Аш-Шарага қилинган 2 суиқасд фош этилди

Сурия иккита террорчилик ҳужуми орқали муваққат президент Аҳмад аш-Шарани ўлдиришга уриниш бўйича “Ислом давлати” (ИШИД) гуруҳи режаларини фош этди. Бу ҳақда икки юқори мартабали амалдорга таяниб, “Reuters” хабар берди.

Маълум бўлишича, бу воқеа мамлакат раҳбарининг узоқ йиллар давомида курашиб келаётган шу гуруҳга қарши АҚШ бошчилигидаги коалицияга қўшилиш режалари фонида шахсий хавфни янада оширган. Манбалардан бири – Сурия хавфсизлик хизмати вакили, иккинчиси – Яқин Шарқдаги юқори лавозимли амалдор – маълум қилишича, аш-Шара ҳаётига суиқасд режалари сўнгги бир неча ой ичида фош этилган бўлиб, улар 14 йиллик фуқаролик урушида вайронага айланган мамлакатда ҳокимиятни мустаҳкамлашга интилаётган раҳбар учун тўғридан тўғри таҳдидни кўрсатади.

Манбалар айтишича, ҳужум режаларидан бири аш-Шаранинг олдиндан эълон қилинган расмий тадбири билан боғлиқ бўлган, аммо бунинг аниқ тафсилотлари хавфсизлик сабаблари билан ошкор этилмаган. Сурия Ахборот вазирлиги бу маълумотларга изоҳ беришдан бош тортди, аммо “Ислом давлати” ҳали ҳам мамлакат ва бутун минтақавий хавфсизликка “реал таҳдид” эканини таъкидлади. 

“Сурия ўз халқини ҳимоя қилиш ва терроризмнинг ҳар қандай кўринишига қарши курашни давом эттириш мажбуриятини тасдиқлайди”, дейилади вазирлик баёнотида.

Аш-Шара ва Трамп учрашуви арафасида фош этилган суиқасд режалари

Бу хабарлар АҚШ Президенти Дональд Трамп дўстона муносабатлар ичида илк бор Сурия раҳбарини – президент Аҳмад аш-Шарани – 11 ноябрь куни Оқ уйда қабул қилиш арафасида маълум бўлди. Бу Сурия раҳбарининг тарихда илк бор АҚШ пойтахтига расмий ташрифи бўлади.

Ўтган йилнинг декабрида ўзининг қўзғолончилар билан Башар Асад ҳокимиятини ағдариб ҳокимиятга келган аш-Шара бугун ўзини мўътадил раҳбар сифатида намоён қилишга ҳаракат қилмоқда. Унинг умиди – Трамп билан учрашув орқали халқаро қўллаб-қувватлашни таъминлаш ва Сурияни қайта тиклаш жараёнини бошлашдир.

Суриянинг ИШИДга қарши АҚШ бошчилигидаги коалицияга қўшилиши Асад режими давридаги Россия ва Эрон билан яқин иттифоқчиликдан Ғарб ва араб давлатлари томон бўлган кескин геосиёсий бурилишни акс эттиради.

Аш-Шара олдидаги асосий вазифа эса ҳали ҳам оғир: мамлакатда секталаро зўравонлик ҳодисалари давом этмоқда, фуқаролар ва хавфсизлик кучларига қилинган ҳужумлар учун Дамашқ “Ислом давлати”ни айбламоқда.

ИШИДга қарши узоқ йиллик кураш

Сўнгги дамларда Сурия Ички ишлар вазирлиги мамлакат бўйлаб “Ислом давлати” (ИШИД) гуруҳига қарши кенг қамровли амалиёт бошлади. Давлат ОАВ маълумотларига кўра, камида 70 нафар гумонланувчи қўлга олинди.

Юқори мартабали суриялик хавфсизлик манбасининг айтишича, бу ҳаракатлар ИШИД гуруҳи ҳукумат ва мамлакатдаги озчилик гуруҳларга қарши янги ҳужумлар тайёрлаётгани ҳақидаги разведка маълумотларига жавоб сифатида амалга оширилди. Шу билан бирга, амалиёт Сурия махсус хизматларининг гуруҳ ичига чуқур кириб борганини ва мамлакатнинг АҚШ бошчилигидаги коалицияга қўшилиши жаҳон миқёсидаги терроризмга қарши курашда муҳим ютуқ бўлишини кўрсатишга қаратилган.

Аш-Шара ва гуруҳлар ортидаги мураккаб тарих

Ҳозирги президент Аҳмад аш-Шараа ўтган йили 11 кунлик тезкор ҳарбий юриш натижасида ҳокимиятни қўлга киритгунга қадар “Ҳайъат Таҳрир аш-Шом” (ҲТШ) деб аталган қўзғолончилар гуруҳини бошқарган. Бу гуруҳ авваллар “Ал-Қоида”нинг Суриядаги бўлими ҳисобланган эди.

Аш-Шара 2016 йилда “Ал-Қоида” билан алоқаларни узди ва кейинги ўн йил давомида “Ислом давлати”га қарши қонли жанглар олиб борди, айниқса Идлиб вилоятидаги ҲТШ назоратидаги ҳудудларда гуруҳ ҳужайраларига қарши кенг қамровли ҳарбий ва хавфсизлик амалиётларини ташкил этди.

ИШИДнинг қайта сафарбарлик уриниши

Асад режими қулаганидан сўнг “Ислом давлати” Сурияда яна фаолликни оширишга ҳаракат қилмоқда. Гуруҳ Аш-Шаранинг Ғарб билан яқинлашувини ва барча диний гуруҳлар манфаатини ифода этувчи ҳукумат қуриш ҳақидаги ваъдасини “исломга зид” деб кўрсатишга уринаётгани айтилмоқда.

Жорий йил июнь ойида Дамашқдаги черковда содир этилган ўзини портлатиш ҳужумида 25 киши ҳалок бўлди – ҳукумат бу ҳодисада ИШИДни айблади, гуруҳ эса ҳужум учун жавобгарликни ўз зиммасига олмади.

АҚШ билан ҳамкорлик ва янги ҳарбий масалалар 

Бир неча суриялик амалдорларнинг сўзларига кўра, Аш-Шара ҳукумати сўнгги ойларда АҚШ ҳарбийлари билан ИШИДга қарши кураш бўйича ҳамкорликни амалга оширмоқда. Бироқ коалицияга расман қўшилиш бу шерикликни янада кенгайтириши кутилмоқда.

Бу қадам Аш-Шаранинг Вашингтонда ишонч қозониш ва йил охиригача Сурияга нисбатан қолган иқтисодий санкцияларни бекор қилдириш ҳаракатининг муҳим қисми сифатида кўрилмоқда.

Ўтган ҳафта “Reuters” хабар беришича, АҚШ ҳарбийлари илк бор Дамашқдаги бир аэродромда доимий база очишга тайёргарлик кўрмоқда. Бироқ АҚШ маъмурияти вакили базанинг аниқ номи ва жойлашуви ошкор этилмаслигини сўраган ва бунга “операцион хавфсизлик”ни сабаб қилиб кўрсатган. Сурия давлат ОАВ бу хабарни “асоссиз” деб рад этди, аммо қайси жиҳат нотўғри эканини аниқлаштирмади.