БМТ Украинадаги одамлар ўлимида Киевни ҳам айблади

Минглаб ҳалок бўлган ва яраланган тинч аҳоли, фуқаролик инфратузилмаси ва турар-жой биноларининг оммавий вайрон бўлиши, ўзбошимчалик билан ҳибсга олишлар ва зўравонлик билан ғойиб бўлишлар, қийноқлар ва шафқатсиз муносабат, жинсий зўравонлик – Россиянинг Украинага қуролли ҳужуми айнан шу нарсага олиб келди. Бу ҳақда БМТнинг Украинадаги инсон ҳуқуқлари мониторинги миссиясининг эълон қилинган ҳисоботида айтилади, дея хабар беради БМТ матбуот хизмати. 

24 февралдан 15 майгача бўлган даврни ўз ичига олган ҳисоботда Украинанинг 30 дан ортиқ жойларида, жумладан, Киев, Чернигов, Харьков ва Суми вилоятларида тинч аҳолининг судсиз қатл қилиниши ва қирғин қилиниши ҳақидаги ҳисоботлар ҳужжатлаштирилган. Қатл ва қотилликлар февраль ва март ойларининг охирларида, бу ҳудудлар Россия қуролли кучлари назорати остида бўлган пайтда содир бўлган. 

15 май ҳолатига кўра, миссия 300 дан ортиқ шундай қотилликлар ҳақида маълумот олган. Янги далиллар пайдо бўлиши билан бу рақам ортиши мумкин. Биргина Буча шаҳрида миссия аъзолари "шаҳар уларнинг назорати остида бўлган пайтда Россия қуролли кучлари томонидан камида 50 нафар тинч аҳолининг ўлдирилишини ҳужжатлаштиришган". Ҳисоботда тинч аҳолига нисбатан қийноқлар ва шафқатсиз муносабат ҳолатлари ҳам тасвирланган. 

“Тинч аҳолини ҳар куни ўлдириш, қийноқлар, ғойиб бўлишлар ва бошқа қонунбузарликлар тўхтатилиши керак. Агар жанговар ҳаракатлар тўхтамаса, у ҳолда энг зарур минимал нарса бу халқаро гуманитар ҳуқуқ ва инсон ҳуқуқларига тўлиқ риоя қилишдир”, дейди БМТнинг Украинадаги Инсон ҳуқуқлари мониторинги миссияси раҳбари Матильда Богнер. 

Ҳисоботда шартнома қоидаларини бузишнинг кўплаб ҳолатлари қайд этилган. Хусусан, унда айтилишича, кўп ҳолларда Россия Федерацияси Қуролли кучлари ва камроқ даражада Украина Қуролли кучлари тинч аҳоли ва фуқаролик инфратузилмасига зарар етказишда тасодифий ўлимнинг олдини олиш ёки ҳеч бўлмаганда минималлаштириш учун мутаносиблик ва эҳтиёт чораларига риоя қилмаган.

Матильда Богнер ҳар қандай вақтда ва ҳар қандай шароитда қийноқлар ва ўзбошимчалик билан ҳаётдан маҳрум қилишнинг мутлақ тақиқланганлигини эслатди.  

“Жиноятчилар жавобгарликка тортилиши керак, жабрланувчилар ва уларнинг яқинлари самарали ҳуқуқий ҳимоя воситаларидан фойдаланиш ва ҳақиқатни аниқлаш ҳуқуқидан фойдаланишлари шарт”, дейди мониторинг миссияси раҳбари. 

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Мониторинг миссияси аъзолари можаро пайтида кўплаб жинсий зўравонлик ҳолатлари ҳақида ҳам маълумот тўплашди. Улар 23 та зўрлаш ҳолатларини, жумладан, зўрлаш ва гуруҳли зўрлашни тасдиқлашга муваффақ бўлишди.