Россиядаги террор, Ўзбекистонга таҳдид, кучайтирилган хавфсизлик, таҳқирланаётган тожиклар, Туркияга киритилмаган ўзбеклар – Ҳафта таҳлили

Москвада 144 кишининг бошига етган “Крокус” теракти содир этилганига бир ҳафтадан ошиб, унинг атрофидаги воқеалар кун сайин авж олиб, Россияда истиқомат қилаётган, ўқиётган ва меҳнат фаолияти билан шуғулланаётган марказий осиёликларга нафрат кучайиб бориши фонида 2016 йилнинг февраль ойида юз берган даҳшатли воқеа ёдимга тушди. Ўшанда қиш эди – февраль. Москвалик оиланинг 4 яшар қизига энагалик қилиб келаётган самарқандлик Гулчеҳра Бобоқулова қизчанинг бошини олиб, уйга ўт қўйди, норасиданинг бошини шаҳарнинг Октябрь майдони метро бекатида намойишкорона кўтариб, бақирди. Аёл ўша куннинг ўзида қўлга олинди ва рус оммавий ахборот воситаларида ўзбекистонлик энаганинг ИШИД террористик гуруҳи таъсири остида қизчанинг бошини олгани иддао қилинди. Орадан вақт ўтди, тергов органи судда тақдим этган экспертиза хулосасида Гулчеҳра Бобоқулова қотилликни террорчилик ташкилоти таъсирида эмас, кучли руҳий босим остида амалга оширгани, бунгача Ўзбекистонда шизофрения касаллигидан даволангани маълум бўлди. Лойни от, ўзи қолмаса ҳам изи қолади, деганларидек Гулчеҳра Бобоқуловага қўйилган террорчи тамғаси тозаланмади. Ҳеч бир оммавий ахборот воситаси дастлабки маълумотларда айтилган террорчилик иддаосини рад этиб чиқмади. Оқибатда нима бўлди? Ҳали исботини топмаган маълумот ортидан Россияда ўзбекистонликларга, айниқса, ўзбекистонлик аёлларга нисбатан ишончсизлик пайдо бўлди. Энага хизматида ишлаётганлар ишидан айрилди, кўпларининг маоши камайди, рўзғор ташвишлари ортди. Исломофобия кучайди. Ҳа, Бобоқулова жиноят содир этди, одам ўлдирди, уни оқлаб бўлмайди, лекин унинг террорчи экани исботланмади. Террорчилик ва қотиллик ўртасида эса катта фарқ бор. Бугун “Крокус Сити Ҳолл” концерт залида содир этилган хунрезлик ҳақида турли баёнотларни ўқиб, унда яна марказий осиёликлар, хусусан, тожик миллати асосий нишонга олинаётгани кишини кўплаб саволлар беришга мажбур қилади-ю, аммо жавоб берадиган мард топилмайди. Хуллас, гапираман десак гап кўп. Булар билан Ҳафта воқеалари таҳлилимизнинг навбатдаги сонида танишасиз. 

Теракт ортида ким турибди?

Дунёга хавфсизлик борасида дарс бериб борадиган, қўшни мамлакатларни, жумладан Ўзбекистонни ҳам доимий равишда террорчилик хавфидан огоҳлантириб келадиган Россиядек катта ва кучли хавфсизликка эга бўлган мамлакатнинг марказида қандай қилиб шундай кенг кўламдаги террорчилик актини ташкиллаштириш мумкин, деган савол мен каби сизни ҳам қийнаётган бўлса, ажаб эмас. Бошқа бир мамлакат билан уруш ҳолатида бўлган Россиянинг концерт залларига террорчилар қўлида қурол билан кириб келиб, эмин-эркин ҳаракат қилса-ю буни ҳеч ким билмаса... Уни ким содир этгани, ким ташкиллаштиргани ва давлатнинг хабари бўлган ё бўлмаганидан қатъи назар унда оддий одамлар, жумладан болалар қурбон бўлди. Ҳозиргача қурбонлар 144 нафарни ташкил этмоқда. 382 киши жабрланган, улардан 217 нафарига амбулатор ёрдам кўрсатилди, 165 нафари шифохонага ётқизилди. 98 нафар жабрланувчи шифохоналардан чиқарилди. 

Қурбонлар орасида ҳозиргача ўзбекистонликлар аниқланмаган, аммо Молдова, Беларусь ва Арманистон фуқаролари бор.

Фожиа содир бўлган куннинг эртасигаёқ махсус хизматлар 11 кишини ҳибсга олди. Улар орасида терактнинг тўрт нафар бевосита ижрочиси экани айтилаётган Тожикистон фуқаролари Далержон Мирзоев, Муродали Рачабализода, Шамсиддин Фаридуни ва Муҳаммадсобир Файзов бор. Москвадаги расмийларга кўра, ҳибсга олинган вақтда улар Брянск вилоятида бўлиб, Украина чегараси томон қочаётган бўлган. 

Гумонланувчилар Москвага олиб келинган, улар Жиноят кодексининг 205-моддаси 3-қисми “б” бандида назарда тутилган жиноят – уюшган гуруҳ таркибида ўлимга олиб келган террорчилик хуружи содир этганликда айбланиб, ҳибсга олинган.

Тергов қўмитаси уларнинг техник қурилмалари ва молиявий операцияларини таҳлил қилиб, ҳибсга олинганларнинг Украина томони билан алоқадорлигини иддао қилмоқда. 28 март куни Росфинмониторинг Мирзоев, Рачабализода, Фаридуни ва Файзовларни террорчи ва экстремистлар рўйхатига киритди. 

Шунингдек, террорчиларга шерик экани айтилаётган тўрт нафар: Алишер Қосимов, Исроил Исломов ва унинг ўғиллари Диловар ва Аминхон Исломовлар қўлга олинган. Қўлга олинган шахсларга Renault автомобилини сотган Исломовлар, шунингдек, уларга квартирани ижарага берган Қосимовлар яқинлашиб келаётган теракт ҳақида билган. Исроил ва Аминхон Исломовнинг адвокатлари ҳибсга олиш юзасидан апелляция шикояти билан мурожаат қилди. 

Шунингдек, ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимлари терактни молиялашда гумон қилинган тўққизинчи шахсни қўлга олди. Лутфулло Назримада фожиа содир бўлган куннинг эртаси куни концерт залида “бўйсунмаган ва беадаб хатти-ҳаракатлари” учун 15 суткага ҳибсга олинган.

Тожикистон махсус хизматлари эса Душанбе ва Ваҳдат шаҳарларида терактлар тайёрлашда гумон қилиб, 15 кишини қўлга олди. 

Вилоят ҳокимияти терактда ҳалок бўлганларнинг яқинларига 3 миллион рубль, шифохонага ётқизилган жабрланганларга 1 миллион рубль, амбулатор ёрдам сўраб мурожаат қилганларга 500 минг рубль ажратмоқда.

Россия Федерал хавфсизлик хизмати раҳбари Александр Бортниковнинг айтишича, Москвадаги теракт ортида АҚШ, Буюк Британия ва Украина турибди.

“Биз “Крокус” иши бўйича тергов қилаётганлардан олган маълумотлар буни тасдиқлайди. Айни пайтда хавфсизлик хизмати Украинанинг иштироки ҳақиқат ёки йўқлигини яна бир бор текширади. Лекин ҳозирча Украинани айблашга асосимиз бор”, деган ФХХ директори.

Россия Президенти Владимир Путин ҳам буни тасдиқлаб чиқди. Унинг айтишича, Қўшма Штатлар турли каналлар орқали барчани қонли терактда гўёки Киев изи йўқлигига, уни ИШИД террорчилик ташкилоти содир этганига ишонтиришга ҳаракат қилмоқда. Унинг версиясига кўра, бу ваҳшийлик “неонацист Киев режими қўли билан 2014 йилдан буён Россияга қарши курашиб келаётган”лар учун фойдали бўлиши мумкин. Қуролли ҳужумдан 19 соат ўтиб россияликларга мурожаат қилган Владимир Путин терактнинг барча тўрт ижрочиси Украина ҳудудида яширинишга ҳаракат қилгани ҳақида гапирган.

Британия эса Путин Москвадаги теракт баҳона Украинага қарши урушни кучайтиришидан хавотирда.

“The Telegraph”нинг Уайтхоллдаги номини ошкор қилишни истамаган юқори мартабали манбасининг айтишича, “Россия Президентининг Москвадаги фожиали террорчилик учун Киевни балогардон қилишга уриниши бежиз эмас”. Путин шу орқали Россиядаги урушга қарши ҳар қандай норозиликни сўндириб, халқни ўз йўриғига солишга уриняпти. 

Британия парламенти депутати, Ташқи ишлар қўмитаси раиси Алисия Кернсга кўра, Россия оммавий ахборот воситалари аллақачон Украинани айблаш ва Путинни Украинадаги уруш жиноятларини ҳимоя қилишни бошлаб юборган. 

Россия ТИВ расмий вакили Мария Захарова ҳам террорчиларнинг Украинадан паноҳ топаётганини айтиб ўтган. У Украина “ғарбдаги либерал режимлар қўли билан ўн йил ичида Европадаги терроризм тарқалиш марказига айланиб, экстремистик заҳарланишда ҳатто Косовони ортда қолдиргани”ни таъкидлаган.

АҚШ ва Буюк Британияга кўра, теракт ортида ИШИДнинг Афғонистондаги бўлими ҳисобланган “Хуросон вилояти ячейкаси” турибди. “Толибон” эса ИШИДнинг “Хуросон” бўлинмасига қарши барча имкониятларини ишга солиб, курашмоқчи. Бу ҳақда ҳаракатнинг Қатардаги сиёсий идораси раҳбари Суҳайл Шахин сўз очди. 

Яна шуни алоҳида урғулаб ўтиш жоизки, теракт содир этилган куннинг ўзидаёқ АҚШ махсус хизматлари 7 март куни Россиядаги ҳамкасбларини террор хавфидан огоҳлантиргани, АҚШнинг Москвадаги элчихонаси эса Россияда бўлиб турган америкаликларга алоҳида чақириқ билан чиққани маълум бўлганди. Хўш, шундай экан, нега расмий Москва хавфсизлик чораларини кучайтирмади? 

Терактдан уч кун олдин Россия Президенти Владимир Путин Россия Федерал хавфсизлик хизмати бошқарув кенгашида нутқ сўзлаган эди. У хавфсизлик хизмати раҳбарларига биринчи навбатдаги вазифа Украинадаги ўзи “махсус ҳарбий операция” деб атайдиган қуролли босқинни қўллаб-қувватлаш эканини айтган.

Унинг таъкидлашича, Украина “террорчилик тактикаси”га ўтган. Путин, шунингдек, Россия ичидаги эҳтимолий ҳужумлар ҳақидаги баёнотга тўхталиб, буни Ғарбнинг “провокацион баёнотлари” ва “тўғридан тўғри шантажи” деб атаган.

Оқ уйнинг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Жон Кирби Москванинг ҳужум ортида Украина ёки АҚШ туриши мумкин деган даъволарини рад этиб, бу Россия маъмуриятининг воқеани бузиб кўрсатиш усули эканини билдирди. Кирби Москвадаги теракт учун тўлиқ жавобгарликни ИШИД ўз зиммасига олишини урғулаган. 

“АҚШ бу ҳужумнинг олдини олишга ҳаракат қилгани аниқ ва Кремль буни билади. 22 март кунги ҳужумдан олдин АҚШ маъмурияти Россия расмийларига Москвадаги оммавий тадбирлар ва концертларга террорчилик таҳдиди ҳақида аниқ ва батафсил маълумот берган”, дейди Кирби.

Марказий осиёлик мигрантларга муносабат ёмонлашяпти

Дастур аввалида 2016 йилда содир бўлган ўзбекистонлик Гулчеҳра Бобоқулова воқеасини эслаган эдим ва бу бежиз эмасди. Ўша воқеанинг доғини ўчиришга анча йиллар кетгани каби Москвадаги теракт ортидан марказий осиёликларга нисбатан пайдо бўлаётган оғир муносабатни йўқотиш ҳам осон кечмаслиги аниқ. Энг ёмони, бу нафрат уруғини халқ эмас, амалдорларнинг ўзи сочиб турган бўлса... Бунинг инъикоси сифатида шу ҳафта Россияда Марказий Осиё мамлакатлари билан визасиз режимни бекор қилиш таклиф қилинди. Бундай таклифни “Адолатли Россия – ҳақиқат учун” партияси раиси, Давлат Думасидаги партия фракцияси раҳбари Сергей Миронов илгари сурди.

Шу ўринда эслатиб кетсам, сиз ушбу партияни терактсиз ҳам Марказий Осиёга, хусусан, Ўзбекистонга таҳдиди билан яхши биласиз. 2023 йилнинг декабрь ойида “Путин жамоаси” ижтимоий ҳаракати аъзоси, Россия гвардияси полк командирининг ҳарбий-сиёсий масалалар бўйича ўринбосари ва “Адолатли Россия – ҳақиқат учун” партияси ҳамраиси Захар Прилепин Ўзбекистонни Россия Федерациясига қўшиб олиш ҳақида гапириб чиққан эди. 

Бу гал ушбу партия марказий осиёликларни мамлакатга визасиз киритмасликни сўраяпти. Қайд этилишича, Марказий Осиё давлатлари билан виза режимининг жорий этилиши нафақат миллий хавфсизликни мустаҳкамлашга, балки Россия ва унинг жанубий қўшнилари ўртасидаги ҳақиқий ўзаро манфаатли ҳамкорликка ҳам хизмат қилади.

“Фракция миграция жараёнлари устидан назоратни кучайтириш бўйича бир қатор чора-тадбирларни таклиф қилмоқда, аммо биз Марказий Осиё давлатлари билан виза режимини жорий этишдан бошлашимиз керак. Бусиз чегарада тартиб бўлмайди, бу ҳозир ҳаётий аҳамиятга эга. Бу миграцияни тартибга солиш ва террористик ҳужумларга қарши курашиш учун зарур!” деб таъкидлайди Давлат Думаси аъзоси.

Россиялик қўшиқчи Манижа Сангин теракт оқибатидан нафақат тожикистонликлар, балки бутун Марказий Осиё аҳолиси жабр кўришидан қўрқишини айтди. У асли тожикистонлик эканини урғулаб, Душанбеда бувиси билан боғлиқ хотираларини ёдга оларкан, бугун бувиси ҳаётда эмаслигини айтиб, буни шундай изоҳлади.  

“Бугун бувимнинг ўлганига 14 йил бўлди. Охирги бир неча йил давомида мен у биз кўраётган воқеаларни кўрмаганидан хурсанд бўлдим. Теракт туфайли тожиклар ва Марказий Осиёнинг барча аҳолиси бошига тушадиган қийинчиликлар унга таъсир қилмаслигидан ҳам хурсандман", дейди “Евронигоҳ-2021” (“Eurovision-2021”) қўшиқлар танлови иштирокчиси.

Сергей Мироновнинг фикрича, визасиз саёҳатнинг бекор қилиниши ҳеч қандай ҳолатда қўшниларга нисбатан нодўстона ишора сифатида қаралмаслиги керак. Хўш, сиз доимий равишда ўзини стратегик ҳамкор, энг яхши дўст сифатида таърифлайдиган Россиянинг марказий осиёликларга, хусусан, ўзбекистонликларга виза режимини жорий этишига қандай қарайсиз? Фикрларингизни изоҳларда ёзиб қолдиринг. 

Туркиядаги аэропортларда хавфсизлик чоралари кучайтирилди

Ўзи азалдан Туркияга борганлар аэропортдан киритилаётганда уларнинг Россияда бўлган-бўлмагани, агар борган бўлса, бунинг сабаблари синчковлик билан текширилар эди. Россияда ҳам бир неча йилдан буён Туркияга борган сайёҳлар билан алоҳида суҳбатлар ўтказиларди. Москвадаги теракт фонида эса Туркиядаги аэропортларда хавфсизлик чоралари кучайтирилиб, унда ўзбекистонликлар ҳам четда қолмаяпти. 

Ўзбекистоннинг Истанбулдаги бош консуллигининг юрак ҳовучлаб огоҳлантиришича, Туркия ҳудудига кирмоқчи бўлган 20-35 ёш оралиғидаги хорижликларга нисбатан назорат тадбирлари кучайтирилмоқда. 

Туркияга кириш ва чиқиш чегара пунктларида Ички ишлар органлари ходимлари томонидан мамлакатга келаётган хорижликларга нисбатан қатъий текширувлар амал қилмоқда. 

Ўзининг хатти-ҳаракатлари билан шубҳа уйғотган шахслар билан миграция хизмати ходимлари томонидан суҳбат ўтказилиб, шахсий уяли телефонлари текширилиши ҳолатлари ҳам учрамоқда. Терроризм, одам савдоси ва бошқа жиноятларга алоқадорликда гумонланганлар, тақиқланган товарларни олиб ўтишга уринган шахслар “Туркияга кириши исталмаган йўловчи” сифатида баҳоланиб, Туркия ҳудудига киритилмасдан мамлакатига қайтариб юборилмоқда.

Биргина январь-февраль ойларида Туркияга 163 нафар Ўзбекистон фуқароси киритилмаган. Улардан 54 нафари муқаддам Туркияга келиб, қонунбузарлик содир этиб, киришга тақиқ қўйилганлардир. 

Бу ўринда қардош мамлакатдаги ҳуқуқ-тартибот органлари ходимлари ҳам жуда анойи эмас. Уларнинг қўпол муносабати, йўловчиларни одам ўрнида кўрмаётгани устидан ҳам қатор шикоятлар тушган ва консулликдагилар буни керакли органларга етказган. Кўрамиз, муомалада ўзгариш бўлармикин. Лекин шундай бўлса-да, Туркиядан келаётган ва Туркияга кетаётганлардан илтимос, ўзингизни ва бутун миллатни шарманда қилманг. Аэропортдаги юк жанжаллари, самолётдаги тилла дахмазалари, “пачка-пачка” сигарет можароларига бироз дам беринг. Қолаверса, шунчаки дам олиш учун саёҳатга чиққанларга “юкимни ўзингиз билан олволинг” деган уятсиз ва охири йўқ илтимослардан тийилинг! 

Ижтимоий тармоқларда теракт ҳақида изоҳ ёзган ўзбекистонлик қўлга олинди

Жорий ҳафтада Россия бўйлаб ижтимоий тармоқларда теракт ҳақида изоҳ ёзгани учун ўнга яқин киши қўлга олинди. Уларнинг барчаси оммавий равишда узр сўрашга мажбурланган.

Эътиборлиси, бундай қўлга олишлар пенсионерлардан тортиб, тўққиз яшар мактаб ўқувчисигача қўлланилмоқда. Жумладан, Магадан вилояти полицияси терроризмни омма олдида оқлаганлиги учун Ола қишлоғида яшовчи 75 ёшли фуқарони ҳибсга олган. 

Билдирилишича, пенсионер мессенжерда видеога изоҳ қолдириб, “текинхўрларни кўпроқ ўлдириш керак эди”, деб ёзган. Айни пайтда унга нисбатан жиноий иш қўзғатилган бўлиб, етти йилгача озодликдан маҳрум қилиниши мумкин. 

Олтой ўлкасида Рубтсвоск шаҳридаги дўконлардан бирида ишловчи ўзбекистонлик эса “Крокус”даги қонли ҳужумни ошкора оқлаб чиққани учун жиноий жавобгарликка тортилди. 

31 ёшли Ўзбекистон фуқароси 27 март куни қўлга олинган. Унга нисбатан Россия Федерацияси Жиноят кодексининг 205.2-моддаси 1-қисми (террорчилик фаолиятига оммавий чақириқлар, терроризм ёки терроризм ташвиқотини оммавий равишда оқлаш) айби билан 2024 йил 26 майга қадар икки ой муддатга қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўлланилган. 

Ўзбекистон расмийлари эса бу ҳафта Россияга таъзия билдириш билан овора бўлди. Юқори амалдорлар оёғи Россиянинг Тошкентдаги элчихонасидан узилмади. Ўзбекистон Бош вазири Абдулла Арипов, Ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов, Ички ишлар вазири Пўлат Бобожонов, Ўзбекистон Олий Мажлиси спикери Нуриддинжон Исмоилов, Сенат раисининг биринчи ўринбосари Содиқ Сафоев элчихонага бориб, теракт қурбонлари хотирасига ҳурмат бажо келтирди ва хотира дафтарига қайд қолдирди. Элчи Олег Мальгиновга таъзия билдирди. 

Суриядаги террорчиларга қўшилган ўзбекистонлик йигит қидирувга берилди

Суриядаги жанговар ҳаракатларда иштирок этиб келаётган андижонлик йигит қидирилмоқда. 

Андижон вилояти Ички ишлар бош бошқармасининг маълум қилишича, Абдуваҳоб Абдураҳимов 1999 йил Андижон вилоятининг Избоскан туманида туғилган. У Россиянинг Тула шаҳрида мавсумий ишлар билан шуғулланиб юрган вақтида, “Жавҳад ан-нусра” халқаро террористик ташкилотнинг таркибий бўлинмаси ҳисобланган “Тавҳид ва жиҳод катибаси” гуруҳининг ғоявий етакчилари таъсирига тушиб қолган. Кейинчалик ушбу ташкилот ғояларини қўллаб-қувватлаб, 2022 йилда Россиядан Туркияга, у ердан эса Сурияга ўтиб, террорчилик ташкилоти таркибида фаол жанговар ҳаракатларда қатнашиб келган.

Абдуваҳоб Абдураҳимов ҳозирда ҳам жанговар ҳаракатларда иштирок этиб келаётгани аниқланган. Олиб борилган суриштирувлар натижасида унга нисбатан 2023 йилда Жиноят кодексининг 155-2- (террорчилик фаолиятини амалга ошириш мақсадида ўқувдан ўтиш, чиқиш ёки ҳаракатланиш) 1-қисми 244-1-моддалари (жамоат хавфсизлиги ва жамоат тартибига таҳдид соладиган материалларни тайёрлаш, сақлаш, тарқатиш ёки намойиш этиш) билан жиноят иши қўзғатилиб, қидирув эълон қилинган.

Қидирувдаги ўзбекистонлик Озарбайжонда қўлга олинди

Халқаро қидирувда бўлган Ўзбекистон Республикаси фуқаролари Озарбайжонда қўлга олинди. Бу ҳақда Озарбайжон Бош прокуратураси маълумот берди. 

Қайд этилишича, Ўзбекистон Бош прокуратурасининг 1985 йилда туғилган Сиёвуш Ҳасанов ва 1990 йилда туғилган Сарвар Абдураҳимов жиноий жавобгарликка тортиш тўғрисидаги илтимосномалари Озарбайжон томонидан қаноатлантирилган.

Фирибгарликда айбланиб, халқаро қидирувга берилган ўзбекистонликлар қонунчиликка мувофиқ жорий йилнинг 6 март куни Ҳайдар Алиев номидаги халқаро аэропортда ушланиб, уларга нисбатан профилактика чоралари кўрилган. 2002 йилнинг 7 октябридаги “Фуқаролик, оилавий ва жиноий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам тўғрисида”ги Конвенцияга асосан айбланувчилар Ўзбекистонга топширилган.

Ўзбекистонда жамоат жойларида хавфсизлик чоралари кучайтирилди

Россиядаги воқеалар бошқа мамлакатлар қатори Ўзбекистонда ҳам хавфсизлик ҳақида жиддий ўйлаб кўришга сабаб бўлмади, дейиш қийин. 29 март куни Президент Шавкат Мирзиёев ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ва куч тузилмалари раҳбарлари иштирокида жамоат хавфсизлигини таъминлаш масалалари юзасидан йиғилиш ўтказди. 

Йиғилишда Ички ишлар вазирлиги ва Миллий гвардия раҳбариятининг савдо ва хизмат кўрсатиш соҳаси йирик объектларида, шу жумладан савдо-кўнгилочар мажмуалар, боғлар, бозорлар ва бошқа фуқаролар гавжум бўладиган жойларда жамоат тартибини сақлаш ишларининг ташкил этилиши тўғрисидаги ҳисоботлари тингланган. 

Ички ишлар вазирлиги ва Миллий гвардия раҳбарияти олдига жамоат тартибини сақлаш бўйича олиб борилаётган ишларни янада кучайтириш, аҳоли гавжум бўладиган жойларда содир этилиши мумкин бўлган террорчилик ҳаракатлари ва бошқа фавқулодда вазиятларнинг олдини олишга қаратилган таъсирчан чораларни кўриш вазифаси қўйилган.

Шу куннинг ўзида пойтахт Ички ишлар бош бошқармаси Тошкентда фуқаролар хавфсизлигини таъминлаш мақсадида ИИББ ходимлари савдо мажмуалари, кўнгилочар масканлар, бозорлар ва бошқа жамоат жойларида кучайтирилган тартибда хизмат олиб бораётганини эълон қилди. 

Мирзиёев Наманганга борди

Шу ўринда Президент Шавкат Мирзиёевнинг ҳафта давомидаги фаолиятига ҳам тўхталиб ўтиш ўринли. Давлат раҳбари бу ҳафта Наманган вилоятига бориб, у ерда фаоллар билан ифторликда иштирок этди ва қатъият билан кучлилар ожизларга таянч бўлиши кераклигини алоҳида урғулади. 

Ўзбекистон раҳбари ифторлик маросимида наманганлик 108 ёшли Иброҳимжон ҳожи ота Хўжаев билан учрашди ва унга Traverse русумли автомашинани совға қилди. Отахон тасаввуф илмининг буюк намояндаси Аҳмад Яссавий авлодидан экани айтилади. Президент Шавкат Мирзиёев 2017 йилда ҳам Иброҳимжон ҳожи ота билан учрашган ва ўшанда Malibu автомобилини совға қилган. Қизиқ, отахон эски автомобилини кимга берди экан? Билганлар изоҳда ёзсин. 

Президентнинг ташрифи танқид ва лавозимдан учишларсиз ўтмади. У Наманганда мавжуд салоҳият тўлиқ ишга солинмаётгани учун масъул комплекслар ва вилоят раҳбарларини танқид қилди.

Президент вилоят ва туман ҳокимларининг қурилиш, коммунал ва экологияга жавобгар ўринбосарлари, вазирлик ва идоралар тизимидаги масъул раҳбарларнинг “Яшил макон” лойиҳаси доирасида баҳорги экиш мавсумини ташкил қилиш ҳамда чиқиндилар билан ишлаш тизимини такомиллаштириш бўйича фаолияти кўриб чиқилгани, улардан 28 нафарига нисбатан интизомий жазо кўрилганини қайд этди.

Жумладан, Касби, Қарши, Тўрақўрғон туманлари ҳоким ўринбосарлари ишдан олинди, ушбу туманлар ҳокимларининг, 6 та вилоят ҳокимининг ўринбосарлари ва бошқа раҳбарларга “ҳайфсан” берилди. Барча экология бошқармалари бошлиқларига синов муддати тайинланди.

Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг сайтига киберҳужум уюштирилди

Тугаётган ҳафтада ижтимоий тармоқларда Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг “Улуш киритиш асосида уй-жой қуриш” миллий ахборот тизимига ИШИД хакерлари бузиб киргани тўғрисида хабар тарқалди.

“Сизнинг тизимингиз ИШИД томонидан бузилган. Биз шу ердамиз”, деган ёзув пайдо бўлган сайтда.

Вазирлик мазкур ҳолатга муносабат билдирди ва расмий сайтга бузиб кирилмаганини, фақатгина ҳаволани ўзгартиришга уриниш бўлганини маълум қилди.

“Бугун, 26 март куни Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг mc.uz расмий сайтидаги rd.mc.uz ҳаволасига хакерлар ҳужум қилишга ҳаракат қилган”, дейилади вазирлик баёнотида.

Билдирилишича, расмий сайт фаолиятида ҳеч қандай узилишлар бўлмаган. Бироқ вазирлик хакерлар ким эканига аниқлик киритмаган.

Қуръонни ёқиб юборган ироқлик Швециядан депорт қилинади

Швецияда Қуръонни бир неча бор ёқиб юборган ироқлик Салван Момика мамлакатдаги  этник гуруҳларга қарши гижгижлаш айби билан тергов қилинмоқда ва у Швециядан депорт қилинади. Бу ҳақда унинг ўзи маълум қилди.

Момиканинг Қуръонни провокацион тарзда ёқиб юбориши акс этган видеолар бутун дунё бўйлаб оммалашиб кетган. Бир қанча мусулмон мамлакатларида ғазаб ва танқидларга сабаб бўлган. Оқибатда кўп жойларда тартибсизликлар ва намойишлар бошланиб кетган.

Жорий йилнинг октябрь ойида Швеция миграция идоралари Момиканинг яшаш учун рухсатномасини бекор қилиб, уни Ироққа депортация қилмоқчи бўлган эди. Шунга қарамай, ватанида унинг ҳаёти хавф остида қолиши мумкинлиги ҳисобга олиниб, Момиканинг депортацияси кечиктирилди. Швеция провокаторга мамлакатни тарк этиши ва бошқа бу ерга қайтмаслиги учун вақт берган.

Стокгольм расмийларининг депортация қилиш ҳақидаги буйруғи ортидан 37 ёшли Момика қўшни Норвегиядан бошпана сўрашини маълум қилди ва энди Швецияни терроризмни қўллаб-қувватлашда айблади.

Шотландиялик мусиқий гуруҳ ўзбек қароқчилари ҳақида куйлади

Шотландиянинг “Alestorm” мусиқий гуруҳи ўзбек қароқчилари ҳақида куйлади. “Ўзбекистон” номли қўшиқ гуруҳнинг қарийб 2,5 млн обуначига эга YouTube каналига жойлаштирилди. 

Шотланд гуруҳи “Ўзбекистон” қўшиғи видеосини тақдим этди, унда Марказий Осиё мамлакатининг “қум денгизларида сайр қилаётган” хаёлий қароқчилар ҳақида ҳикоя қилинган. Матнда хонандалар Орол денгизи ва Самарқандни тилга оладилар. Қўшиқ якунида қаҳрамонлар “Ўзбекистонга ҳеч қачон бора олмасликларидан нолишади, чунки улар айтган қўшиқлари учун мамлакатда ўлимга ҳукм қилинган”.

“Orda” нашрининг аниқлик киритишича, гуруҳнинг қароқчилар ҳақидаги қўшиғи контекстда  Ўзбекистоннинг тилга олиниши бироз кинояли ва ҳақиқатдан йироқ, чунки мамлакатнинг океанга чиқиш имкони йўқ. Жаҳон океанига чиқиш учун ҳам ўзбекистонликлар камида иккита давлат ҳудудини кесиб ўтишлари керак. Айни пайтда қўшни давлатлар ҳам бундай  неъматдан бебаҳра. Мамлакатдаги Орол денгизи ҳам қуриб боряпти. Яна бир жиҳати Ўзбекистонда 2008 йил 1 январдан бошлаб, ўлим жазоси бекор қилинган.

Маълумот учун, “Alestorm” фольк-метал йўналишида куйлайдиган гуруҳ бўлиб, унинг қўшиқлари асосан қароқчиларга бағишланади. Ушбу қўшиқ ва клипнинг YouTube’даги кўрилиши 10 кунда ҳатто 200 мингтани ҳам ташкил этмади. Бироқ, ўзбекистонлик хонанда Озода Нурсаидова Ўзбекистон, Марказий Осиё, боринг ана МДҲ тарихида илк бора клипи YouTube’да 100 миллион маротабадан ортиқ томоша қилинган ягона хонанда бўлди. Гап ўша қулоққа таниш бўлган “Кўк жигули” ҳақида кетмоқда. 

Президент Мирзиёев иштирокидаги давлат тадбирида ҳам куйланган ушбу қўшиқ танилиб боргани сари унинг атрофидаги мунозаралар ҳам ортмоқда. Қўшиқ глобал юзталикда ҳам, Люксембург юзлигида ҳам биринчи ўринни эгаллаб турибди. Ҳар ҳолда Ўзбекистон энг ҳавоси ифлос мамлакатлар рўйхатидан ташқари яна нимадир-да биринчи. Кўнгилни кенг қилинг. 

АҚШ делегацияси Ўзбекистон раҳбарияти билан учрашди

Россияда Марказий Осиёга нисбатан муносабат мавжланиб турган бир пайтда АҚШнинг сенатор Стивен Дэйнс ҳамда Вакиллар палатаси қўмитаси раиси, конгрессмен Майк Рожерс бошчилигидаги делегацияси Тошкентга келиб, Ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов ва Мудофаа вазири Баҳодир Қурбонов билан учрашди. Улар бу билан тўхтагани йўқ. Делегация аъзолари Президент Шавкат Мирзиёев қабулига ҳам киритилди. 

Учрашувларда Ўзбекистон-АҚШ стратегик шериклик муносабатларини янада мустаҳкамлаш ва кўп қиррали ҳамкорликни ривожлантириш масалалари кўриб чиқилган.

Ўзбекистон Президенти Матбуот хизматига кўра, кейинги йилларда икки томонлама ҳамкорликда юқори даражага эришилган, фаол мулоқотлар ва ўзаро ташрифлар давом этмоқда. Ўтган йилнинг сентябрь ойида Марказий Осиё мамлакатлари ва АҚШ етакчиларининг “С5+1” форматидаги биринчи саммити ҳамда самарали ишбилармонлик учрашувлари муваффақиятли ўтказилган.

Мирзиёев парламентлараро алоқаларни, шу жумладан АҚШ Конгрессида фаолият юритаётган Ўзбекистон билан ҳамкорлик бўйича кокус ишини юқори баҳолаган.

Энг муҳими, учрашувда халқаро ва минтақавий аҳамиятга молик долзарб масалалар, шу жумладан Афғонистондаги вазият юзасидан ҳам фикр алмашилган. Алоҳида айтиш ўринлики, АҚШ расмийларининг Ўзбекистонга айнан март ойида ташриф буюриши ва Президент Мирзиёев билан учрашиши анъанавий тус олмоқда. Давлат котиби Энтони Блинкен ҳам айнан 2023 йилнинг март ойида Ўзбекистонга келиб, Президент қабулида бўлганди. 

Коррупцион ҳолатлар энг кўп аниқланган соҳалар маълум қилинди

Док-1 Максдан вафот этган болаларни тарих унутмайди, биз унутмаймиз, унуттирмаймиз. Бунга ҳаққимиз ҳам йўқ. Антиструмин дорисидан заҳарланиш воқеаси ҳам ҳали эскирганича йўқ. Туғуруқхоналардан ўлиги чиқаётган чақалоқларнинг бўғзига тиқилган йиғи оналар фарёдида яшамоқда. Буларнинг сабабларига тўхталадиган бўлсак, оқибати коррупция экани кундек равшан. Фикримизни асосласак, 2022-2023 йиллар давомида 876 нафар шахс давлат органлари ва ташкилотларига ишга қабул қилиш билан боғлиқ ҳолда содир этилган коррупсиявий жиноятлар учун жавобгарликка тортилган бўлиб, уларнинг энг кўпи ёки 282 нафари соғлиқни сақлаш, 72 нафари халқ таълими, 65 нафари мактабгача таълим, қолганини бошқа соҳа вакиллари ташкил этади. Жамиятнинг асосини ташкил қилувчи соҳаларда шу аҳвол. Юқорида айтганимиздек, биз ҳам, тарих ҳам буни унутмайди.