Олимлар CО₂ ни ютадиган тирик материал ишлаб чиқди

Швейцария Цюрих федерал технология институти (ETH Zurich) тадқиқотчилари 3D-принтерда чоп этилиши мумкин бўлган ва атмосферадаги карбонат ангидрид (CО₂)ни фаол равишда ютувчи тирик материални тақдим этди. Бу ҳақда ETH Zurich хабар берди.

Маълум қилинишича, янги материал сиянобактериялар деб аталадиган қадимий микроорганизмларни ўз ичига олган махсус гелдир. Ердаги ҳаётнинг энг қадимги шаклларидан бири бўлган бу бактериялар кам ёруғликда ҳам фотосинтез қилиш қобилиятига эга.

Материал икки томонлама углеродли уланиш принципи асосида ишлайди:

• Органик боғланиш: бактериялар CО₂ ни биомассага айлантириш учун қуёш нуридан фойдаланади
• Минерал боғланиш: бактериялар ҳаёт айланиш жараёнида карбонат минералларини (масалан, оҳак) ҳосил қилади, улар углеродни ишончли тарзда “қулфлайди”.

Лаборатория синовлари шуни кўрсатдики, материал 400 кун давомида доимий равишда CО₂ ни ўзлаштиради ва ҳар бир грамм материал учун тахминан 26 миллиграмм карбонат ангидридни боғлайди. Углероднинг катта қисми барқарор минерал шаклда сақланади, бу жараённи айниқса самарали қилади.

Махсус гидрогель билан қопланган сиянобактериялар бир йилдан кўпроқ вақт давомида фаол бўлиб қолади, бу материалнинг узоқ муддатли самарадорлигини таъминлайди.

Материал архитектура лойиҳаларида қўлланилиши мумкин. Масалан:

• Венеция архитектура биенналеси: Канада павилёнида Picoplanktonics ўрнатилди – баландлиги уч метргача бўлган дарахт танасига ўхшаш иккита конструкция. Ҳар бири йилига 18 кг CО₂ ни ўзлаштириши мумкин – худди 20 ёшли қарағай дарахти каби.
• Милан Триеннале: Dafne's Skin лойиҳаси тирик материаллар келажакдаги биноларнинг қиёфасини қандай ўзгартириши ва ёғоч юзаларда микроорганизмларнинг қуюқ яшил патинасини яратиши мумкинлигини кўрсатади.

Тадқиқотга раҳбарлик қилган профессор Марк Тиббиттнинг сўзларига кўра, бир кун келиб бу материалдан қурилиш жабҳалари учун қоплама сифатида фойдаланиш, шаҳар инфратузилмасини улкан углерод қабул қилувчига айлантириш мумкин.

Материалнинг ўсиши учун фақат қуёш нури, озуқа моддалари бўлган сунъий денгиз суви ва ҳаводан CО₂ талаб қилинади, бу технологияни экологик жиҳатдан қулай ва энергия тежамкор қилади.