Arktikadagi hududlarga 3 davlat da’vo qilmoqda

Qo‘shma Shtatlar bir tomonlama ravishda kontinental shelfning o‘ziga xos qismini kengaytirish – mamlakat hududini suv ostida davom ettirishini e’lon qildi. “Bloomberg” nashri ma’lumotlariga ko‘ra, u taxminan bir million kvadrat kilometr maydonni egallaydi, Kaliforniyadan ikki baravar katta va asosan Arktika va Bering dengizida joylashgan.

Hudud borgan sari strategik bo‘lib bormoqda. Unga Amerikadan tashqari Rossiya va Kanada ham da’vogarlik qilmoqda.

Nashrning yozishicha, rafni kengaytirish orqali Qo‘shma Shtatlar elektromobil akkumulyatorlarini ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan muhim foydali qazilmalar, shuningdek, neft va gaz konlaridan foydalanish imkoniyatini qo‘lga kiritmoqchi.

Plexanov nomidagi Rossiya iqtisodiyot universitetining Siyosiy tahlil va ijtimoiy-psixologik jarayonlar kafedrasi mudiri, Harbiy siyosatshunoslar uyushmasi eksperti Andrey Koshkin Vashington nima uchun Arktikaning iloji boricha ko‘proq hududlarini egallab olmoqchi ekanligini aytdi.

Siyosatshunosning so‘zlariga ko‘ra, bugungi kunda Arktika “XXI asr mukofoti”, uning hududida sanoat uchun muhim bo‘lgan juda katta miqdordagi resurslar mavjud va AQSH o‘zining ishlab chiqarish quvvati uchun zarur bo‘lgan hamma narsani olishi mumkinligini anglab endi e’tiborini shimolga qaratdi.

Ekspertning fikricha, Qo‘shma Shtatlar Arktika bo‘yicha Rossiya bilan to‘qnash kelishga faol tayyorgarlik ko‘rmoqda. Moskva mintaqada allaqachon o‘z qo‘shinlari tomonidan qo‘riqlanadigan infratuzilmaga ega ekanligini tushunib, Vashington o‘z ittifoqchilari yordamiga murojaat qilishi mumkin, deya xulosa qildi u.

Uning qo‘shimcha qilishicha, Arktikada noyob tuproq metallari, neft va gaz mavjud. Buni anglagan Qo‘shma Shtatlar, xuddi hozirgidek, o‘z shelfini kengaytirib, “dengiz tubi ustidan suverenitet” e’lon qilganida, Arktika kengliklariga faol hujum qila boshladi. Bu Amerikaga iqtisodiyotni nodir metallar bilan ta’minlash muammolarini hal qilish imkonini beradi.

Shuningdek, Qo‘shma Shtatlar Arktika yuzasidan Rossiya bilan to‘qnash kelishga faol tayyorgarlik ko‘rmoqda. Moskva mintaqada allaqachon o‘z qo‘shinlari tomonidan qo‘riqlanadigan infratuzilmaga ega ekanligini tushunib, Vashington o‘z ittifoqchilari yordamiga murojaat qilishi mumkin, deya xulosa qildi kafedra mudiri.

Bunga javoban Federatsiya Kengashi Rossiyaning Arktikadagi kontinental shelfga bo‘lgan huquqlarini e’lon qildi. Federatsiya Kengashining Xalqaro ishlar bo‘yicha qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Vladimir Jabarov Rossiya AQSHga o‘xshab ushbu zonaga da’vo qilishi mumkinligini aytgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, Moskva hududga egalik masalasida o‘z manfaatlarini himoya qilishga tayyor.

“Arktika Rossiya va AQSH o‘rtasidagi mumkin bo‘lgan to‘qnashuv hududi”, degan Jabarov.

Tahlilchilarning fikricha, Arktika Vashington va Moskva manfaatlari to‘qnashadigan yangi hudud sifatida tobora strategik bo‘lib bormoqda.

Eslatib o‘tamiz, 2021 yilning oktyabr oyida Antarktidada g‘alati, gigant “gumbaz” topilgan edi.