“Zombi viruslari” tufayli dunyo yangi pandemiyani boshdan kechirishi mumkin –  “The Guardian”

“Zombi viruslari” yoki Arktika permafrostida muzlatilgan Mafusail mikroblari shtammlari tufayli dunyo yangi pandemiyani boshdan kechirishi mumkin. Bu haqda “The Guardian” yozmoqda. 

Tadqiqotchilar “zombi viruslari”ni o‘tmishda faol bo‘lgan, ammo hozir muzlatilgan patogenlar deb atashadi. Olimlar qadimgi viruslar keltirib chiqaradigan kasalliklarning dastlabki holatlarini aniqlaydigan Arktika monitoringi tarmog‘ini rejalashtirishni boshladi.

Mutaxassislar kasallik tarqalishining oldini olish va kasallarning mintaqadan tashqariga chiqishining oldini olish uchun kasallanganlarga karantin va malakali tibbiy yordam ko‘rsatish tizimini yaratadi.

“Hozirgi kunga qadar pandemiya tahdidi tahlili janubiy hududlarda paydo bo‘lishi va keyinchalik shimoliy hududlarga tarqalishi mumkin bo‘lgan kasalliklarga qaratilgan. Aksincha, uzoq shimolda boshlanib, keyin janubga tarqalishi mumkin bo‘lgan epidemiyaga unchalik e’tibor berilmagan", deydi Eks-Marsel universitetidan genetik Jan-Mishel Klaveri.

Uning nuqtai nazarini Rotterdamdagi Erazmus tibbiyot markazidan virusolog Marion Kupmans qo‘llab-quvvatlagan.

Uning ta’kidlashicha, olimlar hali ham abadiy muzliklarda yashiringan viruslar haqida bilishmaydi, ammo ulardan biri poliomiyelitning qadimgi shakli kabi kasallikning tarqalishini keltirib chiqarishi mumkin. 

2014 yilda Klaveri boshchiligidagi olimlar guruhi Sibirda jonli viruslarni ajratib oldi va ular ming yillar davomida abadiy muzliklarda bo‘lganidan keyin ham bir hujayrali organizmlarni yuqtirishga qodirligini isbotlagan.

O‘tgan yili chop etilgan keyingi tadqiqotlar Sibirning yettita turli joylarida topilgan turli xil virus shtammlari mavjudligini ko‘rsatdi. Bir virus namunasining yoshi 48,5 ming yil edi.

“Eng katta xavf – abadiy muzliklarning erishi emas, balki Arktika dengiz muzlarining yo‘q bo‘lib ketishi, buning oqibatida Sibirda sanoat rivojlanishi, yuk tashish va neft hamda ruda qazib olish uchun ulkan teshiklar, burg‘ilash sodir bo‘ladi. Ushbu operatsiyalar u yerda hali ham ko‘payadigan juda ko‘p patogenlarni chiqaradi. Konchilar kelib, viruslardan nafas olishadi. Oqibatlari halokatli bo‘lishi mumkin”, deya xulosa qilgan virusolog.