Ўзбекистонда давлат тилида иш юритмаганлик учун жавобгарлик киритилиши мумкин

Адлия вазирлиги давлат тилида иш юритишни таъминламаганлик учун мансабдор шахсларга жавобгарлик белгилашни назарда тутувчи қонун лойиҳасини ишлаб чиқди. Вазирлик хабарида айтилишича, айрим давлат ташкилотларида давлат тилига риоя этилмаслик ҳолатлари кузатилмоқда.  

“Конституциямизнинг 4-моддасига мувофиқ, Ўзбекистонда давлат тили ўзбек тилидир. Шунингдек, “Давлат тили ҳақида”ги Қонуннинг 9-моддасига кўра, давлат ҳокимияти ва бошқарув органларида иш давлат тилида юритилади ва заруриятга қараб бошқа тилларга таржима қилинади.

Шу билан бирга, “Давлат тили ҳақида”ги Қонуннинг 10-моддасига кўра корхона, муассаса, ташкилот ва жамоат бирлашмаларида иш юритиш давлат тилида, ишловчиларининг кўпчилиги ўзбек тилини билмайдиган жамоаларда давлат тили билан бир қаторда бошқа тилларда ҳам амалга оширилиши мумкин. 

Бироқ бугунги кунда айрим давлат ташкилотларида иш юритиш давлат тилида эмас, балки бошқа тилларда олиб бориш ҳолатлари кузатилмоқда”, дейилади хабарда. 

Вазирликнинг таъкидлашича, бу ҳолат, ўз навбатида, давлат тилига бўлган ҳурмат ва эътиборнинг пасайишига ҳам сабаб бўлмоқда. 

“Қонунчилигимизда ушбу нормаларни бузганлик учун жавобгарлик белгиланмаган. Хусусан, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 42-моддаси “Давлат тили тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш” деб номланган бўлса-да, ушбу модда давлат органлари ва ташкилотларида иш юритишда давлат тили ҳақидаги қонун ҳужжатлари талабларига риоя этмаслик билан боғлиқ муносабатларни қамраб олмаган.

Бу ҳол баъзи давлат органларида давлат тили тўғрисидаги қонунчиликка риоя этилмаслиги ва иш юритиш давлат тилида амалга оширилмаслигига олиб келмоқда.

Юқоридаги ҳолатларнинг олдини олиш, давлат тилининг нуфузини ошириш мақсадида давлат органлари ва ташкилотларида давлат тилида иш юритишни қатъий белгилаш, ушбу талабга риоя этмаган мансабдор шахсларни жавобгарликка тортиш масалаларини белгилаш лозим. 

Шуни эътиборга олиб, Ҳукумат топшириғига асосан, лойиҳада давлат ташкилотларида давлат тилида иш юритишни таъминламаганлик учун мансабдор шахсларга нисбатан маъмурий жавобгарлик белгилаш назарда тутилиб, Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси 42-моддаси иккинчи қисм билан тўлдирилмоқда. 

Яъни, ушбу моддага: “Давлат органлари ва ташкилотларида иш юритишда давлат тили ҳақидаги қонун ҳужжатлари талабларига риоя этмаслик, мансабдор шахсларга базавий ҳисоблаш миқдорининг 2 бараваридан 5 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади”, деган тўлдириш киритилмоқда.

Қонун қабул қилиниши натижасида давлат органлари, корхоналари ва ташкилотларида иш юритишнинг тўлиқ равишда давлат тилида амалга оширилишига, ушбу соҳада мансабдор шахсларнинг масъулияти ошишига ва ўз ўрнида, давлат тилининг ривожланиши ҳамда унга бўлган эътиборнинг ортишига олиб келади. 

Қонун лойиҳаси Ягона интерактив давлат хизматлари порталига жамоатчилик муҳокамаси ўтказилиши учун жойлаштирилди. Ушбу лойиҳа юзасидан фикр-мулоҳаза ва таклифларингизни кутиб қоламиз”, дея маълум қилмоқда Адлия вазирлиги.

Қўшимча қилинишича, лойиҳани ишлаб чиқишда хорижий давлатларнинг давлат тили соҳасидаги қонунчилик тажрибаси ўрганилган.