Макрон Гренландияга ҳарбий ёрдам таклиф қилди

Франция Президенти Эммануэль Макрон АҚШ раҳбари Дональд Трампнинг Гренландияни аннексия қилиш ҳақидаги ниятини жиннилик деб атади ва орол хавфсизлигини мустаҳкамлаш учун Франция Дания билан ҳарбий машғулотлар ўтказишга тайёрлигини билдирди. Бу ҳақда у кеча, 15 июнь куни Данияга қарашли Гренландиянинг пойтахти Нуук шаҳрига қилган ташрифи чоғида маълум қилди.

Макроннинг айтишича, Европа Иттифоқи Гренландияни “на сотиш, на олиш мумкин” бўлган ҳудуд деб ҳисоблайди, бироқ ҳозир орол “тажовузкор даъволар” остида қолмоқда.

“Гренландиядаги вазият – бу барча европаликлар учун очиқ хавф сигнали”, деди у.

Макроннинг ушбу ташрифи Трампнинг Гренландияни Қўшма Штатларга қўшиш ҳақидаги баёнотидан кейин Европа Иттифоқи мамлакати етакчиси томонидан оролга қилинган илк ташрифдир. Франция Президенти Нуукка Гренландия ҳукумати раҳбари Йенс-Фредерик Нильсендан таклиф олганидан сўнг борган.

Маълумот учун, Гренландия 1953 йилгача Дания мустамлакаси бўлган. 2009 йилда эса унга кенг автономия ва ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи берилган. Трамп Гренландияни сотиб олиш ниятини илк бор ўзининг биринчи президентлик муддати давомида билдирган – 2019 йилда у оролни 600 миллион долларга баҳолаган. АҚШ раҳбари жорий йил январь ойида Оқ уйга қайтгач, Данияга Гренландияни топшириш талабини қўйган ва бу орол АҚШ миллий хавфсизлиги ҳамда “эркин дунёни” Хитой ва Россиядан ҳимоя қилишда муҳим деб таъкидлаган.

Жорий йилнинг май ойида Трамп АҚШ Гренландияни эгаллаб олиш учун куч ишлатиши мумкинлигини ҳам истисно қилмаган. Бироқ у аннексиядан сўнг орол аҳолисига “меҳр билан” муносабатда бўлишини ваъда қилган. Айни пайтда Гренландияда АҚШнинг Pituffik ҳарбий базаси мавжуд бўлиб, у ерда 200 нафар америкалик ҳарбий хизмат қилади ва F-35 қирувчи самолётлари жойлаштирилган. Ушбу база баллистик ракеталарни узоқ масофадан аниқлаш тизимининг муҳим элементи ҳисобланади, шунингдек, Европа ва Шимолий Америка ўртасидаги энг қисқа ҳаво йўли шу ердан ўтади.

“Bloomberg” манбаларининг ёзишича, Трамп Гренландияга бўлган қизиқишини у ердаги бой табииий ресурслар билан ҳам изоҳлаган: оролда олтин, олмос, уран ва электроника ҳамда ҳарбий техника ишлаб чиқариш учун зарур бўлган нодир ер металлари конлари мавжуд.