда ҳам бундай қуроллар кўп ва янада кўпаяди. Улар бундай қуроллардан фойдаланишни ҳам билишади", деб ёзди Дональд Трамп Truth Social ижтимоий тармоғидаги саҳифасида.

Шунингдек, Трамп бир неча кун олдин эронлик юқори мартабали ҳарбий мулозимлар жуда катта кетгани, айни дамда эса улар ҳалок бўлганини ҳам таъкидлади. Бу билан у ўлимидан бир кун олдин Исроил Эронга ҳужум қилгудек бўлса, унга ҳалокатли тарзда жавоб қайтарилиши ҳақида баёнот берган Ислом инқилоби қўриқчилари корпуси бош қўмондони Ҳусайн Саламийга ишора қилган бўлиши мумкин.

“Баъзи эронлик радикаллар жасорат билан гапиришганди, аммо ўзларини нима кутаётганини билишмаганди. Энди уларнинг ҳаммаси ўлган. Бу ҳали бошланиши! Аллақачон катта йўқотишлар ва вайронагарчиликлар бўлди. Аммо бу қирғинга чек қўйиш учун ҳали вақт бор, чунки кейинги ҳужумлар янада шафқатсизроқ бўлади”, дея қўшимча қилди президент.

Трамп, шунингдек, Теҳрон кеч бўлмасдан олдин ядро дастури бўйича келишувга эришиши лозимлигини ҳам айтди. Унга кўра, ҳали ҳам кеч эмас. Бир томонда эса яқинда қизини яҳудий тадбиркорга узатган Эроннинг собиқ монархи Муҳаммад Ризо Паҳлавийнинг ўғли Ризо Паҳлавий эронликларни Оятуллоҳ ҳокимиятини ағдаришга чорламоқда. У халқаро миқёсда Эроннинг амалдаги ҳокимияти учун мухолифат ҳисобланади.