Бизнесмен-ҳокимга 3 йил: Ортиқхўжаев Тошкентга нима берди?

2018 йил 26 апрелда “Artel”, “Imzo” корхоналари муассиси Жаҳонгир Ортиқхўжаев Тошкент шаҳар ҳокими лавозимига тайинланганди. Шунга ҳам, мана 3 йил тўлди. QALAMPIR.UZ тошкентликлар ҳокимнинг уч йиллик фаолиятини қандай баҳолашини билиш мақсадида ижтимоий тармоқда сўровнома ўтказди.

Сўровнома саволи ва жавоб вариантлари қуйидагича эди:

Хўш, Жаҳонгир Ортиқхўжаевнинг 3 йиллик фаолиятини қандай баҳолайсиз?

•    Қониқарли
•    Ўртача
•    Қониқарсиз

Бир неча соат давомида ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари Ортиқхўжаевнинг ишига баҳо беришди. Ортиқхўжаевга нисбатан монополист, бюрократ каби таърифлар тез-тез тилга олинади. Бироқ, биз ўтказган сўровнома кутилмаган натижа кўрсатди.

Сўровномада 27,6 минг респондент иштирок этди. Уларнинг нақ 50 фоизи ёки 13 845 нафари Ортиқхўжаев фаолиятини “қониқарли” деб топган. 5 708 нафар ёки 21 фоиз иштирокчи ҳокимбуванинг 3 йиллик меҳнатини “ўртача” баҳолаган ва 29 фоиз – 8 147 нафар овоз берувчилар “қониқарсиз” вариантини танлади.

Жаҳонгир Ортиқхўжаев шаҳар ҳокими бўлгач, шаҳарда ижобий ўзгаришлар бўлди. Аввало, одамлар ҳокимликка арзини айтиб борганида, уларга жавоб бўла бошлади. Ҳокимлик мурожаатларни кўриб чиқиши “жонланди”. Шунингдек, қатор қаровсиз ҳудудлар тозаланиб, сайлгоҳларга айлантирилди. Байрам тадбирлари мазмунлироқ ташкил қилина бошлади ва одамларда унга қизиқиш уйғонди. Ҳоким бир неча марта шаҳар аҳолисининг жиддий эътирозига сабаб бўлаётган масалаларга шахсан аралашиб, аҳолини тинчлантириш ва муроса қилишга ҳаракат қилди.

Табиийки, танганинг икки томони бор. Ортиқхўжаев даврининг ҳам ўзига яраша “минус”лари талайгина, албатта. Тошкент сўнгги 3 йилда улкан қурилиш майдонига айланди. Шаҳарда қурилиш бўлмаётган маҳаллани кундузи чироқ ёқиб ҳам топиш мушкул ҳолга келди. Бу эса чанг-тўзоннинг кўпайишига, юк машиналарининг ҳаддан ортиқ ҳаракати сабаб йўллар тезда таъмирталаб ҳолга келишига олиб келмоқда. Пойтахтда 3 йилдирки, уй ва хусусий мулкларнинг “жамоат эҳтиёжи” учун бузиш тўхтамаётир. Шаҳар Бош режаси эса йилдан йилга кечикиб келмоқда. Тошкентда инфратузилма янги қурилаётган турар жойлар даражасида ўсмаяпти. Ички йўллар ҳам ҳавас қилгулик аҳволда эмас.

Бугун Тошкентнинг замонавий қиёфаси қандай бўлишини, уни 10 йилдан кейин қандай тасаввур қилишни тахмин қилиш қийин. Тошкент бугунгача, таъриф жоиз бўлса, 1966 йилдаги зилзиладан кейин яратилган тарихий ва диққатни тортувчи бетакрор биноларга эга бўлган кўринишини йўқотди. Тарихий меъморчилик намуналарини топиш қийин бўлиб қолди. Чунки қисқа муддатда ўнлаб тарихий бинолар вайрон қилинди. Улар ўрнида эса замонавий шаҳарчалар бунёд этилмоқда. Албатта, бу шаҳарчалардан кимдир рози, кимлардир аксинча, унга қарши. Қолаверса, Жаҳонгир Ортиқхўжаев даврига келиб, уйсизлик, ишсизлик масалалари кун тартибига чиқди. Бу муаммолар аввалги ҳокимлар даврида ҳам бўлган, бироқ овоз чиқариб айтилмаган. Шундай бўлса-да, ҳозирги ҳокимликнинг бу борадаги ҳаракатларини муваффақиятли деб айтишга эрта, балки умуман йўқдир. Тошкентда аҳоли ва ҳокимли ўртасида муросасизлик мавжуд. Бугун аҳоли ўзи истаётган ҳолатлар бўйича ҳокимлик вакиллари билан учрашишни, улар билан мулоқот қилишни, муаммоларга ечим топишни ва ўзаро муросага келишни истайди. Ана шундай учрашувларнинг бир қанчасида муаммолар муроса ўрнига жанжалгача етиб борганига гувоҳ бўлдик. Буни биргина “Мовий гумбазлар” хиёбони ўрнида қурилиши режалаштирилаётган боғ мисолида ҳам кўриш мумкин. Бугун Жаҳонгир Ортиқхўжаев Тошкент раҳбарияти деганда, кўз олдимизга биринчилардан бўлиб келадиган инсон. Лекин унинг ўринбосарлари ҳам бор. Бироқ халқ унинг вакилларини деярли танимайди, билмайди ва улар билан мулоқот ҳам қилмайди. Тошкент шаҳар ҳокимиятида “замҳоким”лар ва халқ ўртасида мулоқот яхши йўлга қўйилмагани ҳамма нарсага Ортиқхўжаев балогардон бўлиб қолишига олиб келмоқда. Тошкент шаҳар ҳокими ҳақида гап кетганда унинг яхши тадбиркор экани биринчилардан бўлиб айтилади. Бироқ у ўзи каби тадбиркорлар етишиб чиқишига қанчалик йўл очмоқда, муҳитни қанчалик ривожлантирмоқда, буниси ҳали мавҳум. Негаки сўнгги уч йилда Ортиқхўжаев каби катта тадбиркорлар чиққани йўқ. Кичик бизнес хусусида гап кетганда эса Ортиқхўжаев даврида катта бизнес янада ривожланиб, ўрта ва кичик бизнес қолоқ ҳолда қолаётганини кўриш мумкин. Тадбиркорларнинг аксари эса ҳозирги ҳокимиятдан норози.

Айтиш жоизки “иш бор жойда, камчилик бўлади”. Президент Шавкат Мирзиёев ҳокимга катта ишонч билдирган. У Ортиқхўжаевни расман лавозимга тайинлаш чоғида шундай деганди:

“Ҳозирги ислоҳотларни тушунадиган, бюрократиядан йироқ йигитни ҳокимликка тайинландим. Энди унинг бугундан бошлаб икки карра масъулияти кўп. Сизларга Тошкент шаҳрида бирор тўсиқ қилса, виждонига ҳавола”.